Photo credits: freepik.com
Τα ψέματα που λένε τα παιδιά είναι μία ακόμη από τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς. Τα ψέματα, ξεκινούν από πολύ μικρή ηλικία, γύρω στα 2 και κλιμακώνονται μέχρι τα 12, την εποχή της μεγαλύτερης εξαπάτησης.
Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα;
Τα περισσότερα παιδιά λένε ψέματα από πολύ μικρή ηλικία, τα οποία μαθαίνουν μέσα από τις σχέσεις τους με τους ενήλικες και γενικότερα στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησής τους. Για παράδειγμα: «Αν με ζητήσουν πες ότι δεν είμαι εδώ», «Δεν είναι ανάγκη να το πούμε στον μπαμπά». Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά μαθαίνουν ότι είναι αποδεκτό να μην λένε πάντα την αλήθεια.
Άλλοι λόγοι που τα παιδιά μπορεί να πουν ψέματα, είναι για να:
- Ικανοποιήσουν κάποιες ανάγκες τους, π.χ. προσοχή, ασφάλεια, κ.α.
- Καλύψουν κάποιο λάθος, μία σκανταλιά.
- Αποφύγουν μία τιμωρία.
- Νιώσουν και να επιβεβαιώσουν την ανεξαρτησία τους.
Ψέματα ανάλογα με την ηλικία
Αν πιάσετε το παιδί σας να λέει κάποια συνηθισμένα ψέματα, π.χ. «δεν έσπασα εγώ το βάζο», σκεφτείτε την ηλικία του, το κίνητρο πίσω από αυτά και τη δική σας αντίδραση σε παρόμοιες καταστάσεις.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα κίνητρα που κάνουν ένα παιδί να πει ψέματα, είναι ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξής του.
3-6 ετών
Γενικά, τα ψέματα των παιδιών στην ηλικία αυτή, είναι “αθώα” ψέματα. Σε αυτή την ηλικία αναπτύσσεται η φαντασία των παιδιών, ενώ παράλληλα έρχονται αντιμέτωπα με μια πραγματικότητα που μπορεί να μην καταλαβαίνουν ή που μπορεί να τα φοβίζει. Στην προσπάθειά τους να αντιληφθούν αυτή την πραγματικότητα ή να την εξηγήσουν με δικά τους λόγια, η αλήθεια μπλέκεται με το ψέμα, το οποίο δεν είναι συνειδητό και δεν έχει σκοπό να εξαπατήσει τους μεγαλύτερους.
Επίσης, σε αυτή την ηλικία, τα ψέματα μπορεί να οφείλονται σε γεγονότα, όπως ο ερχομός ενός δεύτερου παιδιού, η απομάκρυνση ενός γονιού από το σπίτι, η πρώτη μέρα στο ν παιδικό σταθμό/νηπιαγωγείο, κ.α.
Τέλος, σε αυτή την ηλικία τα παιδιά δημιουργούν “φανταστικούς” φίλους στο παιχνίδι τους.
Συμβουλές για γονείς
Μάθετε στο παιδί τι είναι αληθινό και τι όχι. Αν διαπιστώσετε ότι λέει ψέματα, μην βάλετε τις φωνές, προσπαθήστε να του εξηγήσετε.
6-12 ετών
Σ’ αυτή την ηλικία τα παιδιά μπορούν να ξεχωρίσουν το πραγματικό από το φανταστικό. Συνεπώς, γνωρίζουν πότε λένε ψέματα και πότε αλήθεια.
Όταν λένε ψέματα έχουν σκοπό να:
- Αποφύγουν τις δυσάρεστες συνέπειες μιας πράξης τους.
- Κερδίσουν την προσοχή των γονιών τους.
- Δοκιμάσουν τα όρια των γονιών τους.
- Προκαλέσουν το ενδιαφέρον.
- Γίνουν αποδεκτά από άλλα παιδιά.
Συμβουλές για γονείς
- Αναζητήστε τα κίνητρα που κρύβονται πίσω από αυτή τη συμπεριφορά.
- Ελέγξτε το θυμό σας, αποφεύγοντας να μιλήσετε άσχημα ή να τιμωρήσετε το παιδί, καθώς αυτό δεν το βοηθά να βελτιώσει τη συμπεριφορά του.
- Ακούστε προσεκτικά την εξήγηση του παιδιού και συζητήστε μαζί του ήρεμα.
- Μη μεταφέρετε το ψέμα σε τρίτους, γιατί το παιδί θα θυμώσει και πιθανότατα θα επιδιώξει να πει ένα μεγαλύτερο ψέμα.
- Αποφύγετε τις απειλές.
- Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει τις συνέπειες της συμπεριφοράς του.
- Επαινέσετε το παιδί όταν μιλά με ειλικρίνεια.
Photo credits: freepik.com
Εφηβεία
Οι έφηβοι λένε ψέματα, συνήθως για να:
- Παρουσιάσουν μια άλλη εικόνα του εαυτού τους
- Γίνουν αποδεκτοί από μια ομάδα
- Κρύψουν την προσωπική τους ζωή μυστική από τους γονείς τους
Συμβουλές για γονείς
- Αναλογιστείτε αν είστε ιδιαίτερα απαιτητικοί ή αυστηροί, αν επιδιώκετε να ελέγχετε το παιδί σας ή τι μπορεί άλλο μπορεί να κάνετε, που έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να ψεύδεται.
- Συζητήστε μαζί του και σεβαστείτε τα συναισθήματά του.
- Αποφύγετε τις ταμπέλες και μην ξεκινάτε κουβέντα προκατειλημμένοι.
- Προσπαθήστε να ακούτε περισσότερο το παιδί.
- Η τιμωρία δε σταματά το ψέμα. Αντίθετα, τα περισσότερα παιδιά λένε ψέματα, για να αποφύγουν την τιμωρία.
Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά να είναι ειλικρινή
Για να μην καταφεύγει ένα παιδί στα ψέματα, θα πρέπει να υπάρχει καλή σχέση και σωστή επικοινωνία με το παιδί.
Κάθε γονιός θα πρέπει να:
- Μάθει στο παιδί του να είναι υπεύθυνο δείχνοντάς του εμπιστοσύνη.
- Βοηθάει το παιδί να μάθει από τα λάθη του, χωρίς επικρίσεις και τιμωρίες.
- Δείχνει κατανόηση για τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει το παιδί.
- Βοηθά το παιδί να νιώθει καλά με τον εαυτό του, ώστε να μην έχει ανάγκη να παρουσιάζει ψεύτικες καταστάσεις για εντυπωσιασμό.
- Αποτελεί το καλό παράδειγμα για το παιδί. Αν θέλετε το παιδί να μην λέει ψέματα, δεν θα πρέπει να λέτε ούτε εσείς.
