Photo credits: freepik.com
Η κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους είναι ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας που εγείρει ανησυχία. Τα πρόσφατα περιστατικά με τους ανήλικους μαθητές που κατέληξαν στο νοσοκομείο σε κατάσταση μέθης, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αναδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος, που χρήζει άμεσα λήψη μέτρων.
Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, υπάρχει νόμος που απαγορεύει την πώληση και κατανάλωση αλκοόλ από άτομα κάτω των 18 ετών. Ωστόσο, η πρόσβαση και η κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους εξακολουθεί να υφίσταται και οι επιπτώσεις μπορεί να είναι σοβαρές.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της κατανάλωσης αλκοόλ από ανήλικους
- Σωματική υγεία: Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, καθώς ο εγκέφαλος συνεχίζει να αναπτύσσεται έως και την ηλικία των 25. Η χρήση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για χρόνιες παθήσεις, ενώ οι δηλητηριάσεις από αλκοόλ είναι επίσης συχνές.
- Ψυχική υγεία: Η πρώιμη έκθεση στο αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει τη συναισθηματική ισορροπία και να αυξήσει τον κίνδυνο για ψυχιατρικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές.
- Συμπεριφορά: Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα για επιθετική συμπεριφορά και ατυχήματα.
- Ακαδημαϊκές επιδόσεις: Η κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζει τη συγκέντρωση και τη μνήμη, γεγονός που μπορεί να μειώσει την απόδοση στο σχολείο.
Ποιοι είναι παράγοντες που ενισχύουν τη χρήση αλκοόλ από ανήλικους
- Πίεση από συνομηλίκους: Συχνά, οι έφηβοι εκτίθενται στην πίεση της παρέας, καθώς η κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με την κοινωνική αποδοχή.
- Οικογενειακό περιβάλλον: Οι έφηβοι που προέρχονται από περιβάλλοντα όπου η κατανάλωση αλκοόλ είναι κοινή ή δεν αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα, έχουν περισσότερες πιθανότητες να πειραματιστούν.
- Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης: Η προβολή αλκοόλ από τα ΜΜΕ και οι διαφημίσεις μπορούν να δημιουργήσουν θετικές εντυπώσεις στους νέους για το αλκοόλ.
Τι λένε οι ειδικοί
«Στην Ελλάδα παραδοσιακά το αλκοόλ είναι εύκολα διαθέσιμο παντού. Τα παιδιά είναι κοντά στο αλκοόλ ακόμη και από την βρεφική τους ηλικία όταν για παράδειγμα βρίσκονται σε ένα τραπέζι όπου οι ενήλικες πίνουν λίγο κρασί ή μία μπύρα. Η διαθεσιμότητα του αλκοόλ συμβάλει πολύ, ώστε η χρήση του να είναι συχνότερη μεγαλύτερη και επικινδυνότερη στους ανήλικους. Δεν χρειάζεται ένας ανήλικος να πάει στο κλαμπ για να πιει αλκοόλ, μπορεί να το αγοράσει από παντού, από το περίπτερο από το σουπερμάρκετ, όπου κανείς δεν θα τον/την ρωτήσει ακόμα κι αν φαίνεται παιδί στα 12 ή 15 έτη, για ποιον αγοράζει αυτό το προϊόν, καθώς θα υποθέσουν ότι το αγοράζει για τους ενηλίκους γονείς του», επισημαίνει ο Ιωάννης Λιάππας καθηγητής ψυχιατρικής ΕΚΠΑ μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Ένα άλλο στοιχείο που φαίνεται ότι συμβάλλει στην κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους στην Ελλάδα είναι η λεγόμενη ψευδής ενηλικίωση ότι δηλαδή στα 15 μεγάλωσα, άρα μπορώ να πιώ να εντυπωσιάσω τους φίλους μου και να εμφανιστώ ως... ο μεγάλος σε αυτούς. Τα παιδιά αυτά εμφανίζονται ως τα "προχωρημένα"» στις παρέες τους. Τα παιδιά αυτά κινούνται σε έναν κόσμο με παντελή έλλειψη ενημέρωσης για το αλκοόλ και τις συνέπειες του. Το λέω αυτό γιατί στη χώρα μας είναι περιορισμένα έως ανύπαρκτα τα προγράμματα (say no) "πες όχι", τα οποία υπάρχουν εδώ και χρόνια σε... προχωρημένα κράτη της Ευρώπης.
