Ποια είναι η ψυχολογία μιας γυναίκας όταν έρχεται αντιμέτωπη με τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού; Πώς διαχειρίζεται η ίδια τη νόσο και τη θεραπεία; Ποιος είναι ο ρόλος του περιβάλλοντός της; Πώς θα μιλήσει στα παιδιά; Αυτά είναι μερικά από τα θέματα που προκύπτουν και καλείται να αντιμετωπίσει μία γυναίκα που διαγιγνώσκεται με καρκίνο του μαστού.
Η εμπειρία του καρκίνου επηρεάζει βαθιά τον ψυχισμό μίας γυναίκας, καθώς αλλάζει η αντίληψη για τον εαυτό της και τους ανθρώπους γύρω της, ενώ αναδύονται υπαρξιακά ζητήματα. Προσβάλλει την γενικότερη λειτουργία μιας γυναίκας, καθώς η κακή ψυχολογία της δεν βοηθάει και την σωματική της υγεία, η οποία είναι ήδη επιβαρυμένη εξαιτίας της ασθένειας. Τα συμπτώματα και οι αλλαγές που νιώθει, η αγωνία για την εξέλιξη της θεραπείας και για την έκβαση της ασθένειας, δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Οι γυναίκες με καρκίνο μαστού νιώθουν ανασφάλεια, συχνά έχουν την ανάγκη να κάνουν έναν απολογισμό και να επαναπροσδιορίσουν τη ζωή και τις σχέσεις τους, φιλικές και οικογενειακές.
Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνει συνήθως τέσσερις φάσεις ως προς την ψυχολογική κατάσταση.
1η φάση: Όταν μία γυναίκα ανακαλύπτει κάποια αλλαγή ή σύμπτωμα στο σώμα της.
Οι αντιδράσεις κάθε γυναίκας ποικίλουν και κυμαίνονται από την πλήρη ενεργοποίηση (επίσκεψη σε γιατρό, εξετάσεις), μέχρι την πλήρη απώθηση, άρνηση και αποφυγή οποιασδήποτε ενέργειας. Πολλές γυναίκες αποφεύγουν να δράσουν από το φόβο της διάγνωσης. Ο τρόπος αντίδρασης της κάθε γυναίκας καθορίζει σε σημαντικό βαθμό την μετέπειτα εξέλιξη. Γυναίκες που το αμελούν τείνουν να βιώνουν περισσότερο άγχος, φόβο και ενοχές. Επίσης, είναι πιο πιθανό να βιώσουν κατάθλιψη, καθώς σκέφτονται πως αν είχαν δράσει νωρίτερα θα είχαν λιγότερο επώδυνη θεραπεία και καλύτερη πρόγνωση.Το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον ενδέχεται να τις κατηγορεί για την αμέλειά τους και επομένως καλούνται να αντιμετωπίσουν την κατάσταση συνολικά με τις λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες.
2η φάση: Η διάγνωση
Αυτή είναι η πιο δύσκολη στιγμή για κάθε γυναίκα, καθώς μία γυναίκα καλείται να επαναπροσδιορίσει τη ζωή της και να πάρει σημαντικές αποφάσεις ως προς τον τρόπο που θα κινηθεί. Σε αυτή τη φάση οι συναισθηματικές αντιδράσεις ποικίλουν από την πλήρη ψυχραιμία έως την έντονη και ανεξέλεγκτη ψυχική αναστάτωση. Τα κυρίαρχα συναισθήματα που βιώνει η γυναίκα είναι τρόμος, απόγνωση και αγωνία.
3η φάση: Η θεραπεία
Ανάλογα με την περίπτωση, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική αντιμετώπιση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία. Στη φάση αυτή, οι περισσότερες γυναίκες εισέρχονται σταδιακά σε μια πιο σταθερή συναισθηματική κατάσταση. Ωστόσο, οι ανεπιθύμητες παρενέργειες και οι αλλαγές που σημειώνονται στην εμφάνιση μιας γυναίκας, προκαλούν αισθήματα θυμού, απόσυρσης, απόγνωσης.
4η φάση: Μετά την ίαση
Η τελευταία και χρόνια φάση, διακρίνεται από ύφεση των αρνητικών συναισθημάτων και αναζωπύρωση της ελπίδας. Η γυναίκα αρχίζει να βλέπει την κατάσταση με μεγαλύτερη αισιοδοξία και οι προσδοκίες της είναι πιο θετικές. Ωστόσο, ο φόβος δεν παύει ποτέ να υπάρχει. Οι δυσκολίες προσαρμογής αυξάνονται όταν γίνεται ολική μαστεκτομή και η χημειοθεραπεία είναι απαραίτητη. Όταν διατηρείται ο μαστός, η προσαρμογή είναι ευκολότερη.
Η σχέση με το οικογενειακό περιβάλλον
Μετά από τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, οι οικογενειακές και φιλικές σχέσεις διαταράσσονται και τροποποιούνται. Κάποια άτομα δείχνουν διάθεση προσέγγισης, ενώ άλλα έχουν μια τάση απομάκρυνσης. Η γυναίκα που νοσεί είναι πιθανό να απομονωθεί, καθώς τα κοντινά της πρόσωπα από τη μία πλευρά λυπούνται και από την άλλη θέλουν να διατηρήσουν μια αισιόδοξη στάση απέναντί της. Αυτή η αμφιθυμία, και κυρίως η αμηχανία τους για το τι πρέπει να πουν, τους οδηγεί να απομακρυνθούν, γεγονός που κάνει τη γυναίκα να νιώθει ότι δεν την κατανοούν ή δεν ενδιαφέρονται για εκείνη.
