Όσο το καλοκαίρι προσκαλεί τους τελευταίους εκδρομείς για λίγες ακόμη ημέρες διακοπών, το πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού «’Ολη η Ελλάδα, ένας πολιτισμός» ανοίγει μνημειακούς χώρους και τα μετατρέπει σε σκηνογραφίες μουσικών, θεατρικών και χορευτικών παραστάσεων. Είναι ένας άλλος τρόπος «στενής επαφής» με τους ιστορικούς τόπους ακόμη και όταν δεν «στολίζονται» πολιτιστικά από κάποια παράσταση, χορόδραμα, μουσικό δρώμενο! Απανταχού στις περιφέρειες της Ελλάδας, ηπειρωτικές και νησιωτικές, οι αρχαιολογικοί χώροι θα συνεχίσουν να δέχονται επισκέπτες, μέχρις ότου ένας ακόμη νωχελικός Σεπτέμβρης σαλπίσει το έναυσμα ενός «παράξενου» - υγειονομικά - φθινοπώρου… Το CKG προτείνει 7 αρχαιολογικούς χώρους, όπου μικροί, μεγάλοι μπορούν ακόμη να μαγευτούν από το ονειρεμένο τοπίο, τα θαυμαστά ευρήματα, την μαγευτική ατμόσφαιρα, τους ψιθύρους της ιστορίας που έρχονται από τα παλιά για να πλαισιώσουν με την ομορφιά τους, το σήμερα!
1. Αρχαιολογικός Χώρος Νεμέας
Photo Credit: odysseus.culture.gr
Σε υψόμετρο 333 μέτρων, στους πρόποδες των αρκαδικών βουνών, προβάλλει η εύφορη κοιλάδα της Νεμέας. Εκεί δεσπόζει ο ναός του Δία. Χτισμένος με πωρόλιθο τον 4ο π.Χ. και με κίονες ύψους 10 μ. υπενθυμίζει το αρχαίο μεγαλείο μέσα από τους εννέα εξ αυτών που διασώζονται. Ανατολικά του ναού βρίσκεται ο στενόμακρος βωμός του Δία, παρόμοιος με αυτόν του Ποσειδώνα στα Ίσθμια. Νοτιοανατολικά του ναού βρίσκεται το στάδιο, χωρητικότητας περίπου 40.000 θεατών. Στον στίβο του μήκους 178μ., κάθε δύο χρόνια τελούνταν οι Πανελλήνιοι αγώνες της Νεμέας. Οι αγώνες θεσπίστηκαν όταν οι επτά Αργείοι στρατηγοί, κατά την εκστρατεία τους στη Θήβα, έγιναν η αφορμή για τον θάνατο του γιου του βασιλιά της πόλης, Οφέλτη. Το στάδιο κατασκευάσθηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. και αποκαλύφθηκε το 1974 από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών. Έχει γίνει μερική αναστήλωση-στερέωση της Θόλου της στοάς του Σταδίου. Εφέτος, τιμήθηκε από πολύ κόσμο που ήρθε να παρακολουθήσει συναυλίες και μουσικά σύνολα κάτω από το Αυγουστιάτικο φεγγάρι!
2. Αρχαία Ασίνη
Photo Credit: archaiologia.gr
Τραγουδισμένη από τον Όμηρο, η αρχαία Ασίνη βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του δήμου Ναυπλίου. Αποτελείται από την ακρόπολη που είναι κτισμένη σε βραχώδη λόφο σε επαφή με τη θάλασσα και το λόφο της «Μπαρμπούνας» στα δυτικά. Οι ανασκαφές που – στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ξεκίνησε η Σουηδική Αρχαιολογική αποστολή και συνέχισε μετά το 1970 η Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία – έχουν φέρει στο φως οικισμούς Πρωτοελλαδικής, Μεσοελλαδικής, Μυκηναϊκής, Γεωμετρικής, Αρχαϊκής και Ελληνιστικής εποχής, νεκροταφεία καθώς και τη σημαντική μυκηναϊκή νεκρόπολη της «Μπαρμπούνας». Τα τείχη της Ακρόπολης με το μεγάλο πύργο χρονολογούνται στην ελληνιστική εποχή, αν κι έχει ανοικοδομηθεί κατά τα βυζαντινά χρόνια. Μετά την ολοκλήρωση των ανασκαφών, ο χώρος δέχεται πλήθος επισκεπτών, όχι μόνο λόγω του πολιτιστικού Αύγουστου, αλλά και λόγω της γιορτής του λευκού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 του μήνα που βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο.