Τα ελληνόπουλα σύμφωνα με το ESPAD είναι πολύ ψηλά, στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ σε σχέση με τους ανήλικους στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Αυτό είναι κάτι που βλέπουμε από το 1980, αλλά δυστυχώς παρότι τα στοιχεία υπάρχουν από τότε, δεν έγιναν σημαντικές προσπάθειες ενημέρωσης των νέων ή έγιναν προσπάθειες που δυστυχώς έπεσαν στο κενό».
Όπως συμπληρώνει ο κ. Λιάππας, σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η τεράστια νοθεία που γίνεται στο αλκοόλ: «Υπάρχουν στην Αθήνα κρυφά αποστακτήρια που παράγουν μπόμπες ακόμη κι από κρεμμύδια! Είναι αυταπόδεικτο λοιπόν ότι το τελικό προϊόν είναι ένα προϊόν κακής ποιότητας. Η αιθυλική αλκοόλη, το καθαρό οινόπνευμα με την μπλε οινόπνευμα -όπως το ξέρουμε όλοι- το οποίο περιέχει μεθυλική αλκοόλη, δεν είναι πολύ μακριά στη σύσταση τους. Είναι γνωστό ότι το μπλε οινόπνευμα εάν καταναλωθεί από το στόμα, κάνει τύφλωση πολύ συχνά. Δυστυχώς, τα ποτά μεταξύ άλλων νοθεύονται και με μεθυλική αλκοόλη για να γίνουν πιο δυνατά και να "φτιάξουν" τον χρήστη πιο γρήγορα».
Ο επικίνδυνος συνδυασμός παραγόντων, όπως ο χαλαρός έλεγχος, η εύκολη προσβασιμότητα, η ψευδαίσθηση της μαγκιάς και το γεγονός ότι το αλκοόλ καταργεί τις αναστολές, μετά από την κατανάλωση συγκεκριμένης ποσότητας μπορεί να οδηγήσουν εύκολα στην κατάχρηση και να μας φέρουν στα σημερινά φαινόμενα.
Όταν φτάνουμε στην αλκοολική τοξίκωση τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα, καθώς τα υπόλοιπα παιδιά που παρακολουθούν αυτόν/ην που έχει υποστεί αυτό το φαινόμενο, δεν μπορούν να το διακρίνουν από τη βαριά μέθη.
Το γεγονός ότι ο τρόπος και το είδος της κατανάλωσης έχουν αλλάξει, οδηγεί στα φαινόμενα αλκοολικής τοξίκωσης. «Τα παιδιά δεν καταρρέουν μόνο στα κλαμπ αλλά και σε σπίτια ή οπουδήποτε αλλού μπορεί να γίνει υπερβολική χρήση αλκοόλ. Δυστυχώς τα παιδιά δεν γνωρίζουν ότι το αλκοόλ φυσικά και μπορεί να σε πεθάνει. Μια μεγάλη ποσότητα αλκοόλ μπορεί να το κάνει αυτό. Ιδίως όταν είναι νοθευμένο, μπορεί να καταστρέψει προοδευτικά τον εγκέφαλο αλλά και κέντρα της αναπνευστικής και καρδιακής λειτουργίας έως ότου επέλθει ο θάνατος».
Όταν φτάνουμε στην αλκοολική τοξίκωση τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα, καθώς τα υπόλοιπα παιδιά που παρακολουθούν αυτόν/ην που έχει υποστεί αυτό το φαινόμενο, δεν μπορούν να το διακρίνουν από τη βαριά μέθη.
