Ο όρος εξάνθημα χρησιμοποιείται, σύμφωνα με την Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία, για να περιγράψει οποιαδήποτε δερματική βλάβη με φλεγμονή και/ή αποχρωματισμό. Τα δερματικά εξανθήματα παρουσιάζονται κατά καιρούς σε όλους τους ανθρώπους, κυρίως όμως στα παιδιά, τα οποία είναι εξαιρετικά ευάλωτα.
Τυχόν εξάνθημα που εμφανίζει ένα παιδί είναι λογικό να προκαλέσει ανησυχία στους γονείς, αφού ναι μεν κάποια αποτελούν ένδειξη μίας ήπιας κατάστασης, αλλά κάποια εκδηλώνονται ως συνέπεια ασθενειών όπως η ανεμοβλογιά, η ιλαρά, η οστρακιά, η μηνιγγίτιδα κ.α., και χρειάζονται έλεγχο από γιατρό.
Ανάλογα με την αιτία τους, τα εξανθήματα μπορεί να εκδηλωθούν σε μικρό τμήμα του δέρματος ή να είναι γενικευμένα, να προκαλούν κνησμό, να έχουν φουσκάλες ή φλύκταινες, να προκαλούν πόνο, ενώ συνήθως διαρκούν 5-20 ημέρες.
Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες παθήσεις των παιδιών που συνοδεύονται από δερματικά εξανθήματα
Αιφνίδιο εξάνθημα
Είναι ένα από τα συχνά εξανθηματικά νοσήματα κυρίως σε μωρά από 6-18 μηνών, με σπανιότερη εμφάνιση σε παιδιά άνω των 4 ετών. Προκαλείται από τύπους ερπητοιών, που μεταδίδονται με τα σταγονίδια σάλιου από άλλα βρέφη με το νόσημα ή συχνότερα από μεγαλύτερα άτομα που έχουν πιο ήπια ως καθόλου συμπτώματα, αλλά φέρουν τον ιό. Η εμφάνιση εξανθήματος που ξεκινά από το πρόσωπο και γενικεύεται στο υπόλοιπο σώμα είναι χαρακτηριστικό αυτής της ασθένειας. Συνήθως το μόνο που χρειάζεται είναι φροντίδα στο σπίτι με αντιπυρετικά, θηλασμό και ενυδάτωση. Σε κάθε περίπτωση ενημερώστε τον παιδίατρό σας.
Ανεμοβλογιά
Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι εμφάνιση εξανθημάτων (σαν σπυράκια με υγρό) σε όλο το σώμα και συνοδεύεται από κατάπτωση και πυρετό. Είναι μεταδοτική πριν την εμφάνιση των εξανθημάτων και κατά τη διάρκειά τους. Απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρο. Στο μεταξύ, ένα χλιαρό μπάνιο με ήπιο αντισηπτικό και ένα αντιισταμινικό φάρμακο συμβάλλει στη μείωση της φαγούρας που προκαλούν τα εξανθήματα.
Ατοπική δερματίτιδα
Είναι μία δερματοπάθεια αλλεργικής αιτιολογίας και χαρακτηρίζεται συχνά από κληρονομική προδιάθεση. Μπορεί να είναι ενοχλητική ή και επώδυνη, καθώς προκαλεί φουσκάλες, ερυθρότητα, έντονη φαγούρα. Προσβάλλει πολύ συχνά τα παιδιά και συγκεκριμένα τουλάχιστον το 10% των βρεφών, και εντοπίζεται κυρίως στις παρειές και το τριχωτό της κεφαλής. Σε πιο βαριές περιπτώσεις, σχηματίζονται φυσαλίδες και εφελκίδες που μπορεί να ορορρούν. Στην παιδική ηλικία, εμφανίζεται κυρίως στο εσωτερικό του αγκώνα, πίσω από τα γόνατα, στους καρπούς, στον τράχηλο και στα βλέφαρα. Δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για την ατοπική δερματίτιδα. Η αντιμετώπιση στηρίζεται στην καλή ενυδάτωση της επιδερμίδας και στην εφαρμογή τοπικά φαρμακευτικών σκευασμάτων όταν η φλεγμονή είναι σε έξαρση. Υποχωρεί συνήθως καθώς το παιδί μεγαλώνει.
