Το καλοκαίρι είναι για τους περισσότερους μία περίοδος χαλαρότητας και ξεκούρασης, αλλά σε κάποιους γεννά μερικές αδικαιολόγητες φοβίες, κυρίως στις γυναίκες, οι οποίες δυσκολεύουν την καθημερινότητα. Ποιες είναι οι πιο συχνές καλοκαιρινές φοβίες και πώς θα τις αντιμετωπίσετε;
Από ιατρικής πλευράς, οι φοβίες ανήκουν στις αγχώδεις διαταραχές. Εκδηλώνονται ως ένας παράλογος και επίμονος φόβος για ένα συγκεκριμένο χώρο, όπως είναι το αεροπλάνο ή το πλοίο, για ένα περιβάλλον, όπως η θάλασσα, μία κατάσταση, όπως ο συνωστισμός ή μία δραστηριότητα, όπως το κολύμπι ή αφορούν σε αντικείμενα.
Η πλειοψηφία των φοβιών έχει σχέση με καλοκαιρινές δραστηριότητες, όπως τα ταξίδια, η επαφή με τη θάλασσα, η πολυκοσμία και συχνά απειλούν να διαταράξουν την ξεγνοιασιά των διακοπών μας. Μάθετε ποιές είναι οι πιο συχνές καλοκαιρινές φοβίες, ώστε να τις αντιμετωπίσετε χωρίς να σας πιάνει πανικός.
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ξεπεραστεί μια φοβία είναι η βαθμιαία και επανειλημμένη έκθεση στον φοβογόνο παράγοντα ή κατάσταση, με ένα ασφαλές και ελεγχόμενο τρόπο.
Τα αίτια της φοβίας
Οι περισσότερες φοβίες προκαλούνται από τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος. Συχνά ο συσχετισμός μένει κρυφός στο υποσυνείδητο, οπότε δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός. Αν μία ασθένεια ή μία διαταραχή εντείνει την κακοδιαθεσία, τότε μπορεί να μεγεθύνει την εκδήλωση της φοβίας.
Πώς εκδηλώνονται οι φοβίες
Οι φοβίες συνοδεύονται από αίσθημα πανικού, ταχυκαρδία, δύσπνοια, τρέμουλο και μία ακατανίκητη τάση φυγής από το χώρο ή την κατάσταση που τις προκαλεί. Συχνά, οδηγούν τους παθόντες σε ακραίες ως εντελώς παράλογες αντιδράσεις.
Οι πιο συνηθισμένες φοβίες του καλοκαιριού
Αγοραφοβία: αποτελεί συχνό καλοκαιρινό φαινόμενο, αφού τους θερινούς μήνες σε πολλά τουριστικά μέρη, γίνεται πραγματικά το αδιαχώρητο από το πλήθος που κυκλοφορεί στους δρόμους. Εκδηλώνεται σαν αίσθημα εγκλωβισμού σε μέρη απ’ όπου η φυγή είναι δύσκολη ή σε καταστάσεις που το άτομο νιώθει «αβοήθητο» ή «αδύναμο» και είναι άρρηκτα συνδεμένη με τις κρίσεις πανικού.
Ακροφοβία και υψοφοβία: εκδηλώνονται όταν βρίσκεστε σε μεγάλο ύψος, στη διάρκεια πτήσης ή στο χείλος ενός γκρεμού ή φαραγγιού ή μπαλκονιού.
Φοβία του αεροπλάνου: είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κλειστοφοβική ατμόσφαιρα της καμπίνας των επιβατών σε συνδυασμό με την υψοφοβία. Μπορεί να σχετίζεται και με τον φόβο ότι θα κολλήσετε κάποιο μικρόβιο εν ώρα πτήσης, αφού ο αέρας μέσα στο αεροσκάφος ανακυκλώνεται. Επίσης, αντιπάθεια για το αεροπλάνο έχουν όσοι πάσχουν από ιγμορίτιδα, επειδή υποφέρουν από έντονους πόνους στα αυτιά.
Φοβία του πλοίου: είναι ανάλογο φαινόμενο με τη φοβία του αεροπλάνου και συνήθως εκδηλώνεται σε μικρότερα σκάφη, όπου το αίσθημα του εγκλωβισμού είναι πιο έντονο. Μπορεί να ενταθεί αν παθαίνετε και ναυτία.