Τι πρέπει να κάνουν τα παιδιά όταν βλέπουν κάποιον να χάνει τον έλεγχο; «Να ζητούν αμέσως ιατρική βοήθεια και να τον μεταφέρουν σε χώρο που υπάρχει ιατρική βοήθεια. Να μην πανικοβληθούν και σηκωθούν να φύγουν, γιατί δυστυχώς το βλέπουμε κι αυτό. Ένα παιδί που κάνει τον μάγκα όταν βρεθεί σε τέτοιο κίνδυνο, γίνεται πάλι παιδί και αρχίζει να φοβάται, οπότε μπορεί να εγκαταλείψει τους φίλους του», επισημαίνει ο κ. Λιάππας.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς από την πλευρά τους; «Δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό οι γονείς έχουν χάσει πλέον τη μεγάλη επιρροή που είχαν παλιότερα στα τα παιδιά τους, γι' αυτό και έχουν αδυναμία να ελέγξουν αυτές τις συμπεριφορές και να τις αποτρέψουν. Πλέον το να πάει ένα παιδί σε ένα κλαμπ είναι απολύτως φυσιολογικό. Όταν έχουν τα σημάδια και καταλάβουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ έχει μία επαναληψιμότητα, θα πρέπει να είναι κατηγορηματικοί απέναντι στο παιδί, να του απαγορεύσουν τη χρήση αλκοόλ στο μέλλον και αφού ενημερωθούν οι ίδιοι με το τι ακριβώς σημαίνει αλκοόλ και οι επιπτώσεις του, να περάσουν αυτή την πολύτιμη γνώση στο παιδί τους.
Ο τρόπος που μεταβολίζει το αλκοόλ κάθε παιδί είναι προσωπικός και μοναδικός. Από μόνο του αυτό το στοιχείο θέτει το παιδί σε μεγαλύτερο ρίσκο γιατί δεν γνωρίζει την αντοχή του στο οινόπνευμα. Γενικότερα γνωρίζουμε ότι τα αγόρια μεταβολίζουν καλύτερα το αλκοόλ από τα κορίτσια χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι και πιο ανθεκτικά σε ακραίες ποσότητες αλκοόλ, ιδίως αν είναι νοθευμένο.
Το σύνολο της πληροφορίας γύρω από το αλκοόλ θα έπρεπε να γίνεται με τη μορφή επιμόρφωσης και όχι μόνο από τους φίλους, την οικογένεια το διαδίκτυο και γενικότερα το κοινωνικό περίγυρο. Όμως, σήμερα δυστυχώς μιλάμε ελάχιστα γι' αυτό έως καθόλου. Τα παιδιά σήμερα στην Ελλάδα βρίσκονται σε πλήρη άγνοια για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει το αλκοόλ. Τα περιστατικά που φτάνουν στα νοσοκομεία και βλέπουν το φως της δημοσιότητας, δυστυχώς είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου καθώς αποτελούν την ακραία μορφή αλκοολικής τοξίκωσης. Όμως, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις που δεν φτάνουν στο νοσοκομείο και αποκρύπτονται για λόγους κοινωνικού στιγματισμού», καταλήγει ο κ. Λιάππας.
Πρόληψη και αντιμετώπιση
- Ενημέρωση και εκπαίδευση: Η παροχή πληροφοριών στα σχολεία για τις επιπτώσεις της κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει τους νέους να κατανοήσουν τους κινδύνους και να λάβουν πιο συνειδητές αποφάσεις.
- Οικογενειακή στήριξη: Οι γονείς μπορούν να επηρεάσουν θετικά τις αποφάσεις των παιδιών τους με τη συζήτηση και τη σωστή καθοδήγηση.
- Εφαρμογή της νομοθεσίας: Η τήρηση των νόμων που απαγορεύουν την πώληση αλκοόλ σε ανήλικους αποτελεί κλειδί για τη μείωση της χρήσης.
Η κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα που απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από γονείς, εκπαιδευτικούς, την κοινωνία και τις αρχές για την προστασία των νέων και τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στη ζωή τους.
Πηγή: amna.gr
