"Τα βιβλία είναι καλά για τα παιδιά, η τηλεόραση όχι". Το πιθανότερο είναι ότι όλοι το γνωρίζουμε αυτό, όπως ότι η διατροφή μας πρέπει να είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και όχι σε γλυκά, αλλά πόσοι το εφαρμόζουμε στην πράξη; Η τηλεόραση μπορεί να έχει και εκπαιδευτικό ρόλο, αλλά σίγουρα αποτελεί την εύκολη λύση για τους περισσότερους γονείς και μέσο εξάρτησης για τα παιδιά. Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα από την πραγματική επικοινωνία, ειδικά από τους ανθρώπους που είναι σημαντικοί γι’ αυτά. Όταν οι γονείς μιλάνε με τα παιδιά τους, όχι μόνο προωθούν τη γλωσσική τους ανάπτυξη αλλά και τους διδάσκουν όσα είναι σημαντικά. Η ανάγνωση βιβλίων και η απενεργοποίηση της τηλεόρασης μπορεί να διευκολύνει αυτές τις θετικές αλληλεπιδράσεις.
Για ποιους λόγους ενοχοποιείται η τηλεόραση
- Οι πολλές ώρες μπροστά στην τηλεόραση έχουν ως αποτέλεσμα τη μειωμένη επικοινωνία και αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού, κάτι που έχει αρνητικές επιπτώσεις ειδικά στα μικρά παιδιά.
- Τα παιδιά που περνούν σταθερά περισσότερο από 4 ώρες την ημέρα παρακολουθώντας τηλεόραση είναι πιο πιθανό να είναι υπέρβαρα.
- Τα παιδιά που βλέπουν βίαια πράγματα στην τηλεόραση είναι πιο πιθανό να επιδείξουν επιθετική συμπεριφορά, να φοβούνται ότι ο κόσμος είναι τρομακτικός και ότι κάτι κακό θα συμβεί σε αυτά.
- Οι χαρακτήρες στην τηλεόραση και στα βιντεοπαιχνίδια απεικονίζουν συχνά επικίνδυνες συμπεριφορές.
Η σύσταση της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής (AAP) ως προς τον επιτρεπόμενο χρόνο μπροστά από την οθόνη, είναι η εξής:
• Μωρά και νήπια ως 18 μηνών: Δεν επιτρέπεται να περνούν χρόνο μπροστά στην οθόνη, με εξαίρεση τυχόν βίντεο-κλίση με την οικογένεια και τους φίλους.
• Νήπια 18 - 24 μηνών: Λίγη ώρα μπροστά στην οθόνη με την επίβλεψη γονέα ή φροντιστή.
• Παιδιά προσχολικής ηλικίας: Αρκεί μία ώρα την ημέρα, για τη θέαση εκπαιδευτικού προγράμματος, μαζί με έναν γονέα ή άλλο φροντιστή που μπορεί να τα βοηθήσει να καταλάβουν τι βλέπουν.
• Παιδιά και έφηβοι 5 -18 ετών: Οι γονείς θα πρέπει να θέτουν όρια στην ώρα που μπορεί να περάσει το παιδί μπροστά στην οθόνη, συμπεριλαμβανομένης της τηλεόρασης, του κινητού και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και των βιντεοπαιχνιδιών. ‘Όλα τα παραπάνω δεν πρέπει να "κλέβουν" χρόνο από τον ύπνο και τη σωματική δραστηριότητα των παιδιών.
Παρακολουθώντας επικίνδυνες συμπεριφορές
Οι σκηνές βίας είναι συνηθισμένες μέσα από την τηλεόραση, στις οποίες συχνά πρωταγωνιστούν οι "καλοί", που τα παιδιά θαυμάζουν. Πέρα από τις ταινίες, στα βιντεοπαιχνίδια επίσης, ο ήρωας κερδίζει πολεμώντας και σκοτώνοντας τον αντίπαλο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση όταν τα παιδιά προσπαθούν να κατανοήσουν τη διαφορά μεταξύ σωστού και λάθους. Τα μικρά παιδιά φοβούνται ιδιαίτερα με τις τρομακτικές και βίαιες εικόνες. Το να λέτε απλώς στα παιδιά ότι αυτές οι εικόνες δεν είναι πραγματικές δεν τα κάνει να νιώθουν καλύτερα, επειδή δεν μπορούν ακόμα να συνειδητοποιήσουν τη διαφορά μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας.
Τα προβλήματα συμπεριφοράς, η δυσκολία στον ύπνο ή οι εφιάλτες είναι μερικά από τα πιο συχνά αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας. Επιπλέον, τόσο τα τηλεοπτικά προγράμματα όσο και τα βιντεοπαιχνίδια είναι γεμάτα από περιεχόμενο που απεικονίζει κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα, ναρκωτικά, σεξ σε νεαρή ηλικία, κλπ, ως κάτι διασκεδαστικό και συναρπαστικό. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που εκτίθενται πολύ σε σεξουαλικό περιεχόμενο στην τηλεόραση, είναι πιο πιθανό να γίνουν σεξουαλικά ενεργά σε πιο μικρή ηλικία συγκριτικά με άλλους συνομήλικους.
Η συσχέτιση με την παχυσαρκία
Οι ειδικοί στον τομέα της υγείας έχουν από καιρό επισημάνει τη σύνδεση του μεγάλου χρόνου τηλεθέασης με την παχυσαρκία, που αποτελεί σημαντικό πρόβλημα σήμερα. Όταν τα παιδιά μένουν πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη είναι ανενεργά και επιπλέον τρώνε παραπάνω. Επίσης, βομβαρδίζονται από διαφημίσεις που προβάλλουν ανθυγιεινά τρόφιμα, σνακ και αναψυκτικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μείωση του χρόνου που τα παιδιά παρακολουθούν τηλεόραση οδήγησε σε μικρότερη αύξηση βάρους και χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Η αντικατάσταση του χρόνου αυτού με υπαίθριες δραστηριότητες είναι ο ιδανικός τρόπος ώστε να διατηρήσουν τα παιδιά ένα υγιές βάρος.
