Μερικές φορές είναι εύκολο να παρατηρήσετε πότε τα παιδιά φαίνεται να αισθάνονται καλά και σίγουρα για τον εαυτό τους και πότε όχι, δηλαδή να νιώθουν ότι έχουν "αυτοεκτίμηση".
Παιδιά με αυτοεκτίμηση:
- Αισθάνονται αποδεκτά
- Αισθάνονται σίγουρα
- Αισθάνονται υπερήφανα για το τι μπορούν να κάνουν
- Σκέφτονται καλά πράγματα για τον εαυτό τους
- Πιστεύουν στον εαυτό τους
Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση:
- Είναι σκληρά με τον εαυτό τους και κάνουν σκληρή αυτοκριτική
- Αισθάνονται ότι δεν είναι τόσο καλά όσο άλλα παιδιά
- Σκέφτονται περισσότερο τις αποτυχίες παρά τις επιτυχίες τους
- Έχουν έλλειψη εμπιστοσύνης
- Αμφιβάλουν ότι μπορούν να κάνουν τα πράγματα καλά
Τα παιδιά που αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους έχουν την αυτοπεποίθηση να δοκιμάσουν νέα πράγματα και να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό. Η αυτοεκτίμηση βοηθά τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τα λάθη, να δοκιμάσουν ξανά, ακόμη και αν αποτύχουν στην αρχή. Ως αποτέλεσμα, η αυτοεκτίμηση βοηθά τα παιδιά να έχουν καλύτερη απόδοση στο σχολείο, καλύτερη συμπεριφορά στο σπίτι και να τα πηγαίνουν καλύτερα με τους φίλους τους.
Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση δεν αισθάνονται σιγουριά για τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να συμμετάσχουν σε ομάδες αν πιστεύουν ότι οι άλλοι δεν θα τα δεχτούν. Επιτρέπουν στους άλλους να τα αντιμετωπίσουν με άσχημο τρόπο, δεν υπερασπίζονται τον εαυτό τους, ενώ συνήθως εγκαταλείπουν εύκολα μία προσπάθεια ή δεν προσπαθούν καθόλου για κάτι. Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν όταν κάνουν λάθος, χάνουν ή αποτυγχάνουν. Ως αποτέλεσμα, δεν κάνουν τα πράγματα τόσο καλά όσο θα μπορούσαν.
Πώς αναπτύσσεται η αυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση αρχίζει να χτίζεται ήδη από τη βρεφική ηλικία και αναπτύσσεται αργά με την πάροδο του χρόνου. Μπορεί να ξεκινήσει όταν ένα μωρό νιώθει ότι έχει την προσοχή που χρειάζεται, αγάπη και φροντίδα. Για να αναπτυχθεί, αρκεί στην πορεία το παιδί να αισθάνεται ασφαλές, αποδεκτό και να λαμβάνει αγάπη.
Όσο ένα παιδί μεγαλώνει, είναι σε θέση να κάνει μόνο του διάφορα πράγματα. Αισθάνεται καλά για τον εαυτό του όταν του δίνεται η δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τις νέες του δεξιότητες. Η αυτοεκτίμησή του μεγαλώνει όταν οι γονείς του, του δίνουν προσοχή, το αφήνουν να δοκιμάσει, του χαμογελούν και του δείχνουν ότι είναι υπερήφανοι. Όταν τα παιδιά έχουν αυτοεκτίμηση, αισθάνονται σίγουρα, ικανά και αποδεκτά για το ποια είναι.
Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά, η αυτοεκτίμηση μπορεί επίσης να αυξηθεί. Οποιαδήποτε στιγμή τα παιδιά δοκιμάζουν, κάνουν και μαθαίνουν πράγματα, μπορεί να είναι μια ευκαιρία για να μεγαλώσει η αυτοεκτίμησή τους. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν τα παιδιά:
- Σημειώνουν πρόοδο προς ένα στόχο
- Μαθαίνουν πράγματα στο σχολείο
- Κάνουν νέους φίλους
- Μαθαίνουν δεξιότητες (μουσική, αθλητισμός, τέχνη, κλπ)
- Κάνουν τις αγαπημένες τους δραστηριότητες
- Βοηθούν, προσφέρουν ή είναι ευγενικά
- Λαμβάνουν έπαινο για την καλή τους συμπεριφορά
- Προσπαθούν σκληρά για κάτι
- Κάνουν πράγματα στα οποία είναι καλά και το απολαμβάνουν
- Αισθάνονται αποδεκτά και ότι βρίσκουν κατανόηση
- Παίρνουν ένα βραβείο ή έναν καλό βαθμό που γνωρίζουν ότι έχουν κερδίσει με την απόδοσή τους
Πώς οι γονείς μπορούν να χτίσουν την αυτοεκτίμηση
Κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Η αυτοεκτίμηση μπορεί να δημιουργηθεί πιο εύκολα για μερικά παιδιά από άλλα. Ακόμα και αν η αυτοεκτίμηση ενός παιδιού είναι χαμηλή, μπορεί να αυξηθεί. Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά να αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους;
Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει να κάνει πράγματα. Σε κάθε ηλικία υπάρχουν νέα πράγματα που μπορούν να μάθουν τα παιδιά. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, το να μάθει να κρατάει ένα ποτήρι ή να κάνει τα πρώτα του βήματα προκαλεί μια αίσθηση κυριότητας και απόλαυσης. Καθώς μεγαλώνει το παιδί σας, πράγματα όπως να ντύνεται, να διαβάζει ή να οδηγεί ποδήλατο, αυξάνουν την αυτοεκτίμησή του. Όταν διδάσκετε τα παιδιά νέα πράγματα, πρέπει πρώτα να τους δείχνετε πώς να τα κάνουν και να τα βοηθάτε στην αρχή. Μετά, αφήστε τα να κάνουν ό, τι μπορούν, ακόμα κι αν κάνουν λάθη. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας έχει την ευκαιρία να μάθει, να δοκιμάσει και να αισθανθεί περηφάνια. Μην κάνετε τις νέες προκλήσεις πολύ εύκολες ούτε πολύ δύσκολες.
