Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: «Ένα μεγάλο κεφάλαιο όχι μόνο στην γυναικολογία αλλά και στη ζωή μιας γυναίκας»
Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ένα υπερηχογραφικό εύρημα πολλές φορές ενός συνδρόμου αρκετά διαδεδομένου στον γυναικείο πληθυσμό γνωστό ως και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCO).
Τα κύρια συμπτώματα που θα οδηγήσουν μια γυναίκα στον γυναικολόγο είναι η ανεπιθύμητη τριχοφυΐα σε διάφορα σημεία του σώματος όπως το πηγούνι, τα μάγουλα, τα χέρια, η περιοχή κάτω από τον ομφαλό καθώς και διαταραχή περιόδου που μπορεί να είναι από αστάθεια κάποιων ημερών πέρα των 28 έως και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Όλα τα παραπάνω θα την οδηγήσουν στον γυναικολόγο ο οποίος με μια σειρά εξετάσεων αίματος καθώς και με τη βοήθεια του ενδοκολπικού ή διακοιλιακού υπερηχογραφήματος θα θέσει τη διάγνωση των πολυκυστικών ωοθηκών ή τέλος του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών αν καλύπτονται όλα τα κριτήρια.
Γενικά πιστεύεται ότι αν γίνει υπερηχογραφικά η διάγνωση πολλαπλών μικρών κύστεων στις ωοθήκες μιλάμε για το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.
Και αυτό βέβαια είναι λάθος γιατί για να μπει η διάγνωση του συνδρόμου βασική προϋπόθεση είναι η υπερανδρογοναιμία δηλαδή η αύξηση των ανδρογόνων στην γυναίκα καθώς και η χρόνια ανωοθυλακιορρηξία δηλαδή ή μη ικανότητα δημιουργίας γόνιμου κύκλου για μεγάλα διαστήματα.
Αρχίζοντας με το υπερηχογράφημα τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για να χαρακτηρισθούν οι ωοθήκες σαν πολυκυστικές ωοθήκες είναι η παρουσία μικρών κυστικών σχηματισμών, τουλάχιστον δέκα διαμέτρου 2 - 8 mm αλλά και μεγαλύτερων καθώς και αύξηση του στρώματος.
Τα πιο πάνω είναι κυρίως χαρακτηριστικά που αναγνωρίζουν οι γιατροί που ασχολούνται με το αντικείμενο αλλά μια καλή ερώτηση που μπορεί να κάνει μια γυναίκα στον γυναικολόγο της είναι: «τελικά γιατρέ έχω πολλά ή λίγα ωοθυλάκια στην ωοθήκη πάνω από δέκα ή όχι;».
Όσον αφορά τον ορμονικό έλεγχο τότε μπορούμε να πούμε ότι σε γενικά γραμμές ο θεράπων γιατρός πρέπει να ζητήσει το λεγόμενο ορμονικό προφίλ που περιλαμβάνει αναλογία FSH/LH, τεστοστερόνη, ανδροστενδιόνη, οιστρόνη 17β – οιστραδιόλη, DHEAS, SHBG.
Τέλος ο κλινικός ιατρός για να θέσει τη διάγνωση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών θα βασισθεί στο ιστορικό, στη φυσική εξέταση το ορμονικό προφίλ και τον υπερηχογραφικό έλεγχο.
Από το 1936 είναι γνωστή στην ιατρική κοινότητα η κλασική τριάδα διαταραχές περιόδου, παχυσαρκία και δασυτριχισμός στις γυναίκες με το σύνδρομο που όμως σήμερα αυτές οι γυναίκες αυτές αποτελούν ένα μέρος του ποσοστού που φέρουν το σύνδρομο.
Γενικά να πούμε ότι υπάρχουν γυναίκες με φυσιολογική μορφολογία ωοθηκών στο υπερηχογράφημα που πάσχουν από το σύνδρομο αυτό.
Άρα εκτός από το γυναικολογικό υπερηχογράφημα πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν για την διάγνωση η κλινική εικόνα το ορμονικό προφίλ καθώς επίσης και τα παθολογοανατομικά δεδομένα.
Πρέπει όμως να τονισθεί ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνεται μια γενικότερη διερεύνηση που έχει να κάνει και με άλλες αιτίες που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα όπως η υπερπλασία των επινεφριδίων, υπερπρολακτιναιμία κλπ. και ο ενδοκρινολόγος ή ο γυναικολόγος είναι εκείνος που θα θέσει την τελική διάγνωση μετά από λεπτομερή έλεγχο.