3. Αρχαία Ζώνη Αλεξανδρούπολης
Photo Credit: blogspot.com
Στα νοτιοανατολικά παράλια της Θράκης, ανάμεσα στον Ίσμαρο και τον Έβρο, Έλληνες άποικοι από τη Σαμοθράκη χτίζουν στα τέλη του 7ου αι. π.Χ. μια σειρά από φρούρια-πόλεις, που ο Ηρόδοτος ονομάζει «Σαμοθρηΐκεα τείχεα». Οι αποικίες αυτές υπήρξαν, εξαιρετικής σημασίας, εμπορικά περάσματα για το θρακικό βασίλειο. Σήμερα ξέρουμε πλέον ότι η μόνη από αυτές τις αρχαίες πόλεις που έχει αποκαλυφθεί και ανασκάπτεται συστηματικά είναι η Ζώνη, η σημαντικότερη και ακμαιότερη από τις αποικίες της Σαμοθράκης και όχι η Μεσημβρία όπως πιστεύαμε παλαιότερα. Η Ζώνη κατείχε, όπως οι έρευνες δείχνουν, ηγετική θέση ανάμεσα τους με ανεπτυγμένη οικονομία, στρατηγικό ρόλο στην περιοχή και συνεχή κατοίκιση. Η Ζώνη όσο και η ευρύτερη περιοχή παρακμάζει σταδιακά μετά τα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα. Τα πλούσια ευρήματα της Ζώνης αποτελούν την ανάμνηση μιας καθοριστικής ιστορικής περιόδου για την περιοχή αυτή της νοτιοανατολικής Θράκης και φέτος είχε πολλαπλές πολιτιστικές εκδηλώσεις από θεατρικές παραστάσεις, μέχρι συναυλίες και μουσικά σύνολα που κορυφώθηκαν την Πανσέληνο.
4. Ρωμαϊκό Ωδείο Νικόπολης
Photo Credit: odysseus.culture.gr
Σε ανάμνηση της νίκης του επί του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ., ο Οκταβιανός Αύγουστος χτίζει τη Νικόπολη. Στο κέντρο της ρωμαϊκής πόλης, στη νοτιοδυτική Ήπειρο, στο Δήμο Πρέβεζας, βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα και καλύτερα διατηρημένα – παρά τις λεηλασίες – μνημεία της Νικόπολης, το Ρωμαϊκό Ωδείο: Ένα στεγασμένο θέατρο, με χωρητικότητα 1000 ατόμων. Σε αυτό πραγματοποιούνταν ομιλίες, φιλολογικοί και μουσικοί αγώνες, αλλά και θεατρικές παραστάσεις κατά τη διάρκεια των Νέων Ακτίων, θρησκευτικών αγώνων που τελούνταν προς τιμή του Απόλλωνα. Ακολουθώντας τη λογική των ρωμαϊκών θεάτρων της περιόδου, διέθετε διώροφη σκηνή, επιμελημένη πρόσοψη, ημικυκλική ορχήστρα (καλυμμένη από πολύχρωμα γεωμετρικά μαρμαροθετήματα) και κοίλο, χωρισμένο σε δύο διαζώματα. Σήμερα το μνημείο έχει ανασκαφεί πλήρως και έχουν πραγματοποιηθεί εκτεταμένες εργασίες συμπλήρωσης στα εδώλια, στο κοίλο, στο προσκήνιο και στη σκηνή. Εφέτος και για όλο τον Αύγουστο, ο Δήμος Πρεβέζης οργάνωσε πολιτιστικά δρώμενα με το θέατρο, την ποίηση και τη μουσική να συναντώνται στα αρχαία μάρμαρα σε ένα υπέροχο ταξίδι ψυχής, συγκεντρώνοντας πλήθος επισκεπτών.
