Τα σημερινά παιδιά απολαμβάνουν τα αγαθά της σύγχρονης εκπαίδευσης πληρώνοντας, ωστόσο ένα βαρύ τίμημα: τα “σχολικά βάρη”. Χρόνο με το χρόνο, το τίμημα αυτό αυξάνεται και αποτελείται τόσο από το μεγάλο φόρτο εργασίας στο σπίτι όσο και από τη μεταφορά μιας ιδιαίτερα βαριάς σχολικής τσάντας.
Επιστημονικά, η μεταφορά της σχολικής τσάντας δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, όπως κύφωση και σκολίωση. Εντούτοις μπορεί να συμβάλει στην επιδείνωση ήδη υφιστάμενων ορθοπαιδικών προβλημάτων. Ταυτόχρονα συνιστά αιτία εκδήλωσης οδυνηρών συμπτωμάτων από την υπερβολική καταπόνηση, όπως ο πόνος στη μέση (οσφυαλγία).
Στην περίπτωση που σε κάποιο παιδί υπάρχει προδιάθεση για οσφυαλγία ή κάποια πάθηση του μυοσκελετικού, το να μεταφέρει μια αρκετά βαριά σχολική τσάντα ή να παραμένει καθιστό στο σπίτι μετά το πέρας του σχολείου και για μεγάλο χρονικό διάστημα, ευνοεί την εμφάνιση οσφυαλγίας και κόπωσης στα μυοσυνδεσμικά στοιχεία της σπονδυλικής στήλης και ενίοτε των άκρων.
Τα πιο συνηθισμένα λάθη
Το μεγάλο βάρος της σχολικής τσάντας σε συνδυασμό με το λανθασμένο τρόπο πλήρωσης και μεταφοράς της, επιβαρύνει τη σπονδυλική στήλη και μπορεί να προκαλέσει έντονη οσφυαλγία και άλλα, παροδικά προβλήματα.
Συχνά βλέπουμε μαθητές, ιδιαίτερα του δημοτικού, να κουβαλάνε τσάντες γεμάτες βιβλία και άλλο σχολικό εξοπλισμό. Όλα αυτά τις καθιστούν τόσο βαριές, ώστε προσεγγίζουν σχεδόν το 50% του σωματικού βάρους των παιδιών.
Αυτό είναι λάθος, καθώς σύμφωνα με πορίσματα και τοποθετήσεις επιστημονικών φορέων εντός κι εκτός Ελλάδας, το συνιστώμενο βάρος της σχολικής τσάντας πρέπει να είναι ανάλογο του 10% του σωματικού βάρους ενός μαθητή ή μαθήτριας της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Επίσης, συχνά βλέπουμε μαθητές να κρατούν την τσάντα τους με το ένα χέρι ή από τον έναν μόνο ώμο. Η συγκεκριμένη συνήθεια επιβαρύνει πολύ τη σπονδυλική στήλη.
Μέτρα για να ελαχιστοποιηθούν τα “σχολικά βάρη”
Δεδομένου ότι η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, τα παραπάνω προβλήματα μπορούν να προληφθούν σε μεγάλο βαθμό. Αυτό θα γίνει αρχικά με τον περιορισμό του χρόνου που τα παιδιά αναγκάζονται να παραμένουν καθιστά στο σπίτι μετά το σχολείο. Στη συνέχεια χρειάζεται να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην:
- επιλογή της σχολικής τσάντας,
- τοποθέτηση των βιβλίων εντός της,
- μεταφορά της τσάντας από το παιδί.
Ειδικότερα, οι γονείς θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στα παρακάτω:
- Η μεταφορά της σχολικής τσάντας και από τους δυο ώμους βοηθάει στην καλύτερη κατανομή του βάρους της. Επίσης περιορίζει τα προβλήματα στάσης σώματος.
- Οι ιμάντες ώμου πρέπει να ρυθμίζονται κατάλληλα. Πρέπει η τσάντα να φτάνει στο ύψος της μέσης ή λίγο ψηλότερα και κάτω από τη βάση του κεφαλιού.
- Τα βαρύτερα αντικείμενα πρέπει να τοποθετούνται πρώτα εντός της τσάντας.
- Το βάρος πρέπει να διανέμεται ομοιόμορφα εντός της τσάντας. Τα αντικείμενα πρέπει να τοποθετούνται έτσι ώστε να μην αλλάζουν θέση κατά τη μεταφορά.
- Τα παιδιά πρέπει να σηκώνουν την τσάντα γονατίζοντας κι όχι σκύβοντας.
- Αν ένα παιδί σκύβει προς τα εμπρός κατά τη μεταφορά της τσάντας, τότε η τελευταία έχει υπερβολικά μεγάλο βάρος.
Ωστόσο, ακόμα και μετά την υιοθέτηση των σωστών πρακτικών σχετικά με τη μεταφορά της σχολικής τσάντας, υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης συμπτωμάτων καταπόνησης και άλλων ορθοπαιδικών προβλημάτων.
Γι’ αυτό, στην περίπτωση που ένα παιδί παραπονεθεί για πόνους στη μέση ή τον αυχένα, οι οποίοι δεν υποχωρούν, οι γονείς θα πρέπει να αναζητήσουν τη συμβουλή ενός ορθοπαιδικού.
