Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν στην εποχή μας βασικό μέσο κοινωνικής διάδρασης και αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας, ακόμη και των παιδιών! Και όπως κάθε τι άλλο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν θετικά και αρνητικά, ανάλογα με τη χρήση που γίνεται από κάθε παιδί και άτομο γενικότερα.
Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, περισσότερο από το 80% των παιδιών της Ε’ και ΣΤ’ τάξης του δημοτικού έχουν παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα, ενώ σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός για τα προσωπικά δεδομένα (GDPR) και την προστασία της ιδιωτικότητας των παιδιών, που απαγορεύει τη χρήση τους σε ηλικίες κάτω των 13 ετών, δεν έχει επιφέρει ακόμη τις αλλαγές που προβλέπονται.
Ποια είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Ο όρος μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή social media χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις διαδικτυακές πλατφόρμες μέσα από τις οποίες οι χρήστες συνδέονται μεταξύ τους, μοιράζονται περιεχόμενο και αλληλεπιδρούν. Μερικές από τις πιο δημοφιλείς είναι: Facebook, YouTube, WhatsApp, Viber, Snapchat, Instagram, Twitter, Tumblr, Pinterest, Skype. Τα online παιχνίδια, όπως το δημοφιλές τελευταία Fortnite, γίνονται επίσης, χώροι "συνάντησης" των παικτών που συνδέονται, συνομιλούν και παίζουν μεταξύ τους.
Η χρήση των social media σημαίνει/προϋποθέτει:
- Δημιουργία ηλεκτρονικού προφίλ
- Ανάρτηση φωτογραφιών και βίντεο
- Δημοσίευση σχολίων
- Chatting
- Κοινή χρήση συνδέσμων
Τα θετικά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Τα social media είναι ζωτικής σημασίας για την κοινωνική ζωή παιδιών και εφήβων. Αποτελούν μία προέκταση των διαπροσωπικών σχέσεων. Μέσα από αυτά ψυχαγωγούνται, κάνουν νέες φιλίες, παραμένουν συνδεδεμένοι με τους φίλους και την οικογένεια, μοιράζονται τα ενδιαφέροντά τους, ενισχύουν τη δημιουργικότητά τους, επικοινωνούν με εκπαιδευτικούς και συμμαθητές, αποκτούν γνώσεις, κ.α.
Τα αρνητικά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Από την άλλη, μέσω των social media τα παιδιά μπορεί να εκτεθούν σε ακατάλληλο ή προκλητικό περιεχόμενο, όπως επιθετικά, βίαια, σεξουαλικά σχόλια ή εικόνες, και σε στοχευμένη διαφήμιση, να οδηγηθούν στην ανάρτηση ακατάλληλου περιεχομένου δικού τους ή τρίτων, στην κοινή χρήση προσωπικών πληροφοριών με ξένους (π.χ. αριθμός τηλεφώνου, ημερομηνία γέννησης, τοποθεσία, κλπ), ακόμη και να πέσουν θύματα ηλεκτρονικής παρενόχλησης (cyberbullying). Πολλοί έφηβοι παραδέχονται ότι επικοινώνησε μαζί τους ηλεκτρονικά κάποιος που δεν γνώριζαν, κάνοντάς τους να νιώσουν φόβο ή ανησυχία, ότι είδαν στο διαδίκτυο ακατάλληλη διαφήμιση και ότι έχουν πει ψέματα για την ηλικία τους ώστε να έχουν πρόσβαση σε ιστότοπους ακατάλληλους για την ηλικία τους.
Ο ρόλος των γονιών ως προς τη χρήση των social media
Η συζήτηση με το παιδί σας για τη σωστή χρήση των social media είναι ο καλύτερος τρόπος για να το βοηθήσετε να αποφύγει τους κινδύνους και να παραμείνει ασφαλές όσο είναι online.
- Ρωτήστε το πώς επιθυμεί να συμπεριφέρεται και να αντιμετωπίζεται από τους άλλους στο διαδίκτυο
- Επισημάνετε στο παιδί τους κινδύνους που ενέχει η χρήση τους, η ανταλλαγή περιεχομένου και προσωπικών πληροφοριών, κλπ
- Μάθετε στο παιδί τι πρέπει να κάνει αν κάποιος του ζητήσει προσωπικά στοιχεία ή προσωπική συνάντηση
- Μάθετε εσείς πώς να ελέγχετε τις κινήσεις του παιδιού στο διαδίκτυο
- Ελέγξτε μαζί τις ρυθμίσεις απορρήτου ώστε να προστατεύσετε την ιδιωτική ζωή του
Η απαγόρευση πρόσβασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνήθως δεν λειτουργεί, ακόμα και στα μικρότερα παιδιά. Μία τέτοια τακτική από την πλευρά των γονέων μπορεί να λειτουργήσει για το παιδί ως το "απαγορευμένο" που θα θελήσει να δοκιμάσει εν αγνοία σας. Και παρά το γεγονός ότι ορισμένες πλατφόρμες έχουν περιορισμούς ηλικίας, δηλαδή το παιδί πρέπει να είναι 13 ετών για να δημιουργήσει λογαριασμό, είναι εύκολο να πει κάποιος ψέματα για την ηλικία του.
Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι να ορίσετε τις κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση των social media, θέτοντας γραπτώς κάποιες οδηγίες που θα βοηθήσουν το παιδί να τα χρησιμοποιεί με υπευθυνότητα, σεβασμό και ασφάλεια. Για παράδειγμα, ποιες ώρες της ημέρας και για πόση ώρα μπορεί να γίνεται χρήση, αν επιτρέπεται η πρόσβαση μόνο όταν το παιδί είναι στους κοινόχρηστους χώρους του σπιτιού και όχι στο υπνοδωμάτιο, κλπ.
Επισημάνετε στο παιδί ότι οφείλει:
- Να μην ανεβάζει ή να μοιράζεστε ακατάλληλα μηνύματα, εικόνες και βίντεο του εαυτό του ή άλλων
- Να είναι προσεκτικό με τις πληροφορίες που μοιράζεται
- Να λειτουργεί με υπευθυνότητα, αποφεύγοντας να λέει ή να κάνει πράγματα που δεν θα έκανε πρόσωπο με πρόσωπο
- Να αποκλείει ή να αναφέρει άτομα που δεν γνωρίζει ή που δημοσιεύουν προσβλητικά σχόλια ή περιεχόμενο
- Να μην κάνει κλικ σε αναδυόμενα παράθυρα, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε ιστοσελίδες πορνογραφίας ή να ζητούν προσωπικές πληροφορίες
- Να μην δημοσιοποιεί πράγματα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν εναντίον του. Για παράδειγμα, ενημερώνοντας τον κόσμο ότι βρίσκεστε σε διακοπές, γίνεστε στόχος ληστών.
