Έχετε παρατηρήσει ενδεχομένως ότι το παιδί σας έχει μία δυσκολία στις προσωπικές του σχέσεις, καθώς χαρακτηρίζεται από μία ντροπαλότητα ή συστολή, κάτι που παρατηρείτε πιο έντονα τώρα που ξεκίνησε το σχολείο και βρίσκεται σε ένα δομημένο περιβάλλον.
Η συστολή είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της αναπτυξιακής πορείας, η οποία σταδιακά υποχωρεί όσο τα παιδιά αποκτούν εμπειρίες με άγνωστα πρόσωπα και νέες συνθήκες. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις το παιδί μπορεί να φτάσει ακόμη και στη δειλία. Τα παιδιά που χαρακτηρίζονται ως συνεσταλμένα, δειλά και άτολμα, δεν αναπτύσσουν σχέσεις με τους συμμαθητές τους, ενώ συχνά νιώθουν αποκλεισμένα και μη αποδεκτά. Παρόλα αυτά, δεν επιδεικνύουν ανυπακοή ή προκλητική συμπεριφορά. Αν και όλα τα παιδιά είναι ντροπαλά μερικές φορές, κάποια ενώ θέλουν να επικοινωνήσουν και να κοινωνικοποιηθούν, ο φόβος τους είναι πιο μεγάλος από την επιθυμία τους.
Ένα ντροπαλό παιδί νιώθει αμηχανία, συστολή ή και φόβο μπροστά σε νέες κοινωνικές συνθήκες, κάτι, όμως, που μπορεί να εξελιχθεί σε φοβία και να επηρεάσει αρνητικά τις κοινωνικές σχέσεις ή να οδηγήσει σε κακή σχολική επίδοση.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η συστολή στη συμπεριφορά οφείλεται σε διάφορα αίτια, όπως:
- Ιδιοσυγκρασία: Ένα παιδί μπορεί να έχει την προδιάθεση να εξελιχθεί σε ντροπαλό, ωστόσο η συμπεριφορά του διαμορφώνεται από εμπειρίες και ερεθίσματα του περιβάλλοντος.
- Συναισθηματική ανασφάλεια: Σημαντικό ρόλο παίζει η αποδοχή του παιδιού από τους γονείς, η συναισθηματική διαθεσιμότητα, το ενδιαφέρον και η προσοχή που του δίνουν. Σε αντίθετη περίπτωση, δημιουργείται έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον εαυτό του και τους άλλους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει το παιδί σε συναισθηματική απομόνωση, συστολή και δειλία.
- Υπερπροστατευτικότητα: Όταν το παιδί προστατεύεται υπερβολικά από τους γονείς του και δεν αντιμετωπίζει τις δυσκολίες που συναντά, δεν μπορεί να γίνει κοινωνικά ανεξάρτητο.
Ένα ντροπαλό παιδί συνήθως δείχνει συνεργάσιμο, πρόθυμο να βοηθήσει, με αποτέλεσμα το άγχος του να περνά συνήθως απαρατήρητο. Ωστόσο, παρουσιάζει δυσχέρεια στο λόγο (μιλά αργά και διστακτικά ή πολύ δυνατά και απαντά μονολεκτικά), νευρικότητα (τρέμουν τα χέρια του, τρώει τα νύχια του, ιδρώνει) και αποφεύγει τη βλεμματική επαφή.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας
- Δώστε του προσοχή, επιβεβαίωση, αποδοχή και ενθάρρυνση με ένα χαμόγελο. Αναθέστε του ευθύνες ανάλογες προς τις ικανότητές του, δώστε του ένα βοηθητικό ρόλο μέσα στην τάξη, καθώς και την ευκαιρία να αναλάβει πρωτοβουλίες
- Προσφέρετέ του ευκαιρίες για κοινωνικές επαφές με άλλα παιδιά, μέσα από τη συμμετοχή του σε δραστηριότητες.
- Αποφύγετε να γίνεστε υπερπροστατευτικοί, γιατί έτσι επιτείνεται η αβεβαιότητα του παιδιού και η δυσπιστία στις ικανότητές του.
- Φροντίστε η συμπεριφορά σας να είναι σταθερή και προβλέψιμη.
- Αποφύγετε τις υπερβολικές απειλές, την κριτική και την απόρριψη.
- Είναι χρήσιμο να είστε σε συνεννόηση με τον εκπαιδευτικό, ο οποίος μπορεί να δράσει υποστηρικτικά, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση του παιδιού και βοηθώντας τον να εμπλουτίσει τις κοινωνικές του δεξιότητες.
