Ο γονικός ρόλος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στη διαμόρφωση της ψυχολογίας του βρέφους από την πρώτη κιόλας μέρα της ζωής του. Αν θέλετε να συμβάλλετε στο μέγιστο δυνατό βαθμό στην καλύτερη ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού σας, στην υγεία και την ευεξία του, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και να αποφύγετε μελλοντικά προβλήματα όπως το άγχος, οι δυσλειτουργίες, ακόμη και η κατάθλιψη, η υπεύθυνη φροντίδα, η συναισθηματική δοτικότητα και η ανταπόκριση στις ανάγκες του βρέφους, θα φέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα.
1. Μην αγνοείτε το βρέφος σας
Τα νεογέννητα επικοινωνούν με τη μητέρα, τον πατέρα τους και τους άλλους γύρω τους, κουνώντας τα χέρια τους (το αριστερό χέρι είναι συνήθως αυτοαναφορικό και το δεξί επικεντρώνεται στο άλλο άτομο) ή μέσω συνοφρυωμάτων, κλπ. Μερικές μητέρες επικοινωνούν με το μωρό όσο είναι στη μήτρα με τραγούδια, ανάγνωση, ομιλία. Πρόκειται για μία αμοιβαία ανταπόκριση, που οδηγεί με την πάροδο του χρόνου σε θετικά αποτελέσματα, όπως η συνειδητότητα, η κοινωνική συμπεριφορά και οι κοινωνικές δεξιότητες. Η αμοιβαία ανταπόκριση σημαίνει ότι ο γονέας και το παιδί επηρεάζουν ο ένας τον άλλο, δημιουργώντας μια συνεργατική σχέση. Έτσι, δημιουργείται το βέλτιστο περιβάλλον για συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη. Στα πρώτα τρία χρόνια της ζωής του παιδιού αναπτύσσεται η σιωπηρή (μη συνειδητή) κατανόηση του πώς λειτουργεί ο κοινωνικός κόσμος. Με την κατάλληλη φροντίδα, ο εγκέφαλος μαθαίνει να λειτουργεί καλά και συμβάλλει στη σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου και στην κοινωνική συνειδητοποίησή του. Όσα μαθαίνει ένα μωρό στη διάρκεια της πρώιμης ζωής του, θα εφαρμοστούν αργότερα στις σχέσεις του.
2. Μην αφήνετε το βρέφος σας να κλαίει
Φανταστείτε να πονάτε, να ζητάτε βοήθεια και να σας αγνοούν. Πώς θα σας έκανε αυτό να αισθάνεστε για τον εαυτό σας και για την οικογένειά σας; Μία τέτοια εμπειρία είναι πολύ χειρότερη για ένα μωρό, στο οποίο ταυτόχρονα συντελείται ραγδαία ανάπτυξη του εγκεφαλικού συστήματος, ενώ μαθαίνει τα πρότυπα της κοινωνικής ζωής και της φυσιολογικής λειτουργίας. Ένα μεγάλο μέρος της παιδικής ανάπτυξης συμβαίνει μετά τη γέννηση, όταν αναπτύσσεται το 75% του εγκεφάλου και πραγματοποιούνται επιγενετικές επιδράσεις (γονιδιακές λειτουργίες) με βάση τον τύπο της φροντίδας που λαμβάνει το μωρό.
Αν, λοιπόν, ένα μωρό στρεσάρεται και ταλαιπωρείται τακτικά, εκπαιδεύεται να είναι ανήσυχο, να μην σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους. Αργότερα, αυτό θα μεταφραστεί σε ένα άτομο άκαμπτο, εγωκεντρικό και νευρωτικό. Όταν το μωρό κλαίει, το κάνει γιατί δεν έχει άλλο τρόπο για να γνωστοποιήσει τις ανάγκες του. Για να μην φτάσετε στο σημείο του κλάματος, δώστε προσοχή στα μη λεκτικά σήματα (ανησυχία, συνοφρύωμα, δυσφορία). Αυτά που κάνει ένα μωρό στους πρώτους μήνες και χρόνια της ζωής του, δημιουργούν πρότυπα στον εγκέφαλό του που χρησιμοποιούνται στο μέλλον ξανά και ξανά. Έτσι, αν δεν θέλετε ένα μη συνεργάσιμο, επιθετικό παιδί (και ενήλικα), κρατήστε το μωρό σας χαρούμενο.
