Πυρκαγιές: Συμβουλές για πρόληψη και προστασία

Photo credits: freepik.com 
Καθώς για ένα ακόμη καλοκαίρι παρακολουθούμε τις καταστροφικές πυρκαγιές που καίνε διάφορες περιοχές της χώρας μας, καλό είναι να γνωρίζουμε τι πρέπει να προσέχουμε, τόσο ως προς την ασφάλειά μας, όσο και ως προς την υγεία μας.

Συμβουλές ως προς την ασφάλεια

Αν το σπίτι σας βρίσκεται μέσα ή κοντά σε δάσος

• Δημιουργείστε μια αντιπυρική ζώνη γύρω από το σπίτι,καθαρίζοντας σε ακτίνα τουλάχιστον 10 μέτρων τα ξερά χόρτα και φύλλα, τις πευκοβελόνες και τα κλαδιά.
• Κλαδέψτε τα δένδρα μέχρι το ύψος των 3 μέτρων, ανάλογα με την ηλικία και την κατάστασή τους. Απομακρύνετε τα ξερά κλαδιά από τα δένδρα και τους θάμνους.
• Μην αφήνετε τα κλαδιά των δένδρων να ακουμπούν στους τοίχους, τη στέγη και τα μπαλκόνια του σπιτιού.
• Κλαδέψτε τα αφήνοντας απόσταση τουλάχιστον 5 μέτρων από το σπίτι. Αραιώστε τη δενδρώδη βλάστηση, ώστε τα κλαδιά του ενός δένδρου να απέχουν τουλάχιστον 3 μέτρα από τα κλαδιά του άλλου.
• Για ακόμη μεγαλύτερη προστασία απομακρύνουμε τη δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση γύρω από το κτίσμα σε απόσταση τουλάχιστον 10 μέτρων, εφόσον οι εργασίες καθαρισμού της φυσικής βλάστησης που επιβάλλονται για την προστασία των κτιρίων δεν προσκρούουν σε καμία περίπτωση στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
• Μην τοποθετείτε πλαστικές υδρορροές ή σωλήνες στους τοίχους του σπιτιού.
• Μην τοποθετείτε παραθυρόφυλλα από εύφλεκτα υλικά στα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες.
• Φροντίστε τα καλύμματα στις καμινάδες και τους αεραγωγούς του σπιτιού να είναι από άφλεκτο υλικό ώστε να μην διεισδύσουν σπίθες.
• Μην αποθηκεύετε εύφλεκτα αντικείμενα κοντά στο σπίτι.
• Τοποθετείτε τα καυσόξυλα σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους.
• Μην κατασκευάζετε ακάλυπτες δεξαμενές καυσίμου κοντά στο σπίτι.
• Προμηθευτείτε τους κατάλληλους πυροσβεστήρες και φροντίζετε για τη συντήρησή τους.
• Εξοπλιστείτε με σωλήνα ποτίσματος με μήκος ανάλογο της περιοχής που θέλετε να προστατεύσετε.
• Εξοπλιστείτε με μια δεξαμενή νερού, μια απλή αντλία που λειτουργεί χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και ένα σωλήνα νερού.

Μόλις αντιληφθείτε μια πυρκαγιά

Τηλεφωνήστε ΑΜΕΣΩΣ στην Πυροσβεστική Υπηρεσία (τηλ.199) και δώστε σαφείς πληροφορίες για:

• Την τοποθεσία και το ακριβές σημείο που βρίσκεστε
• Την τοποθεσία, το ακριβές σημείο και την κατεύθυνση της πυρκαγιάς
• Το είδος της βλάστησης που καίγεται

