Οι νέοι γονείς είναι λογικό να αναρωτιούνται τι μπορεί να δει το νεογέννητο βρέφος τους, πότε βλέπει και ξεχωρίζει πρόσωπα και πράγματα, πώς αντιλαμβάνεται το περιβάλλον γύρω του. Η αλήθεια είναι ότι τα νεογέννητα έχουν περιορισμένη όραση, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες αισθήσεις που είναι πιο ανεπτυγμένες. Όσο περνάνε οι μήνες, στο πλαίσιο της συνολικής τους ανάπτυξης, η όρασή τους συνεχώς διευρύνεται, μέχρι περίπου τον 18ο μήνα, κατά τον οποίο ένα μωρό αναγνωρίζει τα οικεία πρόσωπα, αντιλαμβάνεται πλήρως το περιβάλλον του και τις διαστάσεις του χώρου.
Πώς αναπτύσσεται η όραση των μωρών;
Ως 1 μηνός
Ένα μωρό, λοιπόν, μπορεί να δει σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών και κυρίως σε γκρι αποχρώσεις. Επίσης, το βρέφος εστιάζει στις λεπτομέρειες μιας εικόνας και όχι στο σύνολό της.
1-3 μηνών
Το βρέφος αρχίζει πλέον να αντιλαμβάνεται συνολικά μία εικόνα, καθώς επίσης να παρακολουθεί την κίνηση ενός αντικειμένου ή ενός προσώπου, ακόμη και τις κινήσεις των χεριών του. Αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον όγκο, ενώ ξεχωρίζει αρχικά το κόκκινο και στη συνέχεια το πράσινο χρώμα.
3-5 μηνών
Η όρασή του μωρού αρχίζει να βελτιώνεται, αφού τώρα μπορεί να εστιάζει σε πιο μακρινή απόσταση, να αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα και γνώριμα αντικείμενα, τα οποία προσπαθεί να πιάσει, καθώς πλέον μπορούν να συνεργάζονται τα μάτια με τα χέρια.
5-7 μηνών
Το μωρό μπορεί πλέον να διακρίνει τα χρώματα και να βλέπει σε μεγαλύτερη απόσταση. Γυρίζει το κεφάλι του για να παρακολουθήσει την κίνησή ενός αντικειμένου, ενώ κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη και προσπαθεί να αγγίξει το είδωλό του.
7-12 μηνών
Σε αυτή τη φάση το μωρό αρχίζει να παρατηρεί μικρότερα αντικείμενα, να ακολουθεί με το βλέμμα του μία γρήγορη κίνηση, κοιτάζει με ενδιαφέρον φωτογραφίες και εικόνες σε βιβλία, ενώ αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα και γνώριμα αντικείμενα. Στον πρώτο χρόνο μπορεί να συντονίσει τις κινήσεις των ματιών και του σώματός του.
Μπορεί ένα μωρό να δει τις εκφράσεις των γονιών του;
Η απάντηση είναι ότι ένα νεογέννητο βρέφος μπορεί να δει τις εκφράσεις των γονιών του σε απόσταση 30 εκατοστών. Αυτό προκύπτει καθώς μια ομάδα ερευνητών κατάφερε να αναδημιουργήσει την οπτική αντίληψη που έχουν τα βρέφη για τον κόσμο γύρω τους.
Συνδυάζοντας την τεχνολογία, τα μαθηματικά και τις προηγούμενες γνώσεις της οπτικής αντίληψης των βρεφών, οι ερευνητές κατάφεραν τελικά να βρουν τι πραγματικά μπορεί να δει ένα βρέφος από το περιβάλλον του. Τα αποτελέσματα λένε ότι ένα βρέφος 2 έως 3 ημερών μπορεί να αντιλαμβάνεται πρόσωπα και ίσως συναισθηματικές εκφράσεις του προσώπου σε απόσταση 30 εκατοστών, δηλαδή περίπου όση είναι η απόσταση μεταξύ μιας μητέρας και του μωρού της που θηλάζει. Αν η απόσταση αυξηθεί στα 60 εκατοστά, η οπτική εικόνα γίνεται πολύ θολή για να μπορεί το μωρό να αντιλαμβάνεται πρόσωπα και εκφράσεις.
Η μελέτη δίνει φως σε ένα κενό στις γνώσεις μας σχετικά με τον οπτικό κόσμο των βρεφών, ο οποίος δεν ήταν σαφής για αρκετές δεκαετίες. Μπορεί, επίσης, να βοηθήσει στην εξήγηση των ισχυρισμών ότι τα νεογέννητα μωρά μπορούν να μιμηθούν τις εκφράσεις του προσώπου των ενηλίκων κατά τις πρώτες ημέρες και εβδομάδες της ζωής τους, πολύ πριν τη όρασή τους αναπτυχθεί επαρκώς για να αντιληφθούν λεπτομέρειες στο περιβάλλον τους. Η λέξη-κλειδί είναι η κίνηση. Παλιότερα, όταν οι ερευνητές προσπάθησαν να εκτιμήσουν ακριβώς τι βλέπει το νεογέννητο μωρό, χρησιμοποίησαν σταθερές φωτογραφίες. Αλλά ο πραγματικός κόσμος είναι δυναμικός. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εικόνες σε κίνηση.
Η κίνηση είναι πιο εύκολα ορατή
Είναι πιο εύκολο να αναγνωρίσουμε κάτι που κινείται, παρά μια θολή σταθερή εικόνα. Οι ερευνητές βιντεοσκόπησαν πρόσωπα που άλλαζαν πολλές διαφορετικές εκφράσεις και, στη συνέχεια φιλτράρισαν τις πληροφορίες που γνωρίζουμε ότι δεν είναι διαθέσιμες στα νεογέννητα βρέφη. Τότε έδειξαν στους ενήλικες συμμετέχοντες τα βίντεο. Το σκεπτικό ήταν ότι αν οι ενήλικες δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσουν μια έκφραση του προσώπου, τότε μπορούμε σίγουρα να υποθέσουμε ότι ούτε ένα νεογέννητο δεν θα μπορούσε να το κάνει.
Οι ενήλικες συμμετέχοντες αναγνώρισαν σωστά τις εκφράσεις του προσώπου σε τρεις από τις τέσσερις περιπτώσεις κατά την προβολή του βίντεο σε απόσταση 30 εκατοστών. Όταν η απόσταση αυξήθηκε στα 120 εκατοστά, οι απαντήσεις των συμμετεχόντων ήταν καθαρά τυχαίες. Αυτό σημαίνει ότι η δυνατότητα προσδιορισμού των εκφράσεων του προσώπου με βάση τις οπτικές πληροφορίες που διαθέτει ένα νεογέννητο μωρό φθάνει το όριο του σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών. Η συγκεκριμένη έρευνα διερευνά μόνο τι μπορεί να δει ένα νεογέννητο βρέφος, όχι εάν είναι σε θέση να το κατανοήσει. Διεξήχθη από Σουηδούς ερευνητές του Ινστιτούτου Ψυχολογίας σε συνεργασία με συναδέλφους του Πανεπιστημίου της Ουψάλα και την Eclipse Optics στη Στοκχόλμη.