Το άτομο συνήθως που έχει το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών έχει μια κλινική εικόνα που χαρακτηρίζεται από δασυτριχισμό, δηλαδή αυξημένη τριχοφυΐα στα χέρια στην κοιλιά στο πηγούνι στο πρόσωπο καθώς και αύξηση του βάρους πάνω από τα φυσιολογικά όρια.
Οι γυναίκες αυτές πολλές φορές δεν έχουν σταθερό κύκλο και ένα ποσοστό εμφανίζει ακμή προσώπου. Από την εμπειρία μου θα έλεγα οι είναι και πιο αγχώδεις.
Μιλώντας για στατιστικά θα λέγαμε ότι στις ελληνίδες η συχνότητα των συμπτωμάτων που παρουσιάζονται είναι ο δασυτριχισμός σε ποσοστό 47%, η ακμή σε ποσοστό 15%, παχυσαρκία σε ποσοστό 42%, διαταραχές περιόδου σε ποσοστό 73%.
Γενικότερα και σε παγκόσμιο επίπεδο ο δασυτριχισμός βρίσκεται στο 69% των γυναικών αυτών, οι διαταραχές κύκλου στο 29%, υπογονιμότητα στο 74%, παχυσαρκία στο 41%.
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία δεν υπάρχει σαφής αιτιολογία για την ύπαρξη του συνδρόμου παρά μόνο θεωρίες και υποθέσεις.
Υπάρχει μια κληρονομική βάση που έχει να κάνει με τη μεταβίβαση του συνδρόμου με το Χ χρωμόσωμα κατά τον επικρατούντα χαρακτήρα.
Αυτό όμως που σίγουρα μπορούν όλες οι γυναίκες να κάνουν όχι μόνο για το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών αλλά και για άλλα αρκετά σοβαρά νοσήματα είναι η σωστή διατροφή και άσκηση.
Από την άλλη η υπογονιμότητα παρατηρείται σε ένα ποσοστό με γυναίκες που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο, όμως γενικά να πούμε ότι είναι κάτι που αντιμετωπίζεται στις μέρες μας και μάλιστα τις περισσότερες φορές χωρίς φάρμακα απλά με χρήσιμες συμβουλές.
Επίσης θα λέγαμε ότι οι κύκλοι γενικά είναι μονοφασικοί άρα υπάρχει μεγαλύτερη επίδραση των οιστρογόνων στο ενδομήτριο άρα οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες ανήκουν στο πληθυσμό εκείνο με αυξημένη πιθανότητα για προβλήματα κακοήθειας στο ενδομήτριο.
Άρα μια πιο άμεση επαφή με τον γυναικολόγο είναι επιβεβλημένη.
Όσον αφορά μόνιμη θεραπεία του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών δεν υπάρχει.
Για να ρυθμιστεί ο κύκλος αλλά και να περιοριστεί η τριχοφυΐα λόγω των αυξημένων ανδρογόνων που κυκλοφορούν στην γυναίκα γίνεται χρήση αντισυλληπτικών χαπιών όπως τα καινούργια τύπου Yasmin που περιέχουν πολύ μικρή δόση οιστρογόνου και την απαραίτητη δόση αντιανδρογόνου με το πλεονέκτημα να μην ¨πρήζεται¨ η γυναίκα όπως συνέβαινε με τα παλαιότερα αντισυλληπτικά.
Βέβαια ο γιατρός της γυναίκας είναι εκείνος που θα κρίνει αν θα πάρει μεγαλύτερη δόση αντιανδρογόνου ή θα γίνει αλλαγή της θεραπευτικής αγωγής.
Άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται με αντιανδρογονική δράση είναι η σπιροναλοκτόνη και η οξεική κυπροτερόνη.
Θαυμάσια αισθητικά αποτελέσματα έχουν και τα laser για το πρόβλημα της τριχοφυϊας.
Νομίζω το καλύτερο για μια γυναίκα που αντιμετωπίζει ανάλογο πρόβλημα είναι η σωστή διατροφή με χαμηλά λιπαρά, η συχνή και τακτική σωματική άσκηση και η αποβολή όσο γίνεται βέβαια στις μέρες μας κάθε στρεσογόνου παράγοντα.