Φοβία της θάλασσας: έχει σχέση κυρίως με το φόβο του πνιγμού και μπορεί να οφείλεται σε τραυματικό γεγονός, που συνέβη στα παιδικά χρόνια. Εκδηλώνεται σε άτομα που δεν γνωρίζουν καθόλου κολύμπι ή δεν είναι καλοί κολυμβητές.
Φοβία των ζώων: στις καλοκαιρινές αποδράσεις είναι βέβαιο ότι θα συναντήσετε αδέσποτα σκυλιά και γάτες, έντομα, σαύρες, κ.α., οπότε αυτή η φοβία θα βρει πρόσφορο έδαφος να εκδηλωθεί.
Τρόποι αντιμετώπισης
Για να αντιμετωπίσετε με επιτυχία τις φοβίες σας χρειάζεται πρακτική, επιμονή και υπομονή. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ξεπεραστεί μια φοβία είναι η βαθμιαία και επανειλημμένη έκθεση στον φοβογόνο παράγοντα ή κατάσταση, με ένα ασφαλές και ελεγχόμενο τρόπο. Έτσι, θα μάθετε να ξεπερνάτε το άγχος και το φόβο μέχρι να περάσουν ή να μειωθούν στο ελάχιστο.
Με κάθε έκθεση στον παράγοντα που προκαλεί φόβο, θα αισθάνεστε ότι αρχίζει να χάνει τη δύναμή του και ότι εσείς έχετε τον έλεγχο, αφού πλέον ξέρετε ότι το χειρότερο δεν πρόκειται να συμβεί.
Εάν έχετε δοκιμάσει να εκτεθείτε στον φοβογόνο παράγοντα και αποτύχατε να τον ελέγξετε, ίσως χρειάζεται μια πιο σταδιακή έκθεση στο ερέθισμα. Είναι σημαντικό να αρχίσετε με μια κατάσταση που μπορείτε να χειριστείτε, ώστε σταδιακά να πετύχετε την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στον εαυτό σας.
Με την εξάσκηση σε τεχνικές χαλάρωσης, μπορείτε να γίνετε πιο σίγουροι για την ικανότητά σας να ανέχεστε τις δυσάρεστες αισθήσεις που προκαλούν οι φοβίες και να ηρεμείτε πιο γρήγορα.
Τεχνικές χαλάρωσης όπως βαθιές αναπνοές, διαλογισμός και χαλάρωση των μυών, θα σας βοηθήσουν σημαντικά να αντιμετωπίσετε το άγχος και το αίσθημα φόβου.
Μια απλή άσκηση χαλάρωσης είναι η βαθιά αναπνοή. Όταν είμαστε σε κατάσταση άγχους οι αναπνοές μας είναι γρήγορες και ρηχές, κάτι που αυξάνει την ένταση. Αναπνέοντας βαθιά από την κοιλιά, μπορείτε να ελέγξετε καλύτερα το άγχος.
Καθίστε ή ξαπλώστε με την πλάτη σας ίσια. Τοποθετήστε το ένα χέρι στο στήθος και το άλλο στο στομάχι σας. Πάρτε μια αργή αναπνοή από τη μύτη, μετρώντας μέχρι το τέσσερα αργά. Το εύρος της κίνησης του χεριού στο στομάχι σας θα πρέπει να αυξηθεί, ενώ στο στήθος σας να μειωθεί. Κρατήστε την αναπνοή σας μέχρι να μετρήσετε έως το επτά. Εκπνεύστε από το στόμα σας μετρώντας μέχρι το οκτώ, βγάζοντας όσο αέρα μπορείτε σφίγγοντας τους κοιλιακούς μύες. Το χέρι στο στομάχι σας θα πρέπει να κινηθεί προς τα μέσα καθώς εκπνέετε, αλλά το άλλο χέρι σας θα πρέπει να κινηθεί πολύ λίγο. Εισπνεύστε πάλι, επαναλαμβάνοντας τον κύκλο μέχρι να αισθανθείτε χαλαροί. Δοκιμάστε αυτή την άσκηση αναπνοής για 5’ δύο φορές την ημέρα. Είναι καλύτερο να ασκήστε όταν αισθάνεστε ήρεμοι μέχρι να εξοικειωθείτε με την άσκηση, ώστε να την εφαρμόζετε όταν αντιμετωπίζετε τη φοβία σας.
Τέλος, η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία βοηθά να ξεπεράσετε τέτοιες φοβίες. Μέσα από τις συνεδρίες, ο ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής σάς βοηθά να εμβαθύνετε στο αίτιο που προκάλεσε τη φοβία, ώστε να την αντιμετωπίσετε μέσα από το πρίσμα της λογικής.