3. Μην αφήνετε το βρέφος σας μόνο του
Τα μωρά βασίζονται στη συντροφικότητα των ενηλίκων για να φροντίζουν τις ανάγκες τους μέχρι να μπορούν να το κάνουν μόνα τους. Όταν μένουν μόνα τους εσωτερικεύουν μια αίσθηση λάθους και κακού που τα συνοδεύει στη διάρκεια της ζωή τους. Ενσωματώνουν το φόβο και την ανασφάλεια, μεταφέροντάς τα στη στάση τους απέναντι σε τρίτους. Η απομόνωση τους διδάσκει να σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους και τους δημιουργεί μία προσωπική δυστυχία, με συνέπεια την έλλειψη ενσυναίσθησης. Ακόμα και τρεις ώρες την ημέρα αν μένει μόνο του ένα μωρό, αρκούν για να προκληθούν επιγενετικές επιδράσεις που αυξάνουν το στρες και δημιουργούν ελλείμματα στη λειτουργία της μνήμης κατά την ενηλικίωση.
4. Μην παραλείπετε να αγκαλιάζετε το βρέφος σας
Τα μωρά προορίζονται για να είναι στην αγκαλιά μας. Αυτό τα βοηθάει να ηρεμούν και να χαλαρώνουν, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία. Όταν τα μωρά δεν έχουν φυσική επαφή με τα άτομα που τα φροντίζουν, ενεργοποιούνται οι αντιδράσεις του πόνου και επηρεάζεται η παρουσία διαφόρων ορμονών και νευροπεπτιδίων, ακριβώς όταν διαμορφώνεται το νευρικό τους σύστημα. Επιπλέον, η περιορισμένη επαφή στην πρώιμη ζωή οδηγεί σε υποανάπτυξη υποδοχέων σεροτονίνης, ενδογενών οπιοειδών και οξυτοκίνης, ενώσεων που σχετίζονται με την ευτυχία. Τα μωρά πρέπει να αισθάνονται ευπρόσδεκτα στην αγκαλιά των ενηλίκων, εκτός από τις φορές που τα ίδια επιθυμούν να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους ή να παίξουν μόνα τους.
5. Μην τιμωρείτε το βρέφος σας
Μερικοί γονείς σπρώχνουν ή χτυπάνε τα μωρά τους (σύμφωνα με έρευνα στην Αμερική, τέτοια περιστατικά συμβαίνουν σχεδόν στο 1/3 των μωρών ως 12 μηνών). Αυτό είναι πραγματικά πολύ κακό! Θυμηθείτε ότι τα μωρά μαθαίνουν τη ζωή από τον τρόπο που αντιμετωπίζονται. Η σωματική τιμωρία, όπως όλες οι επιθετικές πράξεις γενικότερα, έχουν μακροχρόνιες αρνητικές επιπτώσεις:
- Το μωρό θα έχει λιγότερη εμπιστοσύνη στην αγάπη και φροντίδα του ατόμου που το προσέχει.
- Το μωρό θα έχει λιγότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό του, καθώς ο φροντιστής του το έχει διδάξει ότι οι παρορμήσεις του είναι ασήμαντες ή ακόμη και κακό να τις έχει, υπονομεύοντας την αυτοανάπτυξη.
- Αν ο φροντιστής τιμωρεί το μωρό επειδή επιθυμεί να εξερευνήσει, μπορεί να υπονομεύσει τα κίνητρά του για μάθηση (επηρεάζοντας αργότερα και τη σχολική του επίδοση).
- Το μωρό θα μάθει ότι είναι καλύτερο να καταστέλλει τα ενδιαφέροντά του όταν είναι κοντά ο φροντιστής του, επηρεάζοντας έτσι την επικοινωνία τους.
- Πρόσφατη μελέτη στη συμπεριφορά των γονιών δείχνει ότι η κακή συμπεριφορά αυξάνεται μετά από ένα βίαιο ξέσπασμα.
- Η τιμωρία ενεργοποιεί το στρες, το οποίο δεν είναι καλό να υπάρχει στην πρώιμη ηλικία, καθώς μπορεί να ενεργοποιήσει μόνιμα συστήματα που σχετίζονται με το άγχος, υπονομεύοντας την ευημερία, την πνευματική ανάπτυξη και καθιστώντας δυσκολότερες τις κοινωνικές σχέσεις.