5. Αρχαίο Θέατρο Ήλιδας
Photo Credit: wikimedia.org
Το θέατρο αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα μνημεία που οι ανασκαφές στην Ήλιδα έχουν φέρει ως σήμερα στο φως. Κτίστηκε τον 4ο αι. π.Χ. στα βορειανατολικά της αγοράς και υπολογίζεται ότι μπορούσε να υποδεχθεί 8.000 περίπου άτομα. Για την κατασκευή του οι Ηλείοι εκμεταλλεύτηκαν το φυσικό πρανές, ενισχύοντάς το παράλληλα με επιχώσεις και συγκρατώντας το με αναλήμματα. Το θέατρο βρισκόταν κοντά στις όχθες του Πηνειού και οι θεατές, καθισμένοι στο κοίλο, αντίκριζαν το ποτάμι. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι γειτόνευε με ιερό του Διονύσου, το λατρευτικό άγαλμα του οποίου είχε φιλοτεχνήσει ο Πραξιτέλης. Ανάμεσα στην ορεινή Ηλεία και στην παραλία της χτίστηκε τον 4ο π.Χ. η πρωτεύουσα της ομώνυμης πόλης-κράτους παρουσιάζοντας ένα ευρύ φάσμα κατοίκησης που διήρκεσε ως και το τέλος της πρωτοβυζαντινής εποχής (7ος αι. μ.Χ.). ‘Έχει υποστεί πολλές μετασκευές (κυρίως, λόγω φυσικών καταστροφών) αλλά παρουσιάζει την σπάνια ιδιομορφία ενός χωμάτινου κοίλου. Η λίθινη κατασκευή της σκηνής του σώζει ένα από αρχαιότερα προσκήνια. Το θέατρο ανακάλυψε εγκαταλειμμένο ο περιηγητής Παυσανίας ο οποίος επισκέφθηκε την Ήλιδα στο δεύτερο μισό του 2ου μ.Χ. αιώνα, ενώ το χαρακτηρίζει «αρχαίο», καθώς στις μέρες του, τον 2ο αιώνα μ.Χ., είχε ήδη πάψει να χρησιμοποιείται. Λίγο αργότερα επήλθε ο γενικότερος μαρασμός της πόλης και το χώρο του θεάτρου κατέλαβε νεκροταφείο. Στο ομώνυμο φεστιβάλ ο χώρος «ενώνεται» κάθε καλοκαίρι, όπως και φέτος, με αρχαίες θεατρικές παραστάσεις και μουσικά δρώμενα, προσθέτοντας αίγλη και ιστορικότητα στον πολιτισμό της χώρας.
6. Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας
Photo Credit: gtp.gr
Στο νομό Ροδόπης, στην θέση «Καμπάνα» εντοπίζεται το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας, μέσα στον οχυρωματικό περίβολο. Η αποκάλυψη της αρχαίας πόλης έγινε στα τέλη της δεκαετίας του ’60 φέρνοντας στο φως το θέατρο, ένα Ιερό- πιθανόν του Διονύσου – μια μεγάλη κατοικία ελληνιστικής εποχής με ψηφιδωτό δάπεδο και δύο μεγάλα κτηριακά συγκροτήματα, πιθανότατα δημόσια. Το θέατρο ελληνιστικής εποχής, φέρει ίχνη ρωμαϊκών μετασκευών και σήμερα σώζονται τρεις σειρές από το λίθινο κοίλο του. Ωστόσο, η αρχική χωρητικότητα του άγγιζε τους 1200 θεατές. Το 2009 ολοκληρώθηκαν στο μεγαλύτερο μέρος τους οι εργασίες αναστήλωσης του αρχαίου θεάτρου της Μαρώνειας, ενώ τον Ιούνιο του 2012 άρχισαν εκ νέου οι εργασίες ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου. Φέτος χρησιμοποιήθηκε με απόλυτη επιτυχία για 2 παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο πλαίσιο του ομώνυμου φεστιβάλ, συγκινώντας πλήθος θεατών που το επισκέφθηκαν.
7. Αρχαίο Θέατρο Απτέρας
Photo Credit: blogspot.com
Το θέατρο της Απτέρας βρίσκεται στη θέση Παλιόκαστρο, στο Δήμο Σούδας του νομού Χανίων. Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η επικρατέστερη, θεωρεί ότι πρόκειται για επίθετο της θεάς Αρτέμιδος, προστάτιδας της πόλης. Η σημερινή μορφή του θεάτρου χρονολογείται στην περίοδο της ρωμαιοκρατίας. Η οικοδόμησή του έγινε σε τρεις φάσεις: η πρώτη χρονολογείται τον 3ο αι. π.Χ. (ελληνιστικοί χρόνοι), η δεύτερη τον 1ο αιώνα μ.Χ. και η τρίτη τον 3ο μ.Χ.. Σε τμήματα του σκηνικού οικοδομήματος διακρίνονται μετασκευές που έγιναν μετά την ολοκλήρωση του μνημείου. Το θέατρο έχει την χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα. Για την κατασκευή του έχει χρησιμοποιηθεί το ασβεστολιθικό πέτρωμα της περιοχής, από το οποίο έχουν κατασκευαστεί γενικά τα μνημεία της πόλης. Από το θέατρο έχουν διασωθεί η ορχήστρα, το κοίλο, μέρος από τις τέσσερις κερκίδες, η σκηνή, οι πάροδοι και τα παρασκήνια. Η συστηματική ανασκαφή του μνημείου ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2008 και έχει ολοκληρωθεί. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος και ήδη το θέατρο αποτελεί πόλο έλξης πολυάριθμων επισκεπτών.
