Όσο το μωράκι σας μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, παρατηρείτε την ανάπτυξή του αλλά και τις αντιδράσεις, το γέλιο, το κλάμα του, καταλαβαίνετε ότι νιώθει χαρά, στεναχώρια, άγχος, ανησυχία.
Οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι τα μωρά αναπτύσσουν συναισθήματα πολύ πριν πουν τις πρώτες λέξεις τους ή κάνουν τα πρώτα βήματά τους. Πώς, λοιπόν, λειτουργεί η συναισθηματική ανάπτυξη και κατανόηση στους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού σας;
Ως 2 μηνών
- Το μωρό σας κοιμάται αρκετά, τρώει καλά, απολαμβάνει την αγκαλιά και τη φροντίδα σας, νιώθει ασφάλεια, με δυο λόγια έχει κάθε λόγο να νιώθει χαρά και ευχαρίστηση, κάτι που εκφράζει με το χαμόγελό του.
- Από την άλλη, όταν κλαίει, έχοντας τα μάτια μισόκλειστα ή κουνώντας τα χεράκια του, νιώθει δυσαρέσκεια. Το συναίσθημα αυτό οφείλεται σε πόνο, πείνα, λερωμένη πάνα, υπερδιέγερση, ή μπορεί να μην υπάρχει εμφανής αιτία.
- Το μωρό ακούει τη φωνή της μητέρας του ενώ βρίσκεται ακόμη στη μήτρα. Όταν έρχεται στον κόσμο, αυτή η φωνή τού προσφέρει μια αίσθηση οικειότητας, κάτι που αποτελεί και το πρώτο βήμα στη διαδικασία ανάπτυξης του μεταξύ τους δεσμού.
Για να βοηθήσετε τη συναισθηματική ανάπτυξη του μωρού σας, προσπαθήστε να:
- Ανταποκρίνεστε στις αντιδράσεις του, χαμογελώντας όταν είναι ευχαριστημένο ή καθησυχάζοντάς το όταν είναι αναστατωμένο.
- Αντιδράτε άμεσα στο κλάμα του.
- Βλέπει αρκετά το πρόσωπό σας (σε απόσταση 20-30 εκ.), ώστε να μπορεί να μελετά τις εκφράσεις σας και να σας γνωρίσει καλύτερα.
- Το αφήνετε να ηρεμεί με την πιπίλα ή το δάχτυλό του, ώστε να αποκτήσει εμπιστοσύνη στις δικές του ικανότητες.
Από 2 ως 6 μηνών
- Το μωρό σας πλέον αναγνωρίζει συνήθειες, πρόσωπα, καταστάσεις, οπότε π.χ. ανταποκρίνεται με ενθουσιασμό όταν του δίνετε το μπιμπερό ή βλέπει ένα αγαπημένο του πρόσωπο.
- Όταν, όμως, δεν πραγματοποιούνται οι προσδοκίες του, μοιάζει στεναχωρημένο ή ακόμη και θυμωμένο, ζαρώνοντας το μέτωπό του ή κατεβάζοντας τα χείλη του.
- Περίπου στους 4 μήνες, το μωρό σας μπορεί πλέον να καταλαβαίνει τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω του. Ξεχωρίζει τα χαρούμενα και θυμωμένα πρόσωπα, καθώς και τον τόνο της φωνής σας. Αν αντιλαμβάνεται ότι είστε εσείς λυπημένοι, θα νιώσει και αυτό έτσι.
Για να βοηθήσετε τη συναισθηματική ανάπτυξη του μωρού σας, προσπαθήστε να:
- Του δίνετε παιχνίδια που βγάζουν ήχους, ανάβουν φωτάκια, κλπ., όταν παίζει μαζί τους.
- Αλληλεπιδράτε με το μωρό σας, π.χ. γελώντας αν κι αυτό γελάει.
- Καθιερώσετε καθημερινές ρουτίνες, καθώς αυτό του δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας.
Από 6 ως 12 μηνών
- Περίπου στους 7 μήνες, το μωρό σας χαίρεται όταν είναι μαζί σας, καθώς νιώθει ασφάλεια και ανησυχεί όταν σας αποχωρίζεται.
- Επίσης, τώρα αρχίζει να αισθάνεται φόβο, π.χ. για κάτι στο οποίο δεν είναι συνηθισμένο ή του είναι άγνωστο.
- Μαθαίνει τη δύναμη που έχει η έκφραση των συναισθημάτων του. Περίπου στον ένα χρόνο, αρχίζει να επιδεικνύει υπερβολικά ή και ψευδή συναισθήματα, όπως π.χ. κάνει ότι κλαίει για να κερδίσει αυτό που θέλει.
Για να βοηθήσετε τη συναισθηματική ανάπτυξη του μωρού σας, προσπαθήστε να:
- Ενισχύσετε την αίσθησή του ότι αποτελεί ξεχωριστό άτομο επιτρέποντάς του να αναλαμβάνει πρωτοβουλία στην επικοινωνία.
- Εφαρμόσετε την έννοια "ο καθένας με τη σειρά του", ώστε να αναπτύξει τον έλεγχο των παρορμήσεών του, να μοιράζεται τη χαρά και να νιώθει σιγουριά ότι θα ανταποκριθείτε στη δική του πρωτοβουλία.
- Δείχνετε αρχικά στο μωρό σας πώς να κάνει κάτι, π.χ. να παίζει με ένα διαδραστικό παιχνίδι, αλλά μετά αφήστε το να δοκιμάσει μόνο του, να κάνει λάθη, να πειραματιστεί, κλπ.
Από 12 ως 18 μηνών
- Πλέον το μωρό σας νιώθει περισσότερα συναισθήματα, από υπερηφάνεια, μέχρι αμηχανία, ντροπή ή και ενοχή.
- Επίσης, η δική σας συμπεριφορά επηρεάζει και τη δική του. Επαναλαμβάνει πράγματα που καταλαβαίνει ότι σας κάνουν να χαίρεστε.
Για να βοηθήσετε τη συναισθηματική ανάπτυξη του μωρού σας, προσπαθήστε να:
- Αφήνετε το μωρό σας να παίζει με άλλα μωράκια.
- Το παρακινείτε να καταλαβαίνει και να εκφράζει τα αισθήματά του ονοματίζοντάς τα.
- Ενισχύετε την ανάγκη του για ανεξαρτησία.
- Ενισχύετε τη συναισθηματική νοημοσύνη του μωρού σας
Αυξήστε το δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης του μωρού σας (EQ), ακολουθώντας τις συμβουλές των ειδικών:
1. Αφήνετε το μωρό σας να παίζει και να εξερευνά μόνο του, για να αναπτύξει αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία.
2. Προσπαθήστε να ανταποκρίνεστε στα συναισθήματά του, γατί έτσι θα μάθει να δείχνει μεγαλύτερη ευαισθησία στους άλλους, γνωρίζοντας ότι τα συναισθήματα είναι σημαντικά.
3. Συνειδητοποιήστε ότι δεν μπορείτε πάντα να προστατεύετε το μωρό σας από τη λύπη και τον πόνο. Θα πρέπει εξάλλου να βιώσει και αυτά τα συναισθήματα για να αναπτυχθεί.
4. Μην υποτιμάτε τα συναισθήματά του, λέγοντάς του π.χ. "δεν πρέπει να φοβάσαι".
5. Έχετε υπόψη ότι κάθε παιδάκι βιώνει διαφορετικά τα συναισθήματα και προσπαθήστε να σέβεστε την ιδιοσυγκρασία του μωρού σας.
