Η επιλόχειος κατάθλιψη αναφέρεται σε ένα πολύπλοκο συνδυασμό φυσικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών αλλαγών που συμβαίνουν σε μια γυναίκα μετά τον τοκετό. Θεωρείται μια μορφή μείζονος κατάθλιψης, που ξεκινά μέσα σε τέσσερις εβδομάδες μετά τη στιγμή της γέννησης του μωρού. Οι περισσότερες νέες μητέρες βιώνουν μία μελαγχολία μετά τον τοκετό. Περίπου μία στις δέκα αναπτύσσει μια πιο σοβαρή και μακροχρόνια κατάθλιψη, ενώ περίπου μία στις χίλιες γυναίκες εμφανίζει μια πιο σοβαρή κατάσταση, που ονομάζεται επιλόχεια ψύχωση.
Πού οφείλεται η επιλόχειος κατάθλιψη;
Η επιλόχειος κατάθλιψη συνδέεται με χημικές, κοινωνικές και ψυχολογικές αλλαγές που σχετίζονται με τη γέννα του μωρού, τις οποίες αντιμετωπίζουν πολλές νέες μητέρες. Οι χημικές αλλαγές περιλαμβάνουν ραγδαία πτώση των ορμονών μετά τον τοκετό, χωρίς είναι ακόμη σαφής η ακριβής σύνδεσή τους. Αλλά αυτό που είναι γνωστό είναι ότι τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης, οι θηλυκές αναπαραγωγικές ορμόνες, αυξάνονται δέκα φορές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και στη συνέχεια μειώνονται απότομα. Μέσα σε τρεις ημέρες μετά τη γέννηση, τα επίπεδα αυτών των ορμονών επανέρχονται σε αυτά που ήταν πριν την εγκυμοσύνη. Εκτός από αυτές τις χημικές αλλαγές, οι κοινωνικές και ψυχολογικές αλλαγές που συνδέονται με τον ερχομό του μωρού, δημιουργούν αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης;
Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης περιλαμβάνουν δυσκολία στον ύπνο, αλλαγές της όρεξης, υπερβολική κόπωση, μειωμένη λίμπιντο και συχνές αλλαγές στη διάθεση, που συμβαίνουν συνήθως μετά τον τοκετό, και άλλα συμπτώματα, δείγματα καταθλιπτικής διάθεσης. Σε αυτά περιλαμβάνονται απουσία χαράς για το μωρό αλλά και γενικότερα, αίσθημα αναξιότητας, ανεπάρκειας, απελπισίας, κλάματα, αποχή από πηγές χαράς συμπεριλαμβανομένου και του σεξ, ψυχική κούραση και επιθυμία παραμονής στο κρεβάτι. Επίσης, είναι πιθανό να υπάρχουν σκέψεις για θάνατο, αυτοκτονία ή ακόμη και για πρόκληση βλάβης σε κάποιον άλλο.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στον κίνδυνο εμφάνισης επιλόχειας κατάθλιψης;
- Ιστορικό κατάθλιψης πριν ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
- Η ηλικία κατά την οποία μένει μια γυναίκα έγκυος, όσο πιο νέα, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος
- Αμφιβολία σχετικά με την εγκυμοσύνη
- Ο αριθμός των παιδιών που έχει μια γυναίκα, όσο περισσότερα, τόσο πιο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα επιλόχειας κατάθλιψης σε επόμενη εγκυμοσύνη
- Περιορισμένη υποστήριξη
- Συζυγικές συγκρούσεις
Συμβουλές για μετά τον τοκετό
- Ζητήστε βοήθεια και αφήστε τους άλλους να μάθουν πώς μπορούν να σας βοηθήσουν.
- Να είστε ρεαλιστές στις προσδοκίες σας για τον εαυτό σας και το μωρό σας.
- Φροντίστε να ασκήστε μέσα στα όρια των περιορισμών που μπορεί να έχει βάλει ο γιατρός σας. Ακόμη και μια βόλτα έξω από το σπίτι θα βοηθήσει.
- Να περιμένετε ότι θα έρθουν μερικές καλές και μερικές κακές μέρες.
- Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή, αποφεύγοντας το αλκοόλ και την καφεΐνη.
- Φροντίστε τη σχέση σας με το σύντροφό σας, αφιερώστε χρόνο και σε εκείνον.
- Κρατήστε επαφή με την οικογένεια και τους φίλους σας, μην απομονώνεστε.
- Περιορίστε τους επισκέπτες τις πρώτες μέρες που είστε με το μωρό στο σπίτι.
- Κοιμηθείτε ή ξεκουραστείτε όταν το μωρό σας κοιμάται.
Πώς αντιμετωπίζεται η επιλόχεια κατάθλιψη;
Η θεραπεία είναι ανάλογη με τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων μιας γυναίκας και μπορεί να περιλαμβάνει φάρμακα κατά του άγχους ή αντικαταθλιπτικά, ψυχοθεραπεία και συμμετοχή σε ομάδα υποστήριξης. Σε περίπτωση της ψύχωσης μετά τον τοκετό, προστίθενται συνήθως τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ψύχωσης. Ακόμη και αν θηλάζετε μπορείτε να παίρνετε φάρμακα για την κατάθλιψη και το άγχος ή για την ψύχωση. Σε κάθε περίπτωση συζητήστε με το γιατρό σας.
Πότε πρέπει μια νέα μαμά να αναζητήσει βοήθεια;
Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να είναι επικίνδυνη για τις νέες μητέρες και τα μωρά τους. Μια νέα μαμά θα πρέπει να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια όταν:
- Τα συμπτώματα παραμένουν για περισσότερο από δύο εβδομάδες.
- Δεν είναι σε θέση να λειτουργεί κανονικά και να αντιμετωπίσει καθημερινές καταστάσεις.
- Έχει σκέψεις να βλάψει τον εαυτό της ή το μωρό της.
- Αισθάνεται άγχος, φόβο και πανικό κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας.