Δερματίτιδα εξ επαφής
Πρόκειται για φλεγμονή που προκαλείται από την επίδραση κάποιας εξωτερικής ουσίας (τροφές, μεταλλικά αντικείμενα, καλλυντικά, φάρμακα, φυτά, κ.α.). Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια, όπως ερυθρότητα και μικρά κόκκινα σπυράκια ή πιο έντονη ερυθρότητα, κνησμός και μεγάλες φουσκάλες, που εμφανίζονται 48 ώρες μετά την έκθεση στην ουσία. Η δερματίτιδα εξ επαφής διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με τον υπεύθυνο μηχανισμό που την ενεργοποιεί: την αλλεργική και την τοξική. Για την αντιμετώπισή της συστήνονται κορτικοστεροειδής κρέμες, αλοιφές, ενυδάτωση και ενδεχομένως αντιισταμινικά.
Ιδρώα
Πρόκειται για εξάνθημα που ή επιδεινώνεται από την έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία. Συνήθως εμφανίζεται στο πρόσωπο και το λαιμό, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε όλο το σώμα, με συμπτώματα μικρά κόκκινα οζίδια ή στο χρώμα του δέρματος. Προκαλείται όταν μικρά σταγονίδια ιδρώτα παγιδεύονται κάτω από το δέρμα λόγω φραγμένων πόρων, δημιουργώντας φλεγμονή και κνησμό γύρω από τον ιδρωτοποιό αδένα. Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της ιδρώας. Συνιστάται αποφυγή υπερβολικού ντυσίματος και έκθεσης του βρέφους σε πολλή ζέστη. Αντιμετωπίζεται με επιθέματα χαμομηλιού ή μαύρου τσαγιού που έχει αντισηπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Ιλαρά
Τα βασικά συμπτώματα είναι καταρροή, βήχας, πυρετός, επιπεφυκίτιδα και φωτοφοβία. Μόλις αυτά υποχωρήσουν, εμφανίζεται ένα γενικευμένο κόκκινο εξάνθημα που ξεκινά από το πρόσωπο, πίσω από τα αυτιά και επεκτείνεται σε όλο το σώμα. Απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρο. Η ασθένεια μεταδίδεται κυρίως από τον αέρα. Παιδιά με ιλαρά θα πρέπει να απομακρύνονται από το σχολείο ή τον κοινωνικό κύκλο, για 4-5 ημέρες από την εμφάνιση του εξανθήματος.
Κνίδωση
Ξεκινά ως ερεθισμός ή εξάνθημα με έντονο κνησμό, αίσθημα καψίματος ή τσιμπήματος. Μπορεί να εμφανιστεί, σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, μέσα σε λίγα λεπτά από την έκθεση στον ερεθιστικό παράγοντα και θέλει ιδιαίτερη προσοχή αν υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή ή πρήξιμο στο πρόσωπο. Η λήψη φαρμάκων και τροφών, η υπερβολική ζέστη και οι μολύνσεις είναι οι κύριοι παράγοντες που προκαλούν κνίδωση. Θα πρέπει να διακοπεί άμεσα η έκθεση στον ερεθιστικό παράγοντα που προκαλεί την κνίδωση.
Μολυσματικό κηρίο
Πρόκειται για εκδήλωση σταφυλοκοκκικής λοίμωξης, κυρίως σταφυλοκοκκικής (χρυσίζων σταφυλόκοκκος) και δευτερευόντως στρεπτοκοκκικής αιτιολογίας (group A). Εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας, αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά. Το αποτέλεσμα είναι κόκκινες πληγές ή φουσκάλες, οι οποίες μπορεί να ανοίξουν και να εμφανίσουν μία κιτρινοκαφέ κρούστα. Εμφανίζονται σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, κυρίως, όμως, γύρω από το στόμα και τη μύτη. Αποφύγετε τη χρήση κοινών αντικειμένων και στενής επαφής με άλλα άτομα λόγω έντονης μεταδοτικότητας. Θα χρειαστεί λήψη αντιβιοτικής θεραπείας.
