Η 2η Απριλίου έχει ορισθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό, με σκοπό την ενημέρωση, τη γνώση και την επαφή με τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού. Ο αυτισμός μας αφορά όλους! Πρόκειται για άτομα με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας όπως όλοι μας.
Τι είναι ο αυτισμός;
Ο αυτισμός είναι μία εκ γενετής διαταραχή του εγκεφάλου, που επηρεάζει τον τρόπο που αυτός χρησιμοποιεί τις πληροφορίες. Η αιτία εξακολουθεί να παραμένει άγνωστη. Κάποιες έρευνες υποδεικνύουν ένα νευρολογικό πρόβλημα που επηρεάζει τα τμήματα του εγκεφάλου, τα οποία επεξεργάζονται τη γλώσσα και τις πληροφορίες που δίνουν οι αισθήσεις. Είναι σαφές ότι δεν υπάρχει μεμονωμένη βιολογική αιτία, αλλά ότι η αιτιολογία θα πρέπει να θεωρηθεί ως πολυπαραγοντική, καθώς μερικές φορές μπορεί να εμπλέκονται καιγενετικοί παράγοντες.
Χαρακτηρίζεται κυρίως από έντονα μειωμένη ικανότητα για κοινωνική αλληλεπίδραση, για συναισθηματική αμοιβαιότητα ή για επικοινωνία, στερεότυπη συμπεριφορά και στερεότυπα ενδιαφέροντα. Υπάρχουν διαφορετικές μορφές αυτισμού, διαφέροντας στα συμπτώματα και την έντασή τους. Για παράδειγμα, κάποια αυτιστικά άτομα δεν μπορούν να μιλήσουν και άλλα έχουν κινητικές δυσκολίες, κάποια νοητική καθυστέρηση και άλλα ιδιαίτερη κλίση στα μαθηματικά, το σχέδιο, τη μουσική ή στην οπτική αντίληψη. Τα παιδιά με αυτισμό δεν είναι απαραίτητα λιγότερο ή περισσότερο ευφυή από άλλα.
Η διάγνωση βασίζεται σε συμπεριφορές οι οποίες παρουσιάζονται σε συνδυασμούς κατά την πρώτη παιδική ηλικία, καθώς δεν υπάρχουν βιολογικές ενδείξεις ή ιατρικά τεστ για τον αυτισμό, ο οποίος εμφανίζεται σχεδόν τέσσερις φορές πιο συχνά στα αγόρια. Η εμφάνιση οποιουδήποτε συμπτώματος των αναπτυξιακών διαταραχών αποτελεί λόγο αξιολόγησης του παιδιού από ειδικευμένο επαγγελματία στις αναπτυξιακές διαταραχές.
Συμπτώματα σε βρέφη και νήπια
Το παιδί δεν:
- κοιτάζει στα μάτια
- ανταποκρίνεται στο χαμόγελο των άλλων
- ανταποκρίνεται στο όνομά του ή σε μια γνώριμη φωνή
- ακολουθεί οπτικά τα αντικείμενα
- επικοινωνεί μέσω χειρονομιών
- αναζητάει χάδια ή δεν ανταποκρίνεται σε αυτά
- μιμείται τις εκφράσεις ή τις κινήσεις σας
- σηκώνει τα χέρια του ζητώντας αγκαλιά
- παίζει με άλλα άτομα
- ζητάει βοήθεια όταν δεν μπορεί να κάνει κάτι
Συμπτώματα σε μεγαλύτερα παιδιά
Το παιδί:
- δεν συνδέεται εύκολα με άλλους, δυσκολεύεται να κάνει νέους φίλους
- μοιάζει να μην ακούει όταν του μιλούν
- δεν του αρέσει η σωματική επαφή
- μοιάζει να αγνοεί άλλα άτομα ή τι συμβαίνει γύρω του
- δεν κατανοεί τα συναισθήματα
- έχει ένα περίεργο τόνο στη φωνή, στο ρυθμό ή την έντασή της
- επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις
- ανταποκρίνεται στις ερωτήσεις επαναλαμβάνοντάς τις και όχι απαντώντας
- αναφέρεται στον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο
- δυσκολεύεται να επικοινωνήσει τις ανάγκες ή τις επιθυμίες του
- αδυνατεί να κατανοήσει απλές οδηγίες ή ερωτήσεις
- δεν αντιλαμβάνεται τις εκφράσεις, τον τόνο της φωνής ή τις χειρονομίες των άλλων
- αντιδρά ασυνήθιστα ή με ευαισθησία σε νέες εικόνες, μυρωδιές, υφές και ήχους
- έχει αδεξιότητα ή ιδιαιτερότητα στην κίνηση
- ακολουθεί αυστηρά τη ρουτίνα του και δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε αλλαγές του προγράμματος
- επιδεικνύει μια ασυνήθιστη σύνδεση/εξάρτηση σε παιχνίδια ή αντικείμενα, όπως κλειδιά, λαστιχάκια, κλπ
- βάζει τα πράγματα ή τα παιχνίδια του σε συγκεκριμένη σειρά
Θεραπεία για τον αυτισμό, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις, ότι η ποιότητα ζωής των ατόμων με αυτισμό μπορεί να βελτιωθεί με κατάλληλες, δια βίου εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, με υποστήριξη των οικογενειών και συμμετοχή επαγγελματιών στην αντιμετώπιση, καθώς και με παροχή επαρκών υπηρεσιών. Δεδομένης της ποικιλίας προσωπικών χαρακτηριστικών, επιπέδων λειτουργικότητας, συνοδών μειονεξιών και διαφορετικών δυνατοτήτων του περιβάλλοντος, το θεραπευτικό σχέδιο πρέπει να εξατομικεύεται. Το σχέδιο πρέπει να παίρνει υπόψη τις ανάγκες όπως τις έχει κάθε άνθρωπος καθώς και τις ανάγκες που προέρχονται από την αυτιστική διαταραχή.