Αν η πυρκαγιά πλησιάζει στο σπίτι σας

• Διατηρείστε την ψυχραιμία σας.
• Μεταφέρετε όλα τα εύφλεκτα υλικά από τον περίγυρο του κτιρίου σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους.
• Κλείστε όλες τις διόδους (καμινάδες, παράθυρα, πόρτες κλπ.), ώστε να μην διεισδύσουν οι καύτρες στο εσωτερικό του σπιτιού.
• Κλείστε τις παροχές φυσικού αερίου και υγρών καυσίμων μέσα και έξω από το σπίτι.
• Μαζέψτε τις τέντες στα μπαλκόνια και στα παράθυρα.
• Διευκολύνετε την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων ανοίγοντας την πόρτα του κήπου.
• Τοποθετείστε σκάλα στην εξωτερική πλευρά του σπιτιού, αντίθετα από την κατεύθυνση της πυρκαγιάς ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στη στέγη. Συνδέστε τους σωλήνες ποτίσματος και απλώστε τους ώστε να καλύπτεται η περίμετρος του σπιτιού. Αν η ορατότητα είναι μειωμένη, ανάψτε τα εσωτερικά και τα εξωτερικά φώτα για να είναι ορατό μέσα από τους καπνούς.

Αν παραμείνετε στο σπίτι

• Κλείστε καλά τις πόρτες και τα παράθυρα.
• Φράξτε τις χαραμάδες με βρεγμένα πανιά για να μην μπει μέσα ο καπνός.
• Απομακρύνετε τις κουρτίνες από τα παράθυρα.
• Μεταφέρετε στο εσωτερικό των δωματίων τα έπιπλα που βρίσκονται κοντά στα παράθυρα και τις εξωτερικές πόρτες.
• Κλείστε τις ενδιάμεσες πόρτες για να επιβραδύνετε την εξάπλωση της πυρκαγιάς.
• Γεμίστε την μπανιέρα, τους νιπτήρες και τους κουβάδες με εφεδρικό νερό.
• Συγκεντρωθείτε όλοι μαζί σε ένα δωμάτιο.
• Φροντίστε να υπάρχει φακός και εφεδρικές μπαταρίες μαζί σας σε περίπτωση διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος. Αν το σπίτι σας είναι ξύλινο αναζητείστε καταφύγιο σε κτιστό σπίτι.
• Αν διαταχθεί εκκένωση της περιοχής ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες των Αρχών και τις διαδρομές που θα σας δοθούν.

Μόλις περάσει η πυρκαγιά

• Βγείτε από το σπίτι και σβήστε αμέσως τις μικροεστίες που απομένουν.
• Ελέγξτε για τουλάχιστον 48 ώρες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, την περίμετρο και τους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού για το ενδεχόμενο αναζωπυρώσεων.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την πυρκαγιά

