"Εγώ είμαι ο άνδρας", "Εγώ κάνω κουμάντο", είναι δύο φράσεις ανάμεσα στις πολλές που ενδέχεται να έχετε πει εσείς ή να έχετε ακούσει κάποιον άλλο άνδρα να λέει στη σύντροφό του ή σε άλλα μέλη της οικογένειάς του. Ένας άνδρας με κακοποιητική συμπεριφορά, που εκνευρίζεται εύκολα, επιδιώκει να έχει τον έλεγχο και γίνεται βίαιος χωρίς ιδιαίτερο λόγο, είναι δυστυχώς ένα συνηθισμένο φαινόμενο.
Η βία μέσα στην οικογένεια αποτελεί πρόβλημα με πολλαπλές προεκτάσεις. Πέρα από τις επιπτώσεις στο θύμα και τα μέλη της οικογένειας, προκαλεί τον κοινωνικό αποκλεισμό και ευνοεί την αναπαραγωγή λανθασμένων κοινωνικών ρόλων.
Σε διάφορες εποχές και διαφορετικές κουλτούρες, η βία κατά των γυναικών αποτέλεσε, κοινωνικά και νομικά, αποδεκτή μέθοδο με την οποία ο άντρας μπορούσε να «συμμορφώνει» τη σύζυγο, την κόρη, ακόμη και τη μητέρα του. Τα αίτια της βίας κατά των γυναικών συνδέονται άμεσα με την ανισότητα μεταξύ γυναικών - ανδρών και με τις κοινωνικό-οικονομικές δομές εξουσίας, δημιουργώντας ένα περιβάλλον στο οποίο το φαινόμενο αυτό γίνεται αποδεκτό.
Η ψυχολογία του σύγχρονου άνδρα
Στην εποχή μας, ο άνδρας, ταυτισμένος και εναρμονισμένος με τις κυρίαρχες αντιλήψεις που τον θέλουν σκληρό, ανθεκτικό και δυνατό, αλλά και εν μέσω της σύγχυσης που βιώνει λόγω των εξελίξεων στους ρόλους των δύο φύλων, συχνά παλεύει να βρει το δρόμο του.
Ειδικά ο Έλληνας, εγκλωβισμένος συναισθηματικά στην πατρική του οικογένεια, λόγω της φυσικής ή συναισθηματικής απουσίας του πατέρα από τη ζωή του με την ταυτόχρονη συγχωνευμένη σχέση με τη μητέρα του, δυσκολεύεται να αυτονομηθεί, σε βάρος της προσωπικής του ανάπτυξης και εξέλιξης.
Ένας άλλος επιβαρυντικός παράγοντας στον ψυχισμό και τη συμπεριφορά ενός άνδρα, είναι ότι η εκπαίδευση του από την παιδική ηλικία, βασίζεται στον ανταγωνισμό και στοχεύει αποκλειστικά στην επιτυχία με την ένταξή τους στον κόσμο της εργασίας. Αφιερώνοντας τη ζωή του στο κυνήγι της επιτυχημένης καριέρας, ένας άνδρας εξασκεί τις επιθετικές του ικανότητες, συχνά σε βάρος άλλων πιο ανθρώπινων χαρακτηριστικών, όπως η ευαισθησία, η αποδοχή του άλλου και η συνεργασία.
Ως προς τη σχέση με το άλλο φύλο, καθώς η γυναίκα έχει φορέσει την περιβολή του κυρίαρχου αρσενικού, ο άνδρας αισθάνεται συχνά μπερδεμένος, αμήχανος και έρχεται αντιμέτωπος με την αυτοακύρωση της αρρενωπότητάς του. Μη μπορώντας να νιώσει ισότιμος με τη σύντροφό του, επιλέγει να είναι απών σε συναισθηματικό επίπεδο ή προσπαθεί να αντλήσει από αλλού την αναγνώριση που χρειάζεται, π.χ. από μια εφήμερη σχέση.
