Το Σαββατοκύριακο που διανύουμε μας φέρνει τον πρώτο μικρό καύσωνα του φετινού καλοκαιριού και η επίσκεψή μας στις παραλίες μοιάζει η πρώτη επιλογή μας. Για τις πρώτες φορές έκθεσής μας στον ήλιο, αλλά και γενικότερα, πρέπει να γνωρίζουμε ποια είναι η δράση και οι επιπτώσεις της ακτινοβολίας του, καθώς επίσης πώς θα προστατευτούμε από αυτή.
Ηλιακή ακτινοβολία και φωτότυποι δέρματος
Τόσο οι ακτίνες UVΑ, όσο και οι UVΒ, είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ανθρώπινη υγεία. Μικρές ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολία είναι αναγκαίες για την παραγωγή της βιταμίνης D, ενώ αντίθετα, η υπερέκθεση μπορεί να επιφέρει οξείας και χρόνιας μορφής συνέπειες για το δέρμα, τα μάτια και το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Μπορεί μια μπρούτζινη επιδερμίδα να θεωρείται αισθητικά όμορφη και ελκυστική, όμως στην πραγματικότητα η διαδικασία του μαυρίσματος είναι η αντίδραση του δέρματος που προσπαθεί να αποφύγει περαιτέρω βλάβη από την έκθεση στον ήλιο.
Όλα τα άτομα δεν είναι ίσα απέναντι στον ήλιο και εμφανίζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, γενετικά προσδιορισμένα, τα οποία καθορίζουν το φωτότυπο κάθε ανθρώπου. Κάθε επιδερμίδα αντιδρά στην ηλιακή ακτινοβολία ανάλογα με τα φυσικά της χαρακτηριστικά και κυρίως ανάλογα με το φωτότυπό της. Οι φωτότυποι εξαρτώνται από το χρώμα της επιδερμίδας (από την πιο ανοιχτόχρωμη ως την πιο σκούρα), το χρώμα των μαλλιών, την παρουσία φακίδων, τη φωτοευαισθησία και την ποιότητα του μαυρίσματος.
Επίδραση του ήλιου
Ανεξάρτητα από το φωτότυπο, ο ήλιος επιδεινώνει την ξηρότητα της επιδερμίδας, όπως επίσης, τη λιπαρότητα, λόγω της πάχυνσης της επιδερμίδας που προκαλεί η έκθεση σε αυτόν.
Μία ακόμη από τις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα μας είναι η φωτογήρανση, δηλαδή δερματικές αλλοιώσεις -ρυτίδες, κηλίδες, δυσχρωμίες- που δημιουργούνται λόγω της χρόνιας επίδρασης της ηλιακής ακτινοβολίας.
Τα ηλιακά εγκαύματα, δηλαδή οι βλάβες που προκαλούνται στους ιστούς του δέρματος εξαιτίας της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, οφείλονται κατά κύριο λόγο στην UVB ακτινοβολία, που είναι η κύρια ερυθηματογόνος ακτινοβολία. Χαρακτηριστικά ενός εγκαύματος είναι η εμφάνιση ερυθήματος (κοκκίνισμα) στην πάσχουσα περιοχή, ευαισθησία ή πόνος στην αφή και σε μερικές περιπτώσεις φυσαλίδων. Η σοβαρότητα ενός ηλιακού εγκαύματος είναι συνάρτηση πολλών παραμέτρων, όπως ο φωτότυπος, η διάρκεια έκθεσης, η ώρα της ημέρας, κ.α.
Μέτρα προστασίας
Η υιοθέτηση απλών προστατευτικών μέτρων μπορεί πραγματικά να κάνει τη διαφορά, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να απολαύσουμε τον ήλιο με ασφάλεια.
- Περιορίζουμε την έκθεση στον ήλιο, ειδικά τις ώρες μεταξύ, 11.00 – 17.00.
- Προτιμούμε να καθόμαστε στη σκιά όταν η ηλιακή ακτινοβολία είναι έντονη, γνωρίζοντας ωστόσο, ότι ακόμα και κάτω από τα δέντρα ή την ομπρέλα, δεν έχουμε πλήρη προστασία από τον ήλιο.
- Χρησιμοποιούμε ένα αντηλιακό ευρέως φάσματος με δείκτη προστασίας τουλάχιστον SPF30 και επαναλαμβάνουμε την επάλειψη μετά από δύο ώρες ή νωρίτερα αν έχει μεσολαβήσει κολύμπι ή παιχνίδι στην αμμουδιά.
- Η εφαρμογή αντηλιακού θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 20 λεπτά πριν την έκθεσή μας στον ήλιο. Δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στις ευαίσθητες περιοχές, όπως αυτιά, μύτη, χείλη, παλάμες, πέλματα, κεφάλι για τους άνδρες που δεν έχουν μαλλιά.
- Ένα καπέλο με γείσο προσφέρει ικανοποιητική προστασία για τα μάτια, τα αυτιά, το πρόσωπο και το πίσω μέρος του λαιμού.
- Ένα βαμβακερό μπλουζάκι ή λίκρα, κυρίως για τα παιδιά, είναι απαραίτητο κατά την παραμονή στην παραλία.
- Τα μάτια μπορούν να προστατευτούν με γυαλιά που περιέχουν φίλτρα για την UVΑ και UVΒ ακτινοβολία. Τα γυαλιά ηλίου που προσφέρουν 99-100% προστασία από ακτίνες UVA και UVB μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο βλάβης στα μάτια. Η χρήση τους είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα παιδιά, επειδή η διαπερατότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας μέσα από τα μάτια είναι υψηλότερη στα παιδιά από ό,τι στους ενήλικες.
- Αποφεύγουμε το τεχνητό μαύρισμα, καθώς δεν είναι υγιές, δεν προστατεύει από την έκθεση στον ήλιο και δεν είναι ασφαλέστερο από την ηλιοθεραπεία.
Tip
Περίπου το 95% της υπεριώδους ακτινοβολίας διαπερνά το νερό της θάλασσας, ενώ το 50% διεισδύει σε βάθος περίπου 3 μέτρων. Δηλαδή, όταν κολυμπάμε το σώμα μας δεν προστατεύεται από την υπεριώδη ακτινοβολία.
