Διαζύγιο και νέο οικογενειακό δίκαιο

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας αύξηση των διαζυγίων, καθώς και των περιστατικών εκείνων που τα παιδιά γίνονται θύματα των συγκρούσεων μεταξύ των χωρισμένων γονέων τους.

Είναι αλήθεια ότι τα διαζύγια που συνοδεύονται από έντονες διαμάχες συνδέονται με ψυχική φθορά όχι μόνο στα παιδιά, αλλά και συνολικά στα εμπλεκόμενα πρόσωπα. Από την άλλη, η κοινή επιμέλεια έχει ως αποτέλεσμα τη διάθεση ποιοτικού χρόνου και θετικής προσοχής στο παιδί. Το νέο οικογενειακό δίκαιο αλλάζει τις βασικές διατάξεις περί γονικής μέριμνας και θέτει σε στέρεες βάσεις τις σχέσεις γονέων και παιδιών μετά το διαζύγιο.

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα δικαιώματα του παιδιού», που σκοπό έχει την ενημέρωση της κοινής γνώμης για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη οικογένεια, με έμφαση στη γονεϊκή αποξένωση, που αποστερεί τα παιδιά και από τους δύο γονείς, μελέτησε τις γνωμοδοτήσεις σχετικών εγχώριων φορέων, τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας και τη διεθνή εμπειρία, όπως αυτή αποτυπώνεται στη νομοθεσία χωρών όπου ήδη εφαρμόζεται η συνεπιμέλεια παιδιών ως βασικό μοντέλο ανατροφής μετά το διαζύγιο και κατέληξε ότι, το νέο οικογενειακό δίκαιο θα πρέπει να διέπεται από τις ακόλουθες αρχές:

1. Αδιάσπαστες, κοινές γονικές ευθύνες και δικαιώματα (γονική μέριμνα), χωρίς διαχωρισμό μεταξύ επιμέλειας και λοιπής γονικής μέριμνας.
2. Να προσδιοριστεί́ στο Νόμο ότι είναι δικαίωμα και προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού να ανατρέφεται εξίσου και από τους δυο γονείς.
3. Κατά νομικό τεκμήριο, δηλαδή υποχρεωτικά, κοινή άσκηση γονικής μέριμνας – επιμέλειας (συνεπιμέλεια) και από τους δύο γονείς, ανεξάρτητα από την μεταξύ τους νομική σχέση (έγγαμοι, διαζευγμένοι, σε διάσταση, χωρίς γάμο, κλπ).
4. Αφαίρεση της επιμέλειας μόνο σε περιπτώσεις αποδεδειγμένης ακαταλληλότητας γονέα (π.χ. κακοποίηση, παραμέληση τέκνου, κλπ).
5. Κατά νομικό τεκμήριο, ίσος χρόνος ανατροφής, δηλαδή ίσος αριθμός διανυκτερεύσεων σε καθημερινότητα και διακοπές, με εναλλασσόμενη κατοικία, για τους γονείς που δεν τους έχει αφαιρεθεί η γονική μέριμνα/επιμέλεια (δηλαδή που δεν είναι αποδεδειγμένα ακατάλληλοι ως γονείς), πλην των περιπτώσεων που υπάρχει άλλη έγγραφη συμφωνία μεταξύ τους.
6. Προσδιορισμός του τόπου κατοικίας του παιδιού ως ο τόπος της τελευταίας κοινής κατοικίας των γονέων, κατά τρόπο, ώστε το παιδί να μην αλλάζει τόπο ανατροφής (π.χ. να μην αλλάζει σχολείο). Η κατοικία μπορεί να αλλάξει μόνο με έγγραφη συμφωνία των γονέων ή με οριστική δικαστική απόφαση.
7. Να προσδιοριστεί στο Νόμο ότι είναι δικαίωμα του παιδιού να έχει επαρκή χρόνο επικοινωνίας – με φυσική παρουσία – και με τους δύο γονείς και υποχρέωση και των δύο γονέων να εξυπηρετούν το δικαίωμα αυτό, μεταξύ άλλων και πρακτικά στις φυσικές μετακινήσεις, εκτός από τις περιπτώσεις μονομερούς απομάκρυνσης του ενός γονέα μακριά από τον τόπο κατοικίας του παιδιού.
8. Θέσπιση πλάνου ανατροφής (parenting plan), στο οποίο οι ασκούντες τη γονική μέριμνα/ επιμέλεια γονείς, θα συμφωνούν στα θέματα ανατροφής του παιδιού, όπως ποια θρησκευτική παιδεία θα έχει, σε ποιο σχολείο θα φοιτήσει, κλπ. Τα πεδία που δεν μπορούν να συμπληρώσουν από κοινού οι γονείς θα τα συμπληρώνει ο δικαστής.
9. Θέσπιση επιβαρυντικής περίστασης σε περιπτώσεις ψευδών κατηγοριών και ισχυρισμών σε διαφορές που αφορούν στις σχέσεις γονέα – παιδιού́. Παράλληλα τούτο να συνιστά κακή άσκηση της γονικής μέριμνας/επιμέλειας και να επισύρει την αφαίρεσή της.
10. Αυστηρές ποινές για όσους παραβιάζουν τους όρους συνεπιμέλειας, ιδίως με σκοπό την αποξένωση, έως και αφαίρεση της γονικής μεριμνας/επιμέλειας. Ποινικοποίηση της γονικής αποξένωσης.