Ο ύπνος αποτελεί μία φυσιολογική κατάσταση που συμβαίνει στον άνθρωπο -και όχι μόνο. Χαρακτηρίζεται από μειωμένη αντίληψη και περιορισμένη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Πρόκειται για μία λειτουργία που είναι απαραίτητη για τη σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου.
Οι ώρες ύπνου που χρειάζεται κάθε άνθρωπος διαφέρουν και επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, η κληρονομικότητα, ο τρόπος ζωής, κλπ. Ο καλός ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στην παγίωση της μνήμης και της μάθησης, στην καλή λειτουργία του νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος, ευνοεί την κυτταρική ανάπτυξη και επιδιόρθωση, καθώς και τη βελτίωση της διάθεσης.
Κάποιοι πιστεύουν ότι αν κοιμούνται λίγο κερδίζουν περισσότερες παραγωγικές ώρες. Άλλοι, ευελπιστούν πως απολαμβάνοντας παραπάνω ώρες ύπνου, κερδίζουν σε ψυχική και σωματική ευεξία. Πρόσφατες μελέτες για τη "σωστή" διάρκεια ύπνου και τις επιδράσεις της στον οργανισμό, αποκαλύπτουν πως ο ύπνος χωρίς μέτρο μπορεί να αποβεί επιβλαβής.
Σύμφωνα, λοιπόν, με έρευνα του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, η έλλειψη καθώς και ο υπερβολικός ύπνος επηρεάζουν σημαντικά την κληρονομική προδιάθεση απέναντι στην κατάθλιψη.
Η έρευνα έγινε σε δείγμα 1788 ενήλικων διδύμων και πιο συγκεκριμένα σε 894 ζεύγη ίδιου φύλου. Εκείνοι που κοιμούνταν φυσιολογικά (7-9 ώρες κάθε βράδυ), παρουσίασαν κληρονομική προδιάθεση για κατάθλιψη σε ποσοστό 27%. Εκείνοι που κοιμούνταν λίγο (5 ώρες κάθε βράδυ), είχαν 53% πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης, ενώ όσοι κοιμούνταν παραπάνω από το συνιστώμενο (10 ώρες κάθε βράδυ), είχαν 49% πιθανότητες.
Όπως ανέφερε ο Dr. Nathaniel Watson, καθηγητής Νευρολογίας και επικεφαλής της έρευνας, "τόσο ο ελλιπής όσο και ο υπερβολικός ύπνος φαίνεται πως ενεργοποιούν γονίδια που σχετίζονται με τα συμπτώματα της κατάθλιψης". Η βελτιστοποίηση της διάρκειας του ύπνου μπορεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, να βοηθήσει αποτελεσματικά ακόμη και όταν κάποιος ήδη έχει ξεκινήσει μία θεραπεία για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, όπως η ψυχοθεραπεία. Αντίστοιχη έρευνα που διεξήχθη για τους έφηβους στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, έδειξε ότι όταν ένας έφηβος κοιμάτια έξι ή και λιγότερες ώρες κάθε βράδυ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης.
Η έλλειψη ύπνου ευνοεί την παχυσαρκία
Πέρα από την ψυχική υγεία, ο ύπνος επηρεάζει και τη σωματική μας ισορροπία. Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από την ομάδα του Dr. Nathaniel Watson σε δείγμα 1088 διδύμων, όσοι κοιμούνταν λιγότερο από 7 ώρες κάθε βράδυ, είχαν περισσότερο σωματικό βάρος συγκριτικά με εκείνους που κοιμούνταν 9 ώρες.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος επηρεάζεται από εξωτερικούς αλλά και γενετικούς παράγοντες. Στα άτομα που ξεπερνούσαν τις εννέα ώρες ύπνου, οι γενετικοί παράγοντες ευθύνονταν για το 32% των διακυμάνσεων του βάρους τους. Για αυτούς που κοιμούνταν λιγότερο από 7 ώρες το ίδιο ποσοστό ήταν 70%, ενώ για εκείνους που κοιμούνταν 6-9 ώρες, το ποσοστό ήταν 60%.
Μπορεί αυτό να σημαίνει ότι αν κοιμόμαστε έχουμε και καλύτερο έλεγχο του σωματικού μας βάρους; Φυσικά όχι, επισημαίνουν οι ειδικοί. «Μπορούμε όμως να κοιμόμαστε σε ένα φυσιολογικό πλαίσιο, ώστε οι εξωτερικοί παράγοντες, όπως η δίαιτα και η άσκηση, να παίζουν πολύ σημαντικότερο ρόλο στον καθορισμό του σωματικού μας βάρους από τους γενετικούς», επισημαίνει ο Dr. Watson.
Φυσιολογικές ώρες ύπνου που χρειάζεται ο άνθρωπος ανάλογα με την ηλικία
ΗΛΙΚΙΑ - ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΥΠΝΟ
Νεογέννητα (0 - 2 μηνών): 12 - 18 ώρες
Νήπια (3 - 11 μηνών): 14 -15 ώρες
Παιδιά (1 - 3 ετών): 12 - 14 ώρες
Παιδιά προσχολικής ηλικίας (3–5 ετών): 11 - 13 ώρες
Παιδιά σχολικής ηλικίας (5 - 10 ετών): 10 - 11 ώρες
Έφηβοι (10 - 17 ετών): 8.5 - 9.5 ώρες
Ενήλικες: 7 - 9 ώρες
Πηγή: National Sleep Foundation
Οι επιπτώσεις της αϋπνίας στον ανθρώπινο οργανισμό:
- Τριπλασιάζεται ο κίνδυνος κρυολογήματος.
- Νιώθουμε την ανάγκη κατανάλωσης φαγητού χαμηλής ποιότητας και υψηλής θερμιδικής αξίας, με αποτέλεσμα να παίρνουμε βάρος.
- Τριπλασιάζεται ο κίνδυνος ατυχήματος κατά την οδήγηση, καθώς η αυπνία προκαλεί υπνηλία και απόσπαση της προσοχής.
- Η μακροχρόνια απώλεια ύπνου συμβάλλει στη γήρανση του δέρματος.
- Ακόμη και μία νύχτα χωρίς ύπνο συνδέεται με σημάδια απώλειας του εγκεφαλικού μας ιστού.
- Αντιμετωπίζουμε προβλήματα μνήμης και εστίασης της προσοχής μας.
- Γινόμαστε πιο συναισθηματικοί και ευέξαπτοι.
Όταν οι λίγες ώρες ύπνου δεν κάτι πρόσκαιρο, αλλά γίνονται τρόπος ζωής, τότε οι επιπτώσεις αυξάνονται:
- Αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αλλά και καρκίνου του μαστού για τις γυναίκες.
- Αυξάνεται ο κίνδυνος διαβήτη.
- Τετραπλασιάζεται ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου ανεξάρτητα με το εάν το άτομο έχει ή όχι ανάλογο ιστορικό αλλά και ανεξάρτητα με το σωματικό του βάρος.
- Μειώνεται ο αριθμός των σπερματοζωαρίων.
- Αυξάνεται ο κίνδυνος καρδιακού επεισοδίου.