Ο σημερινός πολιτισμός μοιάζει να υπονομεύει την ανάπτυξη της ευαίσθητης και τρυφερής πλευράς του άνδρα στους περισσότερους τομείς της ζωής του. Ο ανταγωνισμός και η επιδίωξη της κυριαρχίας καλλιεργούν την άποψη ότι η σκληρότητα αποτελεί ένδειξη δύναμης και ανδρισμού.
Απόρροια αυτών των καταστάσεων που βιώνει ένας άνδρας, είναι η συσσώρευση έντονων και αρνητικών συναισθημάτων, όπως φόβος, αγωνία, απογοήτευση, ανασφάλεια, ματαίωση, καλυμμένα από το κυρίαρχο συναίσθημα του θυμού. Ο θυμός μπορεί να γίνει χρόνιος και έντονος, αν ο άνδρας δεν κατορθώσει να βρει αποτελεσματικούς τρόπους να τον διαχειριστεί. Ο θυμός που δεν εκφράζεται μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς επικίνδυνους τρόπους.
Βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές, ψυχικές διαταραχές, κατάθλιψη, εξαρτήσεις, κοινωνική απομόνωση, περιφρόνηση των γυναικών, είναι μερικά από τα συμπτώματα που κάνουν τον άνδρα να υποφέρει. Σε ακραίες περιπτώσεις, ο καταπιεσμένος θυμός μετατρέπεται σε μίσος για τον άλλον, συσκοτίζοντας το μυαλό, αποδιοργανώνοντας πλήρως την εσωτερική συγκρότηση και ωθώντας σε νοσηρές πράξεις. Ο βιαστής, για παράδειγμα, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να απωθήσει τη θηλυκή πλευρά του και να αποδείξει την υπεροχή ενός σακατεμένου ανδρισμού στρέφει τη βία, που έχει υποστεί ο ίδιος, στη γυναίκα.
Τα χαρακτηριστικά του βίαιου άνδρα
Σύμφωνα με τους ειδικούς, κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας συνδέονται με βίαιη συμπεριφορά. Αυτά περιλαμβάνουν την παρορμητικότητα, τη χαμηλή ανοχή στη ματαίωση, τη μη ανοχή στην κριτική,την αντικοινωνική συμπεριφορά, τις επιφανειακές σχέσεις, την απρόσεκτη οδήγηση. Η επιθετική συμπεριφορά αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα δύο συγκεκριμένων διαταραχών προσωπικότητας, της οριακής και της αντικοινωνικής-ψυχοπαθητικής.
Σε αναζήτηση βοήθειας
Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στο να συνειδητοποιήσει ένας άνδρας τα συναισθηματικά και ανεξερεύνητα αδιέξοδά του και να αντιμετωπίσει θετικά και δημιουργικά τη ζωή του. Τέτοιου είδους συνειδητοποιήσεις αποτελούν την απαρχή της ευκαιρίας να απεμπλακεί από ρόλους που περιλαμβάνουν δυσβάσταχτα βάρη από την οικογένεια καταγωγής, αποφεύγοντας την ψυχική κατάρρευση και απελευθερώνοντας τις επόμενες γενιές από το ενδεχόμενο να επαναλάβουν και να βιώσουν, με τη σειρά τους, ανάλογες νοσηρές καταστάσεις στη ζωή τους.
Αν ένας άνδρας έχει βίαιη συμπεριφορά μέσα στη σχέση ή την οικογένεια, θα πρέπει να ζητήσει άμεσα βοήθεια από ομάδες αντιμετώπισης θυμού και βίαιης συμπεριφοράς ή να έρθει σε επικοινωνία με έναν ψυχολόγο ή ψυχίατρο . Έχει κι εκείνος ανάγκη να τερματίσει τη βίαιη συμπεριφορά του, γιατί αλλιώς θα χάσει τους ανθρώπους που αγαπά και την αυτοεκτίμησή σου. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να αλλάξει και θα πρέπει να είναι απολύτως ειλικρινής στους ανθρώπους που θα απευθυνθεί για βοήθεια.
