Η επικοινωνία είναι η αποστολή πληροφοριών από ένα άτομο σε ένα άλλο. Μπορεί να είναι λεκτική – για παράδειγμα ένα άτομο να μιλάει σε κάποιο άλλο – ή μη λεκτική – για παράδειγμα ένα συνοφρύωμα στο πρόσωπο του ενός ατόμου το οποίο πιθανώς γνωστοποιεί στους άλλους ότι έχει θυμώσει. Η επικοινωνία μπορεί να είναι θετική ή αρνητική. Επίσης μπορεί να είναι αποτελεσματική ή μη αποτελεσματική.
Είναι πολύ σημαντικό για τους γονείς να είναι ικανοί να επικοινωνήσουν ανοιχτά και αποτελεσματικά με τα παιδιά τους. Η ανοιχτή και αποτελεσματική επικοινωνία δεν ωφελεί μόνο τα παιδιά αλλά και το κάθε μέλος της οικογένειας, βελτιώνοντας σημαντικά τις σχέσεις μεταξύ τους.
Οι γονείς που επικοινωνούν αποτελεσματικά με τα παιδιά είναι πιο πιθανό να έχουν παιδιά που είναι πρόθυμα να κάνουν αυτό που τους λένε. Αυτά τα παιδιά ξέρουν τι να περιμένουν από τους γονείς τους και όταν τα παιδιά ξέρουν τι προσδοκίες έχουμε από αυτά, είναι και πιο πιθανό να προσπαθήσουν να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες μας. Είναι επίσης πιο πιθανό να νιώθουν πιο ασφαλή στη θέση τους στην οικογένεια και άρα πιο πιθανό να είναι πιο συνεργάσιμα.
Τρόποι να επικοινωνείτε θετικά με τα παιδιά
- Ξεκινήστε να επικοινωνείτε αποτελεσματικά με τα παιδιά όταν είναι μικρά: το να μεγαλώνει ένα παιδί σε ένα περιβάλλον που η έκφραση συναισθημάτων, η αποδοχή και η διαθεσιμότητα για συζήτηση είναι ο «κανόνας» θέτει τα θεμέλια για να υπάρχει άνεση στην επικοινωνία.
- Επικοινωνήστε στο επίπεδο των παιδιών σας, σωματικά και γλωσσικά: φροντίστε το λεξιλόγιο να είναι ηλικιακά κατάλληλο ώστε το παιδί να μπορεί εύκολα να καταλάβει τι θέλετε να του πείτε. Η βλεμματική επαφή είναι σημαντική και πρέπει να την επιδιώξετε χαμηλώνοντας στο επίπεδο του παιδιού, αντί να στέκεστε από πάνω του, που πιθανώς θα το τρομάξει.
- Μάθετε πώς να ακούτε πραγματικά: η διατήρηση της βλεμματικής επαφής, η αποφυγή της ενασχόλησης με άλλα ερεθίσματα, η αποφυγή των διακοπών όταν μιλάει το παιδί και η επιβεβαίωση ότι καταλάβατε τι σας είπε δείχνουν στο παιδί ότι έχει την αμέριστη προσοχή σας και το διδάσκουν πώς να κάνει κι εκείνο το ίδιο, όταν θα πρέπει να ακούσει εσάς ή κάποιον άλλο.
- Διατηρήστε τις συζητήσεις σύντομες: Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο πιο σύντομη είναι η διάρκεια που μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του.
- Θέστε τις σωστές ερωτήσεις: Οι ανοιχτού τύπου ερωτήσεις, που δεν απαντώνται με ένα «ναι» ή ένα «όχι», αποτελούν πρόσκληση για έκφραση και μοίρασμα σκέψεων και συναισθημάτων.
- Εκφράστε τα δικά σας συναισθήματα και ιδέες: όσο πιο άνετα νιώθει ο γονιός να μοιραστεί κάτι δικό του, τόσο πιο άνετα θα νιώθει και το παιδί να ανοιχτεί. Επίσης, έτσι περνάτε στο παιδί σας τις αξίες που θέλετε.
- Κανονίστε τακτικές οικογενειακές συναντήσεις ή ώρες συζήτησης: στην Ελλάδα αυτό γινόταν παραδοσιακά την ώρα του φαγητού γύρω από το τραπέζι, αν και πλέον τείνει να εκλείψει. Το οικογενειακό συμβούλιο δε χρειάζεται να είναι κάτι επίσημο και αρνητικά φορτισμένο, αλλά να περιλαμβάνει συζητήσεις για ανάθεση εργασιών ή και θετική ανατροφοδότηση για όσα έχουν προκύψει μέσα στην εβδομάδα.
- Παραδεχτείτε το όταν δεν γνωρίζετε κάτι: δεν χάνεται το γόητρό σας, αντιθέτως δείχνετε στο παιδί σας ότι είστε άνθρωπος και μπορείτε να του διδάξετε τι να κάνει κι εκείνο όταν δεν γνωρίζει κάτι. Η ειλικρίνειά σας θα εκτιμηθεί.
- Προσπαθήστε να δίνετε ολοκληρωμένες εξηγήσεις: είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι είδους πληροφορίες χρειάζεται το παιδί σας, αλλά και ποιες είναι οι ηλικιακά κατάλληλες, ώστε να απαντηθούν οι απορίες του και να μην καταλήγει σε δικές του – πιθανώς λανθασμένες – υποθέσεις και συμπεράσματα.
Γράφει η Ιωάννα Μαρκοζάννες
Ψυχολόγος
Πηγή:
Center for effective parenting, www.parenting-ed.org
