Ο πρώτος χρόνος ζωής του μωρού είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο για την ανάπτυξη και την ψυχοκινητική εξέλιξή του.
Οι ικανότητες του παιδιού εξελίσσονται σταδιακά, γίνονται δηλαδή, με μία καθορισμένη αλληλουχία. Τα στάδια αυτής της εξέλιξης ονομάζονται ορόσημα. Ωστόσο, παρατηρούνται σημαντικές διαφορές στο χρόνο ανάπτυξης των διαφόρων ικανοτήτων από το ένα παιδί στο άλλο.
Τα ηλικιακά όρια των αναπτυξιακών σταθμών δεν ισχύουν απόλυτα για όλα τα παιδιά. Για να αναπτυχθεί μία ικανότητα πρέπει να έχει ωριμάσει το νευρικό σύστημα ως προς αυτήν, παίζουν όμως, ρόλο οι κατάλληλες ευκαιρίες και η εξάσκηση.
Η φυσιολογική ψυχοκινητική ανάπτυξη του βρέφους τον πρώτο χρόνο της ζωής του, περιλαμβάνει τα εξής χαρακτηριστικά:
1ος μήνας
Τον πρώτο μήνα ζωής, το βρέφος έχει ως μοναδικό τρόπο επικοινωνίας το κλάμα, το οποίο διαφοροποιείται ανάλογα με την αιτία ή την επιθυμία του, π.χ. πείνα, άλλαγμα πάνας, επιθυμία για αγκαλιά, κ.τλ.
Διακρίνει τις φωνές των γονιών του, του αρέσει να ακούει ιστορίες και τα τραγούδια που άκουγε όσο ήταν ακόμη στην κοιλιά της μαμάς του.
Μπορεί να διακρίνει μόνο αχνές σκιές και να συγκεντρώσει την προσοχή του σε απόσταση τριάντα το πολύ εκατοστών. Στρέφει το βλέμμα του προς το μέρος σας όταν του μιλάτε, γεγονός που το ηρεμεί, ενώ μπορεί να αρχίσει να προσηλώνει για μια στιγμή το βλέμμα του σε ένα αντικείμενο και να κάνει κάποια προσπάθεια για να παρακολουθήσει την κίνησή του.
Ενδέχεται να σηκώνει λίγο το κεφάλι του στην πρηνή θέση, αλλά δεν μπορεί να το στηρίζει όταν είναι σε καθιστή θέση. Έχει συνήθως σφιγμένες τις παλάμες του και σφίγγει με δύναμη ότι του βάλετε στο χέρι.
2ος μήνας
Στη φάση αυτό το βρέφος αρχίζει να γνωρίζει καλύτερα τα πρόσωπα που το φροντίζουν και να χαμογελάει πιο συνειδητά όταν είναι ευχαριστημένο.
Αρχίζει να παρατηρεί τα χέρια του και να εκφράζεται περισσότερο με το πρόσωπο και το σώμα του.
Μπορεί να σηκώσει το κεφάλι του στην πρηνή θέση, ενώ, όταν το ανασηκώσουμε για να καθίσει, μπορεί να στηρίξει το κεφάλι του για 1-2 δευτερόλεπτα, αλλά γρήγορα πέφτει προς τα εμπρός.
3ος μήνας
Το μωρό σας δείχνει να απολαμβάνει τώρα τη συντροφιά των φροντιστών του.
Αρχίζει να ενδιαφέρεται για το περιβάλλον γύρω του και να παρακολουθεί αντικείμενα γυρίζοντας το κεφάλι του δεξιά και αριστερά.
Παρακολουθεί καλύτερα ένα αντικείμενο που κινείται γυρίζοντας το κεφάλι του δεξιά και αριστερά, ενώ προσπαθεί να απλώσει τα χέρια του για να το πιάσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Στηρίζει τώρα καλά το κεφάλι του και σηκώνει το στήθος του από το κρεβάτι όταν είναι στην πρηνή θέση.
Μπορεί να φέρνει το χέρι του στο στόμα του και να πιάνει και να κουνά αντικείμενα.
4ος μήνας
Στον τέταρτο μήνα το βρέφος γελάει όταν παίζετε μαζί του, του αρέσουν οι καινούριοι ήχοι και διασκεδάζει με απλά παιχνίδια, όπως το «κούκου τσα».
Μπορεί να ξεχωρίζει φωνές.
Αρχίζει να αποκτά καλύτερο έλεγχο των χεριών του και μπορεί να πιάνει, να κρατά ένα αντικείμενο με το χέρι του και να το φέρνει στο στόμα.
Βάζει δύναμη στα χέρια του και στηρίζεται στους αγκώνες του, ενώ μπορεί να αλλάζει εύκολα πλευρό.
5ος μήνας
Το μωρό σας τώρα αρχίζει να μιλά γρήγορα και απερίσκεπτα.