Επαινέστε το παιδί σας, αλλά με σύνεση. Φυσικά, είναι καλό να επαινείτε τα παιδιά. Είναι ένας τρόπος να δείξετε ότι είστε υπερήφανοι για αυτά. Αλλά θα πρέπει να το κάνετε σωστά:
- Μην υπερβάλετε: Ο έπαινος που δεν έχει κερδηθεί δεν ακούγεται αληθινός. Για παράδειγμα, λέγοντας σε ένα παιδί ότι έπαιξε πολύ καλά στον αγώνα, ενώ ξέρει ότι δεν είναι αλήθεια, φαίνεται ότι λέτε ψέματα. Είναι καλύτερο να πείτε: "Ξέρω ότι αυτό δεν ήταν το καλύτερο παιχνίδι σου, αλλά όλοι μας έχουμε τις κακές ημέρες μας. Είμαι περήφανος για σένα και για το ότι προσπάθησες". Προσθέστε μια ψήφο εμπιστοσύνης, λέγοντας: "Την επόμενη φορά θα είσαι καλύτερος".
- Επαινέστε την προσπάθεια: Αποφύγετε να επικεντρώνετε τον έπαινο μόνο στα αποτελέσματα (όπως την απόκτηση ενός A) ή στις σταθερές ιδιότητες (όπως η εξυπνάδα ή οι καλές αθλητικές επιδόσεις). Αντ' αυτού, πείτε τα περισσότερα μπράβο για την προσπάθεια, την πρόοδο και το χαρακτήρα. Για παράδειγμα: "Εργάζεσαι σκληρά για αυτή την εργασία" ή "Γίνεσαι όλο και καλύτερος στην ορθογραφία". Με αυτό το είδος επαίνου, τα παιδιά προσπαθούν περισσότερο και δουλεύουν για την επίτευξη του στόχου.
Να είστε καλό πρότυπο. Όταν το παιδί σας σας βλέπει να προσπαθείτε καθημερινά, από τη δουλειά σας μέχρι τη φροντίδα του σπιτιού, παίρνει ένα καλό παράδειγμα από εσάς. Έτσι, μαθαίνει να κάνει σιγά σιγά τα πράγματα που του αναλογούν, από τις εργασίες του, μέχρι την τακτοποίηση του δωματίου και των παιχνιδιών του.
Αποφύγετε τη σκληρή κριτική. Τα μηνύματα που ακούν τα παιδιά για τον εαυτό τους από τους άλλους μεταφράζονται εύκολα στο πώς αισθάνονται για τον εαυτό τους. Οι σκληρές λέξεις π.χ. "είσαι τόσο τεμπέλης!", είναι επιβλαβείς και δεν λειτουργούν ως κίνητρο, αντίθετα, βλάπτουν την αυτοεκτίμησή τους. Διορθώστε τα παιδιά με υπομονή. Εστιάστε σε αυτό που θέλετε να κάνουν την επόμενη φορά. Όταν χρειάζεται, δείξτε τους πώς.
Επικεντρωθείτε περισσότερο στα δυνατά σημεία παρά στις αδυναμίες. Δώστε προσοχή σε αυτό που το παιδί σας κάνει καλά και την ευκαιρία να αναπτύξει αυτές τις δυνατότητες. Έτσι, θα το βοηθήσετε να αισθανθεί καλά για τον εαυτό του.
Αφήστε τα παιδιά να βοηθήσουν και να προσφέρουν. Η αυτοεκτίμηση μεγαλώνει όταν τα παιδιά βλέπουν ότι αυτό που κάνουν μετράει για τους άλλους. Μπορούν να βοηθήσουν στο σπίτι, σε μια δράση στο σχολείο ή σε μία εθελοντική εργασία. Η βοήθεια και οι καλές πράξεις δημιουργούν αυτοεκτίμηση και άλλα καλά συναισθήματα.