• Φύγετε όσο η φωτιά είναι ακόμα μακριά: Κατευθυνθείτε αντίθετα από τον αέρα που φυσάει. Με τον δυνατό αέρα, τη φωτιά τη βλέπεις να είναι στα 1000 μέτρα και σε λίγα λεπτά είναι στα πόδια σου.
• Αν η πυρκαγιά έχει ξεσπάσει σε πεύκα βγείτε από την περιοχή αμέσως: Το πεύκο είναι το πιο δύσκολο, είναι ξηρό με ρετσίνι, φλεγόμενα κουκουνάρια που σκάνε και με το έδαφος γεμάτο πευκοβελόνα. Ο πιο φυσικός εύφλεκτος συνδυασμός!
• Η φωτιά ακολουθεί τον καπνό: Όταν βλέπετε τη φωτιά στο απέναντι βουνό και ο καπνός έρχεται προς εσάς, η φωτιά θα ακολουθήσει την ίδια πορεία. Σε αυτή την περίπτωση απομακρυνθείτε αμέσως.
• Αν ο καπνός σας έχει ήδη φτάσει: Βρέξτε το σώμα σας, βάλτε μια βρεγμένη πετσέτα ή μπλούζα στο πρόσωπο, καλύψτε το στόμα σας, διατηρείστε την ψυχραιμία σας και φύγετε όσο η φωτιά είναι ακόμα μακριά.
• Ακολουθήστε το δρόμο προς τη θάλασσα:Όσο πιο χαμηλά, τόσο πιο λίγη είναι η βλάστηση και τόσο πιο ανθεκτικοί οι θάμνοι στη φωτιά. Μπείτε στη θάλασσα αν χρειαστεί. Αν δεν υπάρχει θάλασσα κοντά, πάλι προχωρείτε κατηφορικά, ποτέ δεν ανεβαίνετε ψηλά. Η πυρκαγιά συνήθως ανηφορίζει.
• Αν βρίσκεστε σε κατοικημένη περιοχή πηγαίνετε όπου υπάρχει τσιμέντο ή σώμα νερού: Πυλωτές σπιτιών, πλακόστρωτες πλατείες, γήπεδα μπάσκετ, κλπ. Ξαπλώστε στο τσιμεντένιο έδαφος. Η φωτιά θα περάσει από πάνω σας. Αν υπάρχει πισίνα, δεξαμενή, λίμνη, ποτάμι, μπαίνετε εκεί.
• Αν βρίσκεστε στο αυτοκίνητο και η φωτιά πλησιάζει, αφήστε το: Το θερμικό που δημιουργείται μπορεί να φτάσει μέχρι και τους 800 βαθμούς Κελσίου. Όλα λιώνουν. Το αυτοκίνητο θα λιώσει και θα ανατιναχθεί. Απομακρυνθείτε.
• Αν σας φτάσει η φωτιά μπείτε μέσα στα καμένα: Αν σας φτάσει η φωτιά και είστε σε δασική έκταση ή χωράφι με χαμηλή βλάστηση, μπαίνετε στα καμένα! Τρέχοντας ψάχνετε πάλι τσιμέντο, δρόμο, κ.λπ.
• Αν έχετε περικυκλωθεί από τη φωτιά: Σκάψτε λάκκο, αν έχετε τη δυνατότητα και μπείτε μέσα με το πρόσωπο προς το χώμα. Αν προλαβαίνετε, καλύψτε το σώμα σας με το χώμα. Πάνω από το κεφάλι σας βάλτε ένα ρούχο και από πάνω χώμα. Υπάρχει οξυγόνο από το πορώδες του εδάφους. Η φωτιά θα περάσει από πάνω και γύρω-γύρω. Αν δεν μπορείτε να σκάψετε, αναζητήστε μια τάφρο, βαθύ ρέμα ή λακκούβα, για να μπείτε μέσα.
• Όσα ζώα δεν μπορείτε να τα πάρετε μαζί σας, αφήστε τα ελεύθερα για να μην παγιδευτούν.

Photo credits: freepik.com  
 

Συμβουλές ως προς την υγεία

Ακόμη και αν βρίσκεστε αρκετά χιλιόμετρα μακριά από την πυρκαγιά, αν ο καπνός και τα αιωρούμενα σωματίδια φτάσουν στην περιοχή σας, μπορεί να επιβαρύνουν την υγεία σας.

Μεγάλη προσοχή απαιτείται από όσους ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Ο καπνός που προκαλείται από τις πυρκαγιές σε δάση ή και κατοικημένες περιοχές, αποτελεί μείγμα αερίων και λεπτών σωματιδίων από καμένα δέντρα και φυτά, κτίρια, δομικά υλικά, πλαστικά και άλλα στοιχεία.

Είναι σημαντικό να προστατεύσετε το αναπνευστικό σας σύστημα, όπως επίσης των μικρών παιδιών, των ηλικιωμένων, των ευπαθών ατόμων (άτομα που πάσχουν από άσθμα, Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, καρδιακή νόσο, έγκυες, κ.α.) και για τις επόμενες ημέρες μετά από την εκδήλωση μιας μεγάλης πυρκαγιάς.

Αμέσως μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς μπορεί να εμφανιστούν αναπνευστικά προβλήματα, τα οποία μπορεί να επιμένουν ανάλογα με την κατάσταση της υγείας κάθε ατόμου και μπορεί να προκαλέσουν: βήχα, δύσπνοια, ασθματική κρίση, τσούξιμο στα μάτια, κάψιμο στο λαιμό, ρινική καταρροή, πονοκέφαλο, κόπωση, πόνο στο στήθος, ταχυκαρδία.