Αναγνωρίζει πλέον όλα τα μέλη της οικογένειας και μπορεί να κλάψει σε αγνώστους, εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο το φόβο του.
Οι κινήσεις των χεριών του γίνονται πια σκόπιμες και κατευθυνόμενες.
Μεταβαίνει πλέον με ευκολία από την ύπτια στην πρηνή θέση και αντίστροφα.
6ος μήνας
Το μωρό πλέον γελά έντονα και κουνάει χέρια-πόδια όταν παίζετε μαζί του.
Μπορεί να προφέρει συλλαβές και να μιμείται ήχους.
Προτιμά να κάθεται αντί να είναι ξαπλωμένο, αν και χρειάζεται υποστήριξη.
Στην ύπτια θέση φέρνει και τα δύο πόδια στο στόμα. Στην πρηνή θέση σηκώνει το κεφάλι και το στήθος ενώ στηρίζεται με τα χέρια.
Έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο, να το βάζει στο στόμα του και μετά να το πετάει. Μπορεί να στηρίζει το βάρος του στα πόδια του, όταν το κρατήσετε όρθιο.
7ος μήνας
Γυρίζει μπρούμητα, ανάσκελα, πλάγια με ευχέρεια.
Αρχίζει να κάθεται χωρίς υποστήριξη, συνήθως όμως πέφτει εύκολα.
Όταν παίζει, τινάζει και χτυπά τα αντικείμενα δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο οπτικό και ακουστικό ερέθισμα.
Μπορεί να κρατά διαφορετικά αντικείμενα σε κάθε χέρι και να τα αναζητά όταν του πέφτουν.
8ος μήνας
Το μωρό πλέον λέει επαναλαμβανόμενες συλλαβές και αναγνωρίζει το όνομά του όταν το φωνάζετε.
Κάθεται χωρίς υποστήριξη με ευθεία πλάτη για ένα λεπτό περίπου.
Μπορεί να μεταφέρει τα αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο.
9ος μήνας
Στη φάση αυτή το μωρό μιμείται διάφορες στερεότυπες κινήσεις («αντίο», «παλαμάκια», κλπ).
Αρχίζει να αντιλαμβάνεται πιο συγκεκριμένα τις έννοιες «μαμά» και «μπαμπάς».
Επίσης, σιγά σιγά χρησιμοποιεί μεμονωμένα τα δάκτυλά του για να πιάσει ένα αντικείμενο.
Αρχίζει να μπουσουλάει, αν και δεν μπουσουλάνε όλα τα μωρά.
10ος μήνας
Το μωρό αρχίζει να καταλαβαίνει κάποιες λέξεις που του λέτε και μπορεί να «στέλνει φιλάκια», να χαιρετάει και να χτυπάει παλαμάκια.
Είναι πιθανό να αρχίσει να χρησιμοποιεί το δείκτη και τον αντίχειρα για να πιάνει αντικείμενα και να δοκιμάσει να φάει με το κουτάλι.
Μπορεί πλέον να κάθεται μόνο του και να μπουσουλάει με άνεση, ενώ καταφέρνει να σηκωθεί μόνο του όρθιο όταν κρατιέται από ένα σταθερό σημείο.
Όταν το κρατάτε από τα χέρια, προσπαθεί να κάνει βηματάκια.
11ος μήνας
Καταλαβαίνει κάποιες λέξεις, όπως «ναι, όχι, μη, δώσε, φέρε, πάρε».
Μπορεί να κρατάει τα αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα και να δείχνει με τον δείκτη.
Μπορεί να σταθεί όταν στηρίζεται στα έπιπλα γύρω του, και προσπαθεί να κάνει τα πρώτα του βήματα.
12ος μήνας
Συμπληρώνοντας τον πρώτο χρόνο της ζωής του, το μωρό σας μπορεί να αρχίσει να λέει τις πρώτες του λέξεις και καταλαβαίνει πλέον πολλές από αυτές.
Οι λεπτές κινήσεις αρχίζουν πλέον να χρησιμοποιούνται επικοινωνιακά: δείχνει με τον δείκτη, κάνει παλαμάκια και γνέφει γεια.
Σε αυτή την ηλικία μπορεί ήδη να είναι ικανό να περπατήσει από μόνο του, αλλά σίγουρα θα χρειάζεται την συνεχή σας προσοχή και βοήθεια, ώσπου να αποκτήσει σταθερή βάδιση.
Tip
Αν ένα παιδί δεν έχει κατακτήσει τα ορόσημα που αντιστοιχούν στην ηλικία του, δεν σημαίνει ότι έχει κάποιο αναπτυξιακό πρόβλημα. Ωστόσο, ενημερώστε τον παιδίατρο αν θεωρείτε ότι για κάτι χρειάζεται έλεγχο και περαιτέρω διερεύνηση.
Διαβάστε περισσότερα για τα στάδια ανάπτυξης του μωρού ανά μήνα μέχρι το πρώτο έτος εδώ.
Πηγή: paidiatriki.gr
