Τα παιχνίδια αποτελούν τον καλύτερο τρόπο όχι μόνο για να διασκεδάσουν τα παιδιά, αλλά ταυτόχρονα για να μάθουν μέσα από αυτό, να καλλιεργήσουν τις αναπτυξιακές τους δεξιότητες, να σχετιστούν με άλλα παιδιά, να λύσουν προβλήματα και να αποβάλλουν το στρες. Η απόκτηση των απαραίτητων δεξιοτήτων για αλληλεπίδραση χρειάζεται χρόνο, καθοδήγηση και εξάσκηση, κάτι που επιτυγχάνεται κυρίως μέσω του παιχνιδιού.
Το παιδί, με την είσοδό του στην προσχολική εκπαίδευση, αρχίζει να αλληλεπιδρά συστηματικά. Ωστόσο, λόγω του εγωκεντρισμού της ηλικίας του, δυσκολεύεται να διακρίνει τις διαθέσεις, τα κίνητρα και τα συναισθήματα των άλλων. Βαθμιαία αποκτά ικανότητα ενσυναίσθησης, μαθαίνει να επιλύει τις συγκρούσεις και να κάνει συμβιβασμούς, έτσι ώστε να μπορεί να συνεργάζεται και να βρίσκει ευχαρίστηση σε κοινές ομαδικές δραστηριότητες.
Στόχος του παιδαγωγικού παιχνιδιού είναι να καθοδηγήσει το παιδί σε αυτή τη διαδικασία. Παρακινεί τη φαντασία και ταυτόχρονα καλλιεργεί την επικοινωνία, ενισχύει την αυτοεκτίμηση, την αυτοεπιβεβαίωση, τις δεξιότητες παρατήρησης και ακρόασης. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, τα παιδιά κοινωνικοποιούνται και αναπτύσσουν σχέσεις συνεργασίας, ενώ παράλληλα μέσω επίλυσης προβλημάτων ενισχύεται η γνωστική τους ανάπτυξη. Έτσι προωθείται η ολόπλευρη ανάπτυξή τους, καλλιεργείται η ανοχή και ανεκτικότητα προς το διαφορετικό. Καθώς το παιδί εντάσσεται στην ομάδα θα πρέπει να μάθει να συνεργάζεται και να επιλύει τις συγκρούσεις που αναπόφευκτα προκύπτουν.
Η συναισθηματική αλληλεπίδραση φέρνει τα παιδιά πιο κοντά και δημιουργείται κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής. Καθώς γελούν και διασκεδάζουν ενισχύεται η προσωπική ανάπτυξη, αποκτούν σωματογνωσία, καλλιεργείται η γνωριμία του άλλου, η έκφραση και το μοίρασμα των συναισθημάτων, η αλτρουιστική συμπεριφορά. Παρότι κύριος στόχος είναι η αλληλεπίδραση και η ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας, μπορούν να επιτευχθούν και άλλοι στόχοι, όπως: ανάπτυξη εννοιών χώρου, οπτικοκινητικής διάκρισης και συντονισμού, ανάπτυξης λεπτής και αδρής κινητικότητας, λόγου, κλπ.
Βασικά παιδαγωγικά παιχνίδια
Το αγαπημένο μου...
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο. Τους κάνετε μια απλή ερώτηση που να σχετίζεται με τα ενδιαφέροντά τους, π.χ. «Ποιο είναι το αγαπημένο σας φαγητό / παραμύθι / παιχνίδι;». Κάθε παιδί απαντάει με τη σειρά του στην ερώτηση.
Κάνε ό,τι κάνω
Είναι μια δραστηριότητα που ενθαρρύνει τα παιδιά και τα προετοιμάζει να συμμετάσχουν σε παιχνίδια ρόλων. Στέκεστε μπροστά στην ομάδα και ζητάτε από τα παιδιά να μιμηθούν ήχους και κινήσεις που κάνετε. Όσο πιο αστεία είναι αυτά που κάνετε τόσο πιο χαλαρή είναι η ατμόσφαιρα που δημιουργείται. Όταν καταλάβουν τον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι, μπορεί ένα από τα παιδιά να πάρει τη θέση σας.
Οδηγός και αυτοκίνητο
Τα παιδιά χωρίζονται σε ζευγάρια. Το ένα κάνει το αυτοκίνητο και το άλλο τον οδηγό. Το πρώτο έχει τα μάτια κλειστά και ο οδηγός κρατώντας το από τους ώμους το καθοδηγεί στο χώρο φροντίζοντας να μη χτυπήσει με κάποιο άλλο αυτοκίνητο.
Καθρέφτης
Σε ζευγάρι τα παιδιά κάνουν κινήσεις και το ένα πρέπει να αναπαράγει κατοπτρικά το άλλο. Ξεκινήστε κάνοντας εσείς τον καθρέφτη και στη συνέχεια βάλτε τα παιδιά σε ζευγάρια, αφού βεβαιωθείτε ότι το καθένα έχει την παρέα του. Ρωτήστε τα παιδιά πώς ένιωσαν κάνοντας την άσκηση.
Ανθρώπινο παζλ
Τα παιδιά σε ομάδες των τεσσάρων-πέντε ατόμων, γίνονται τα κομμάτια ενός παζλ. Ένα παιδί ξαπλώνει στο πάτωμα με τα χέρια και τα πόδια σε όποια θέση θέλει. Τα υπόλοιπα συνεχίζουν το παζλ μπαίνοντας όπου υπάρχει χώρος, ακουμπώντας όμως σε κάποιο σημείο το παιδί. Όταν όλα βρουν τη θέση τους, τους ζητάτε να θυμούνται πού ακριβώς έχουν τοποθετηθεί στο παζλ. Στη συνέχεια, με το άκουσμα της μουσικής κινούνται ελεύθερα στο χώρο και όταν η μουσική σταματήσει τους ζητάτε να ξαναφτιάξουν το παζλ, μπαίνοντας ο καθένας στη θέση που είχε πριν.