Γενικές οδηγίες

Τα άτομα με οποιαδήποτε χρόνια πάθηση πρέπει να λάβουν τα ακόλουθα μέτρα για να προστατευθούν από τον καπνό πυρκαγιάς. Κατά τη διάρκεια εκδήλωσης καπνού από τις πυρκαγιές:

• Παρακολουθείτε τις δημόσιες ανακοινώσεις και αναρτήσεις για την ποιότητα του αέρα.
• Ελέγξτε την επάρκεια σας στα φάρμακα που λαμβάνετε και βεβαιωθείτε ότι έχετε δημιουργήσει μια προμήθεια συνταγογραφούμενων φαρμάκων 7- 10 ημερών σε ένα αδιάβροχο, αεροστεγές κουτί για να το πάρετε μαζί σας αν χρειαστεί να εκκενώσετε την κατοικία ή την περιοχή σας.
• Αν παραμένετε στο σπίτι αποφύγετε το μαγείρεμα, γιατί το τηγάνισμα ή η ψηστιέρα μπορεί να επιδεινώσουν τη ρύπανση του εσωτερικού αέρα.
• Αγοράστε έτοιμα τρόφιμα ή κονσέρβες ώστε να μην χρειαστεί να μαγειρέψετε.
• Ακολουθήστε τις οδηγίες σχετικά με την δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους ή την άθληση και ιδιαιτέρα τις οδηγίες για τις ευαίσθητες ομάδες, όσο μακριά κι αν βρίσκεστε από τις εστίες της φωτιάς.
• Ακολουθήστε τις συμβουλές του γιατρού σας σχετικά με την διαχείριση του άσθματος αν πάσχετε από άσθμα.
• Αν αντιμετωπίζετε δυσκολία στην αναπνοή ή άλλα συμπτώματα που επιμένουν χωρίς βελτίωση, αποφασίστε έγκαιρα να εκκενώσετε το σπίτι σας, χωρίς να βασίζεστε στις επίσημες οδηγίες για εκκένωση που εκδίδονται για τα σπίτια των σημείων και περιοχών που απειλούνται από το πύρινο μέτωπο.

Μετά από την μεγάλη πυρκαγιά

• Ο καπνός μπορεί να παραμείνει στην ατμόσφαιρα για αρκετές ημέρες μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς, επομένως συνεχίστε να ενημερώνεστε για την ποιότητα του αέρα στην περιοχή της κατοικίας σας ή όπου διαμένετε.
• Μην επιστρέφετε στο σπίτι μέχρι να σας ανακοινωθεί ότι μπορείτε να το πράξετε με ασφάλεια.
• Ανεξάρτητα από την κατάσταση της υγείας κάποιου, όλοι πρέπει να επιτηρούμε την υγεία μας για τυχόν συμπτώματα και να επικοινωνήσουμε με τον γιατρό αν παρουσιαστεί δυσκολία στην αναπνοή, δύσπνοια, βήχα ή άλλα συμπτώματα που επιμένουν. Στην περίπτωση αυτή καλέστε το 166 ή κατευθυνθείτε αμέσως σε τμήμα Επειγόντων Περιστατικών.

Οι έγκυες γυναίκες

• Προστατευθείτε από τον καπνό, αν πλήξει την περιοχή στην οποία βρίσκεστε, ανεξάρτητα από το πόσο μακριά είναι η εστία της πυρκαγιάς.
• Βεβαιωθείτε ότι έχετε προμηθευθεί τα συνταγογραφούμενα και τα απαραίτητα για σας φάρμακα, 7-10 ημερών, και τις βιταμίνες για προγεννητική υποστήριξη που σας έχει συστήσει ο γιατρός σας και φυλάξτε τα σε αδιάβροχο, αεροστεγές δοχείο ή σκεύος για να πάρετε μαζί σας εάν χρειαστεί να εκκενώσετε τον χώρο που βρίσκεστε ή την κατοικία σας.
• Κρατήστε μια συσκευασμένη τσάντα στο χέρι με ρούχα τόσο για εσάς αλλά και για το μωρό, για την περίπτωση που έρθει η στιγμή του τοκετού ή υπάρχει ενδεχόμενο πρόωρου τοκετού.
• Αποφύγετε το μαγείρεμα. Αγοράστε έτοιμα τρόφιμα ή κονσέρβες ώστε να μην χρειαστεί να μαγειρέψετε.

