Πόσες φορές έχετε ρωτήσει το παιδί σας, «Πώς ήταν το σχολείο σήμερα;» και έχετε απογοητευτεί από την έλλειψη ανταπόκρισης;
Πόσες φορές έχετε κάνει παραπλήσιες ερωτήσεις χωρίς να πάρετε πολλά σε απάντηση; Μήπως κάποιες φορές ελπίζετε να μπορούσατε να ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας αφηγηθούν τα σημαντικά της ημέρας και να λάβετε κάποια απάντηση καλύτερη από το «μια χαρά»;
Οι ερωτήσεις που κάνουμε παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πληροφορία που θα λάβουμε από τα παιδιά μας για τα ίδια. Εστιάζοντας - μέσα από τις ερωτήσεις μας - στις καλύτερες στιγμές της ημέρας του, το παιδί θα μπορέσει να ανοιχτεί εκφράζοντας παράλληλα πιθανά και τον ενθουσιασμό του. Έτσι του δίνεται η ευκαιρία να ανατρέξει πίσω στην ημέρα, οι σκέψεις να κυλήσουν με θετικό τρόπο και οι προτάσεις να οδηγήσουν σε μία πλήρη συζήτηση για το σχολείο.
Ενδεχομένως, οι ερωτήσεις που κάνουμε να μπορούν να έχουν και διαπαιδαγωγικό χαρακτήρα, να τα θωρακίζουν και παράλληλα να ενισχύουν την αυτοπεποίθηση τους. Πώς; Ποιες είναι αυτές;
Για παράδειγμα - με μικρές τροποποιήσεις διατύπωσης - οι παρακάτω θετικές και ανοιχτού τύπου ερωτήσεις μπορούν να προσφέρουν στην ενίσχυση της αναγνώρισης αξιών όπως η ευγνωμοσύνη, η γενναιοδωρία και η αυτοφροντίδα.
Τρεις ερωτήσεις που μπορούν να λειτουργήσουν με παιδιά όλων των ηλικιών είναι:
- «Ποιο ήταν το ένα πράγμα για το οποίο νιώθεις ευγνωμοσύνη σήμερα;» ή πολύ απλά «ποιος έκανε κάτι για σένα σήμερα;», «Ποιος σου προσέφερε κάτι που χρειάζεσαι όπως ένα χαμόγελο, λίγο χιούμορ ή συμπόνια με ένα γλυκό βλέμμα;» «Ποιος εξέφρασε την αγάπη του για εσένα σήμερα και πώς;» Οι απαντήσεις που θα αναπτύξει το παιδί σε αυτού του τύπου τις ερωτήσεις, όπως «μου δάνεισε η διπλανή μου γόμα γιατί έχασα τη δική μου» ή «έπεσα και η φίλη μου η Μ. έτρεξε αμέσως να με βοηθήσει» - στιγμές που ίσως να πέρασαν ελαφρώς απαρατήρητες κατά τη διάρκεια της ημέρας - βοηθούν στο να τις ξαναθυμηθούμε και καλλιεργούν την ανάπτυξη του αισθήματος της ευγνωμοσύνης και της αγάπης για τον συνάνθρωπο.
- «Ποιο ήταν το ένα πράγμα που έκανες εσύ για κάποιον άλλον;» Ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας διηγηθούν αυτό το κάτι μικρό που έκαναν τα ίδια που ίσως όμως βίωσε σαν μεγάλο η συμμαθήτριά τους, ο φίλος τους ή η δασκάλα τους. Οι απαντήσεις που αφορούν στο τι έκανε το παιδί για κάποιον άλλον βοηθούν στην ανάπτυξη του αισθήματος της προσφοράς και της γενναιοδωρίας ενώ παράλληλα τονώνουν την αυτοπεποίθησή του.
- «Ποιο ήταν το ένα πράγμα που έκανες εσύ για σένα σήμερα;» Δηλαδή, «Τι καλό έκανες για τον εαυτό σου σήμερα;», «Πώς εκδήλωσες την αγάπη σου για εσένα τον/την ίδια;», Οι απαντήσεις γενναιοδωρίας και εκδήλωσης αγάπης προς τον ίδιο τον εαυτό που θα δώσει το παιδί, βοηθούν στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και του αισθήματος αυτοπροστασίας και αυτοφροντίδας.
Ουσιαστικά δηλαδή έχουμε τρεις άξονες: 1. κάποιος άλλος για μένα, 2. εγώ για κάποιον άλλον και 3. εγώ για εμένα.
Τέλος, για να βοηθηθούν οι συνομιλίες σας προτείνουμε να:
- ανταλλάξετε εμπειρίες και μοιραστείτε τις δικές σας προσωπικές στιγμές της ημέρας που κάνατε κάτι καλό για κάποιον άλλον, για εσάς ή/και κάποιος άλλος έκανε για εσάς.
- μη διακόπτετε για να πάρετε περισσότερες πληροφορίες. Ενθαρρύνετε με μικρές λεξούλες όπως «και…;», «ναι…;» και δείξτε ενδιαφέρον.
- μη σχολιάσετε αρνητικά καμία απάντηση γιατί το παιδί θα μπλοκάρει και πιθανά να μη σας δίνει απαντήσεις στο μέλλον, ειδικά εάν αδυνατεί να σκεφτεί αρχικά κάποια απάντηση (σχόλια του τύπου «μα καλά, δεν αναγνωρίζεις αυτά που έκανα εγώ για σένα σήμερα;» να αποφεύγονται.)
- ρωτήσετε για τα συναισθήματα. Αφού ένα παιδί περιγράψει μια εμπειρία, ρωτήστε, «Πώς αισθάνθηκες εκείνη τη στιγμή;» Μη σχολιάσετε τα όποια συναισθήματα του παιδιού, παρά μόνο ως φυσιολογικά.
- εκφράσετε ευγνωμοσύνη που μοιράστηκε την εμπειρία μαζί σας, κάτι που θα τροφοδοτήσει την εμπιστοσύνη τους στο να σας πουν περισσότερα στο μέλλον.