Η γυναίκα έρχεται αντιμέτωπη με το πώς θα μιλήσει στα παιδιά της, ειδικά αν αυτά είναι ανήλικα, ένα θέμα που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Πολλές επιλέγουν να αποκρύψουν την κατάσταση. Η απόκρυψη της αλήθειας μπορεί να κλονίσει την εμπιστοσύνη των παιδιών, καθώς αντιλαμβάνονται πως κάτι συμβαίνει (τα παιδιά κάτι θα ακούσουν να συζητιέται ) και συμπεραίνουν τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά, για αυτό τους το αποκρύπτουν. Αισθάνονται αβοήθητα, τρομοκρατημένα και προσπαθούν να καταλάβουν τι συμβαίνει. Είναι σημαντικό επομένως, τα παιδιά να γνωρίζουν και να τους δίνεται η δυνατότητα να συζητήσουν οτιδήποτε τα απασχολεί. Υπάρχει τρόπος να ενημερωθούν ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους.
Η ασθένεια μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και στη σχέση του ζευγαριού, ειδικά αν προϋπάρχουν ανεπίλυτα ζητήματα. Η γυναίκα που υποβάλλεται σε μαστεκτομή είναι πιθανό να βιώσει φόβο εγκατάλειψης και τείνει να ερμηνεύει την απομάκρυνση του συζύγου της ως απόρριψη. Αν η μεταξύ τους σχέση είναι βαθιά, υποστηρικτική και σταθερή, ανταπεξέρχονται και προσαρμόζονται καλύτερα. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση δεν αποκλείεται να απομακρυνθούν προσωρινά, παίρνοντας ο καθένας τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζεται, ώστε να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. Σύντομα όμως το ξεπερνάνε. Επιπλέον, η σεξουαλική ζωή του ζευγαριού επηρεάζεται σημαντικά, καθώς η γυναίκα αρχικά δεν έχει σεξουαλική διάθεση και στη συνέχεια είναι πιθανό να νιώθει πως δεν είναι πλέον ερωτικά επιθυμητή. Η θηλυκότητα και η αυτοπεποίθησή της καταρρακώνονται. Οι περισσότεροι άντρες ωστόσο, στηρίζουν τη γυναίκα τους και τη βοηθούν να αισθανθεί άνετα.
Είναι σημαντικό οι γυναίκες να αναγνωρίζουν τις δυσκολίες τους και να αναζητούν υποστήριξη είτε από τα κοντινά τους πρόσωπα είτε από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Η ατομική και η ομαδική ψυχοθεραπεία βοηθούν σημαντικά τις γυναίκες να ανταπεξέρθουν και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κατάσταση, τόσο σε συναισθηματικό και γνωστικό επίπεδο, όσο και σε πρακτικό.
Τηλεφωνική γραμμή στήριξης 2108253253
Η τηλεφωνική Γραμμή στήριξης του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού "Άλμα Ζωής" είναι μία εμπιστευτική πηγή πληροφόρησης, που έρχεται να δώσει απαντήσεις σε προβλήματα που απασχολούν γυναίκες με εμπειρία καρκίνου μαστού και τις βοηθά να αντιμετωπίσουν ό,τι τις προβληματίζει σχετικά με τη διάγνωση και τη διαχείριση της νόσου. Το κάθε τηλεφώνημα απαντάται σε κλίμα σεβασμού και εχεμύθειας, ενώ πάντα διασφαλίζεται το απόρρητο.
- Την τηλεφωνική γραμμή στήριξης απαντά ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, κοινωνική λειτουργός ή εκπαιδευμένη εθελόντρια του Συλλόγου "Άλμα Ζωής", που έχει βιώσει την εμπειρία του καρκίνου μαστού.
- Με σεβασμό στην προσωπικότητα και τις ανάγκες κάθε γυναίκας με εμπειρία καρκίνου μαστού ή των οικείων της, παρέχεται ψυχολογική στήριξη για το χρονικό διάστημα που χρειάζεται.
- Κάθε τηλεφώνημα μπορεί να διαρκέσει έως μία ώρα, όσο, δηλαδή, μία ψυχοθεραπευτική συνεδρία, ενώ δίνεται και η δυνατότητα για προγραμματισμένα επαναληπτικά τηλεφωνικά ραντεβού. Ταυτόχρονα, με μία ολοκληρωμένη καταγραφή των παροχών των μεγαλύτερων ταμείων της χώρας, υπάρχει δυνατότητα να ενημερώνωνται οι ενδιαφερόμενοι για παροχές ασφαλιστικών φορέων, διευκολύνσεις που μπορεί να έχει μία γυναίκα με καρκίνο μαστού από τις δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και για τα εργασιακά και συνταξιοδοτικά δικαιώματά της.
- Κάθε γυναίκα με καρκίνο μαστού μπορεί να καλέσει από οποιαδήποτε σημείο της Ελλάδας. Ωστόσο, ο καρκίνος του μαστού είναι μια ασθένεια που δεν αφορά μόνο τη γυναίκα που νοσεί. Επηρεάζει την οικογένεια, την εργασία, την καθημερινότητά της. Στο "Άλμα Ζωής" μπορεί να απευθυνθούν ο σύντροφος, τα παιδιά ή ακόμα και οι φίλους που έχουν ερωτήματα και ανησυχίες.