Κατά τη διάρκεια έκθεσης σε καπνό από εκδήλωση πυρκαγιάς

• Παρακολουθείτε συστηματικά τις δημόσιες ενημερώσεις για την ποιότητα του αέρα και του καπνού μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς.
• Ακολουθήστε τις οδηγίες σχετικά με την άθληση και την κυκλοφορία στις περιοχές όπου υπάρχει καπνός.
• Ακολουθήστε τις συμβουλές του γιατρού σας, και διατηρείτε έστω και τηλεφωνική επαφή με το γυναικολόγο σας. Συνεχίστε με την προγεννητική φροντίδα σας. Αλλάξτε το σχέδιο τοκετού αν χρειαστεί, αν πλησιάζετε στις ημέρες σας, -μπορεί για λόγους ασφαλείας να είναι καλύτερα να εισαχθείτε στο μαιευτήριο. Να βρίσκεστε σε ετοιμότητας εάν χρειάζεται να εκκενώσετε την οικία την περιοχή σας.
• Να γνωρίζετε τα πρόδρομα συμπτώματα του τοκετού και του πρόωρου τοκετού. Εάν έχετε τα συμπτώματα, καλέστε τον θεράποντα ιατρό σας ή το 166 ή πηγαίνετε αμέσως στο μαιευτήριο εάν είναι ασφαλές να μετακινηθείτε.
• Αποφασίστε να εκκενώσετε την περιοχή σας αν έχετε δυσκολία στην αναπνοή ή άλλα συμπτώματα που επιμένουν.

Μετά από την πυρκαγιά

• Μην επιστρέφετε στο σπίτι μέχρι να σας ανακοινωθεί ότι είναι ασφαλές να το πράξετε.
• Ο καπνός μπορεί να παραμείνει στον αέρα μέσα σε κτίρια και σε εξωτερικούς χώρους για λίγες μέρες μετά τη κατάσβεση των πυρκαγιών, συνεπώς συνεχίστε να ελέγχετε την τοπική ποιότητα του αέρα και συνεννοηθείτε με τον γιατρό σας.
• Προστατεύστε τον εαυτό σας από τη στάχτη. Αποφύγετε την άμεση επαφή με την στάχτη και ξεπλύνετε το δέρμα, το στόμα και τα μάτια σας όσο πιο γρήγορα μπορείτε.

Τα παιδιά

Λάβετε ιδιαιτέρα μέτρα για την προστασία των παιδιών από τον καπνό που προκαλείται από τις πυρκαγιές.

• Τα παιδιά με άσθμα, αλλεργίες ή χρόνια προβλήματα υγείας μπορεί να έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στην αναπνοή όταν υπάρχει καπνός από τις πυρκαγιές.
• Προστατεύστε το παιδί σας από τον καπνό που προέρχεται από την εκδήλωση πυρκαγιάς:
• Παρακολουθείτε συστηματικά τις δημόσιες ενημερώσεις για την ποιότητα του αέρα και του καπνού μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς.
• Συμβουλευθείτε τον παιδίατρό σας σχετικά με την άθληση, και την ασφάλεια στις περιοχές όπου υπάρχει καπνός.
• Θυμηθείτε ότι οι απλές μάσκες, οι χειρουργικές μάσκες, τα μαντήλια και η αναπνοή μέσα από υγρό πανί δεν μπορούν να προστατευόσουν επαρκώς το παιδί σας την ώρα που η ατμόσφαιρα είναι επιβαρυμένη από τον καπνό και τα αιωρούμενα σωματίδια.
• Σκεφτείτε την εκκένωση αν το παιδί σας έχει προβλήματα με την αναπνοή ή άλλα συμπτώματα που δεν βελτιώνονται.
• Αν το παιδί σας έχει σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια, εμφανίζει υπνηλία ή δεν έχει διάθεση για φαγητό ή υγρά, επικοινωνήστε άμεσα με τον παιδίατρο και φροντίστε ώστε να του παρασχεθεί ιατρική βοήθεια το δυνατό συντομότερα.

