Η υγιής ανάπτυξη του παιδιού αποτελεί κύριο μέλημα για κάθε γονιό και οι καμπύλες ανάπτυξης προσφέρουν ένα χρήσιμο εργαλείο για να παρακολουθήσουμε αν το παιδί αναπτύσσεται φυσιολογικά.
Πάντα υπό την επίβλεψη του παιδίατρου, που έχει τον πρώτο λόγο, οι καμπύλες ανάπτυξης μας παρέχουν μία γενική εικόνα για τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού, βάσει του βάρους σώματος, του μήκους (κάτω των 2 ετών) ή του ύψους (άνω των 2 ετών), της περιμέτρου κεφαλής και του δείκτη μάζας σώματος.
Το ύψος και το βάρος ενός παιδιού μεταβάλλονται διαρκώς από τη στιγμή της γέννησής του και όσο μεγαλώνει. Οι καμπύλες ανάπτυξης συγκρίνουν τις παραπάνω τιμές ενός παιδιού με τις μέσες τιμές παιδιών ίδιας ηλικίας και φύλου. Η αξιολόγησης της ανάπτυξης κάθε παιδιού είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς δίνει στον παιδίατρο τη δυνατότητα να διαγνώσει τυχόν προβλήματα στην ανάπτυξη του παιδιού, ώστε να αντιμετωπιστεί άμεσα οποιαδήποτε διαταραχή.
Για τα μωρά που έχουν γεννηθεί πρόωρα, η παρακολούθηση μέσω των καμπυλών ανάπτυξης γίνεται με βάση τη διορθωμένη ηλικία τους, δηλαδή την ηλικία από την προβλεπόμενη ημερομηνία τοκετού και όχι τη χρονολογική ηλικία τους.
Η αξιολόγηση των καμπυλών ανάπτυξης είναι μια σύνθετη διαδικασία. Στο βιβλιάριο υγείας του παιδιού, κάθε γραμμή των καμπυλών ανάπτυξης αντιπροσωπεύει μια εκατοστιαία θέση.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τις εκατοστιαίες θέσεις ας δούμε ένα παράδειγμα: όταν ένα αγόρι βρίσκεται στην 35η εκατοστιαία θέση ύψους, σημαίνει ότι το 35% των αγοριών της ηλικίας του έχει χαμηλότερο ύψος από αυτό και το 65% μεγαλύτερο ύψος.
Αν π.χ. ένα παιδί βρίσκεται στην 25η θέση για το ύψος, δεν σημαίνει ότι δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά. Θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και το ύψος των γονέων του. Για το βάρος, την περίμετρο κεφαλής και το δείκτη μάζας σώματος (ο οποίος υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος με το τετράγωνο του ύψους) ισχύουν ακριβώς τα ίδια.
Αν ένα παιδί βρίσκεται μέσα στα όρια των καμπυλών και ακολουθεί την καμπύλη του, θεωρείται ότι αναπτύσσεται φυσιολογικά. Ωστόσο, πάντα υπάρχουν αποκλίσεις, που σχετίζονται με πτώση της καμπύλης, π.χ. όσον αφορά στο βάρος ενός βρέφους όταν ξεκινήσει τις στερεές τροφές ή όταν αρχίσει να περπατάει και γίνεται πιο ενεργητικό.
Ανησυχητικές θεωρούνται οι ακραίες τιμές ή οι περιπτώσεις εκείνες που ένα παιδί χάνει καμπύλες με την πάροδο του χρόνου. Δηλαδή, π.χ. στην ηλικία των 5 ετών είναι στην 75η θέση καμπύλη ύψους και ένα χρόνο αργότερα στην 45η θέση.
Το βάρος αξιολογείται πάντα σε συνάρτηση με το ύψος.
Ακραίες τιμές θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν:
Ύψος
Κάτω από τη 10η εκατοστιαία θέση: υποδεικνύει μη ικανοποιητική ή καθυστέρηση της ανάπτυξης του παιδιού. Ένα παιδί κάτω από την 5η εκατοστιαία θέση θεωρείται πολύ χαμηλού ύψους, ενώ ένα παιδί πάνω από την 90η, πολύ ψηλό. Το μεγάλο ύψος σπάνια θεωρείται πρόβλημα, εκτός αν είναι υπερβολικό και υποκρύπτει ενδοκρινολογικές ανωμαλίες.
Βάρος
Κάτω από τη 10η εκατοστιαία θέση: υποδεικνύει ένα πολύ αδύνατο παιδί. Αν ένα παιδί βρίσκεται στην 90η- 95η εκατοστιαία θέση, θεωρείται υπέρβαρο. Ωστόσο, το βάρος αξιολογείται πάντα σε συνάρτηση με το ύψος. Έτσι, αν ένα παιδί είναι στην 90η εκατοστιαία θέση ύψους και στην 90η εκατοστιαία θέση βάρους, θεωρείται φυσιολογικό.
Δείκτης Μάζας Σώματος
Κάτω από τη 10η εκατοστιαία θέση: υποδηλώνει ένα παιδί λιποβαρές. Αν η τιμή είναι πάνω από την 90η θέση, σημαίνει ότι το παιδί είναι υπέρβαρο, ενώ πάνω από την 95η θέση, υποδεικνύεται περίπτωση παχυσαρκίας.
Οι καμπύλες ανάπτυξης μας παρέχουν μία γενική εικόνα για τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού.
Τα πρότυπα διαγράμματα σωματικής αύξησης έχουν δημιουργηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αντανακλούν την επιθυμητή σωματική αύξηση και προτείνονται για παγκόσμια χρήση.
Η διαμόρφωση και προσαρμογή των διαγραμμάτων για την Ελλάδα έγινε από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού μετά από σχετική άδεια και έγκριση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