Μυρμηγκιές
Είναι η δεύτερη σε συχνότητα δερματική νόσος μετά την ακμή. Ο εν λόγω ιός, προκαλεί γρήγορο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του δέρματος με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται μυρμηγκιές, δηλαδή καλοήθη εξογκώματα με μορφή κουνουπιδιού. Τα παιδιά και άτομα νεαρής ηλικίας προσβάλλονται συχνότερα, λόγω του ανώριμου ανοσοποιητικού συστήματός τους. Εμφανίζονται κυρίως στα άκρα, χωρίς αυτό να αποκλείει και το υπόλοιπο σώμα. Συνήθως δεν πονάνε και υποχωρούν μόνα τους. Σε διαφορετική περίπτωση απευθυνθείτε στο δερματολόγο.
Νόσος χεριών-ποδιών-στόματος
Η ιογενής αυτή λοίμωξη ξεκινά με πυρετό και συνοδεύεται από επίπονες βλάβες στο στόμα και φυσαλιδώδη εξανθήματα στα άκρα. Μεταδίδεται με το βήχα, το φτάρνισμα κ.λπ. Χρήζει εκτίμησης από παιδίατρο.
Οστρακιά
Είναι από τις ελάχιστες παιδικές ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχει εμβόλιο. Οφείλεται στο στρεπτόκοκκο και είναι μεταδοτική. Παρουσιάζει πυρετό, πονόλαιμο, πρησμένους λεμφαδένες, έμετο και στη συνέχεια ένα κόκκινο εξάνθημα, που ξεκινά από το πρόσωπο, το λαιμό και την κάτω κοιλιακή χώρα για να επεκταθεί σε όλο το σώμα. Η χρήση αντιβιοτικών, όπως η πενικιλίνη για 10 ημέρες αποτελεί τη βάση της θεραπείας. Απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρο. Η απομόνωση του παιδιού για 48 ώρες από την αρχή της θεραπείας είναι η καλύτερη προφύλαξη.
Πέμπτη παιδική νόσος
Το όνομα πέμπτη νόσος το πήρε γιατί κατατάσσεται μέσα στις πέντε "κλασικές" παιδικές αρρώστιες και προσβάλλει κυρίως παιδιά ηλικίας 5-15 χρονών. Είναι από τις πιο συνηθισμένες εμπύρετες παιδικές λοιμώξεις και οφείλεται στον παρβοϊό Β19. Αυτό που την χαρακτηρίζει είναι το έντονα κόκκινα μάγουλα, μπορεί όμως να εμφανιστεί εξάνθημα στα άνω και κάτω άκρα και να προκαλέσει πυρετό (όχι πολύ υψηλό). Τα συμπτώματα μπορεί να εμμένουν ως και δύο εβδομάδες. Μόνη αντιμετώπιση είναι η επάλειψη με καταπραϋντική κρέμα, καθώς δεν χρειάζεται καμιά θεραπεία. Συστήνεται η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, αφού μπορεί να επιδεινώσει το εξάνθημα.
Τριχοφυτία
Είναι μια κοινή μυκητιασική λοίμωξη του δέρματος, που έχει σχήμα δακτυλίου και συχνά το εσωτερικό του έχει κόκκινο χρώμα. Η βλάβη αυτή προκαλεί φαγούρα, μπορεί να κάνει φουσκάλα στο δέρμα και συνήθως εμφανίζεται στο τριχωτό της κεφαλής, τα πόδια, τη βουβωνική χώρα, κ.α.
Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο ή από ζώο σε άνθρωπο ή με τη χρήση κοινών αντικειμένων. Αντιμετωπίζεται με αντιμυκητιασική κρέμα που θα συστήσει ο δερματολόγος.