Μετά από την πυρκαγιά

• Μην επιστρέφετε στο σπίτι μέχρι να σας πω ότι είναι ασφαλές να το πράξετε.
• Ο καπνός μπορεί να παραμείνει τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε υπαίθριους χώρους για μεγάλη διάρκεια ημερών μετά τη λήξη των πυρκαγιών, συνεπώς συνεχίστε να ενημερώνεστε για την ποιότητα του αέρα στην περιοχή σας.
• Τα παιδιά δεν πρέπει να κάνουν καθόλου εργασίες καθαρισμού.
• Κρατήστε τα παιδιά μακριά από την στάχτη και τα αποκαΐδια. Αποφύγετε την άμεση επαφή με την στάχτη και ξεπλύνετε το δέρμα και το στόμα του παιδιού σας και τα μάτια του όσο το δυνατόν συντομότερα από την εκδήλωση καπνού.
• Προσέξτε για τυχόν συμπτώματα. Επικοινωνήστε με παιδίατρό σας εάν το παιδί σας έχει πρόβλημα με αναπνοή, δύσπνοια, βήχα που δεν υποχωρούν ή άλλα συμπτώματα που επιμένουν. Καλέστε το 166 ή πηγαίνετε αμέσως σε ένα τμήμα Επειγόντων Περιστατικών.
• Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει καπνός, στάχτη και αποκαΐδια στην περιοχή που βρίσκεται το σχολείο του παιδιού και στο σχολικό κτίριο ή τον παιδικό σταθμό πριν πάει το παιδί σας στο σχολείο. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και για την περιοχή που βρίσκεται η κατοικία σας.

Μέτρα προστασίας

• Παραμονή σε κλειστούς χώρους: Σε περίπτωση όπου κατοικημένες περιοχές βρίσκονται κοντά σε δασική πυρκαγιά και επηρεάζονται από τον καπνό,  προτείνεται η ελάττωση άσκοπων μετακινήσεων και η παραμονή σε κλειστούς χώρους χωρίς απευθείας επικοινωνία με τον εξωτερικό αέρα (κλείσιμο παραθύρων, πορτών και λοιπών διόδων αέρα προς το εσωτερικό).
• Εξασφάλιση του δροσισμού των εσωτερικών χώρων των κατοικιών.
• Εφόσον οι κατοικίες διαθέτουν σύστημα κλιματισμού, προτείνεται η χρήση του στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Η επιλογή εισαγωγής «φρέσκου αέρα» που παρέχεται από ορισμένα συστήματα κλιματισμού πρέπει να απενεργοποιείται κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς για να αποφευχθεί η εισροή καπνού από το εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, είναι απαραίτητη η σωστή συντήρηση των φίλτρων των συστημάτων κλιματισμού και αν είναι εφικτή, αντικατάστασή τους με φίλτρα πιστοποιημένα για κατακράτηση ΑΣ2.52.
• Παραμονή σε κλιματιζόμενους χώρους: Δημόσια κτίρια, ή άλλες εγκαταστάσεις που διαθέτουν συστήματα κλιματισμού και μπορούν να διατεθούν για την προστασία των ευαίσθητων ομάδων από τον καπνό. Κατά τη διάρκεια εκδήλωσης πυρκαγιάς συστήνεται οι κλιματιζόμενοι χώροι που θα χρησιμοποιηθούν ως χώροι συγκέντρωσης να λειτουργούν τις κλιματιστικές μονάδες τους στην επιλογή της ανακύκλωσης του αέρα, ώστε να μην είναι δυνατή η είσοδος του καπνού στο χώρο.