Photo credits: freepik.com
Η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΙΦΝΕ) και ιδιαίτερα η νόσος Crohn, εμφανίζεται σε όλο και πιο μικρές ηλικίες. Τι ακριβώς είναι η νόσος, ποια είναι τα συμπτώματα και ποια η αντιμετώπισή της;
Η νόσος Crohn εμφανίζεται σε περίπου 25% των ασθενών πριν την ηλικία των 18 ετών, ενώ στο 8% των περιπτώσεων εμφανίζεται σε παιδιά μικρότερα των 6 ετών, ενώ μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και σε βρέφη.
Η ΙΦΝΕ μπορεί να εκφράζεται είτε ως νόσος Crohn, είτε ως ελκώδης κολίτιδα, αναλόγως το σημείο εντόπισης της φλεγμονής του εντέρου. Σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα, η φλεγμονή περιορίζεται στο παχύ έντερο. Αντίθετα, η νόσος Crohn πλήττει όλο το πεπτικό σύστημα και ιδιαίτερα το ανώτερο πεπτικό, προκαλώντας γαστρίτιδα και φλεγμονή ή στένωση σε τμήματα του λεπτού εντέρου με συνοδή δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών και χαμηλή σωματική ανάπτυξη. Η νόσος Crohn έχει συχνότερη εμφάνιση στην παιδική ηλικία, σε σχέση με την ελκώδη κολίτιδα, που είναι πιο συχνή στους ενήλικες.
Αν και τα αίτια της παθογένειας της ΙΦΝΕ δεν είναι γνωστά, φαίνεται να συμβάλλει η γενετική προδιάθεση, δηλαδή η παρουσία αυτοάνοσου νοσήματος και ειδικά της ΙΦΝΕ σε άλλα μέλη της οικογένειας. Η γενετική προδιάθεση σε συνδυασμό με άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα οι ιώσεις, μπορεί να μεταβάλλουν την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του παιδιού και να προκαλέσουν την έκφραση της νόσου στην παιδική ηλικία. Η ΙΦΝΕ είναι μια μακροχρόνια νόσος που μπορεί να έχει εξάρσεις και υφέσεις που συνεχίζονται διά βίου.
Ποια συμπτώματα πρέπει να προσέχετε
Τα συνηθέστερα ύποπτα συμπτώματα που θα πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς και απαιτούν περαιτέρω έλεγχο από τον παιδίατρο, είναι σε συνδυασμό ή ξεχωριστά, τα ακόλουθα:
- χρόνια διάρροια
- αιματηρές κενώσεις
- χρόνιο κοιλιακό άλγος
- απώλεια βάρους
- στασιμότητα ύψους
- καθυστέρηση ήβης
- χρόνιος πυρετός χωρίς εντοπισμένη εστία
- περιπρωκτικές ραγάδες και συρίγγια
Παράλληλα, σπανιότερα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν έλκη στοματικού βλεννογόνου, οίδημα χειλιών, αρθραλγίες, λίθους στα νεφρά, οστεοπενία, φλεγμονή στο ήπαρ και τα χοληφόρα αγγεία, δερματικά εξανθήματα και φλεγμονή στους οφθαλμούς.
Η νόσος σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να προκαλέσει βαριά φλεγμονή του εντέρου με εντερορραγία από έλκη στον εντερικό βλεννογόνο, συρίγγια και στενώσεις λεπτού εντέρου, δυσαπορρόφηση θρεπτικών ουσιών, βιταμινών και ασβεστίου. Η μεμονωμένη στένωση του λεπτού εντέρου μπορεί να προκαλέσει πληρότητα και φούσκωμα μετά τα γεύματα, αδυναμία ολοκλήρωσης των γευμάτων και εμετούς.
Στα παιδιά, η καθυστέρηση της ήβης και το μειωμένο ύψος είναι ένα από τα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε ΙΦΝΕ, ακόμη και όταν δεν συνυπάρχουν κοιλιακό άλγος ή διάρροιες. Περίπου σε 1 στα 10 παιδιά, η νόσος μπορεί να προβάλλει σε ενδιάμεση μορφή – δηλαδή να έχει ενδιάμεσα χαρακτηριστικά μεταξύ ελκώδους κολίτιδας και νόσου Crohn, όπως για παράδειγμα φλεγμονή σε διάφορα μικρά τμήματα του παχέος εντέρου, χωρίς τη συμμετοχή του λεπτού εντέρου. Η τελική διάγνωση όμως συνήθως επιτυγχάνεται μετά από λίγα χρόνια.
Aπαραίτητες εξετάσεις και αντιμετώπιση
Η διερεύνηση της ΙΦΝΕ απαιτεί ειδικό εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο, που περιλαμβάνει αιματολογικές εξετάσεις και εξετάσεις κοπράνων για να αποκλειστούν κοινές και σπάνιες εντερικές λοιμώξεις και χρόνια φλεγμονή του εντέρου.
Απαραίτητος είναι και ο υπερηχογραφικός έλεγχος κοιλίας, που πλέον μπορεί να εντοπίσει τη φλεγμονή σε τμήματα του εντέρου. Ακολουθεί παραπομπή για γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση και μαγνητική εντερογραφία λεπτού εντέρου σε εξειδικευμένο παιδίατρο-γαστρεντερολόγο.
Σε περίπτωση διάγνωσης της ΙΦΝΕ στο παιδί τους, οι γονείς πρέπει να ακολουθήσουν τις οδηγίες του ειδικού, διότι υπάρχει ειδική διατροφική και φαρμακευτική αγωγή με πολύ καλά αποτελέσματα. Σε παιδιά με νόσο Crohn, η καθημερινή διατροφή με ειδικά σκευάσματα πλούσια σε ασβέστιο, βιταμίνες και τροφικούς παράγοντες του εντέρου έχουν δείξει πως αποτελούν σημαντικό μέρος της αγωγής και έχουν τοπική αντιφλεγμονώδη δράση. Επίσης, η διατροφή χωρίς λακτόζη μειώνει τη διάρροια και το κοιλιακό άλγος. Η τήρηση της αγωγής σταδιακά οδηγεί στην ανάρρωση, στη βελτίωση των συμπτωμάτων και αναστρέφει τα ελλείμματα της ανάπτυξης του παιδιού.
Στις μέρες μας, η φαρμακευτική αγωγή καθορίζεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, του τύπου της ΙΦΝΕ, τα τμήματα του εντέρου που πάσχουν και τη βαρύτητα της νόσου. Σε οξεία φάση, η αγωγή περιλαμβάνει χρήση κορτικοστεροειδών ή σαλικυλικών, ενώ σε βαρύτερες περιπτώσεις χρήση βιολογικών παραγόντων. Στη συντήρηση της θεραπείας η οποία θα διαρκέσει για κάποια χρόνια, χρησιμοποιείται συνδυασμός ενός ή και περισσοτέρων φαρμάκων (π.χ. ανοσοτροποποιητικών/σαλικυλικών) με στόχο τη διακοπή των κορτικοστεροειδών.
Τέλος, η ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού και των γονέων είναι απαραίτητη, καθώς έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου και τη συμμόρφωση με την καθημερινή λήψη φαρμάκων, που ενίοτε γίνεται πιο δύσκολη στους εφήβους.
Πηγή: ygeiamou.gr
