Photo credits: freepik.com
Οι περισσότεροι γονείς έχουν το εξής δίλημμα: "να δώσω στο παιδί ένα smartphone ή να το κρατήσω μακριά από συσκευές και οθόνες, όσο το δυνατόν περισσότερο;".
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών σε σχεδόν όλον τον κόσμο έχει επαφή με smartphones, με το 91% των παιδιών ηλικίας 11 ετών να διαθέτουν κινητό τηλέφωνο. Τι γίνεται, ωστόσο, με τα παιδιά που δεν έχουν κινητό τηλέφωνο; Χάνουν κάτι ή έχουν εκπληκτικά οφέλη;
Υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των smartphones και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα παιδιά και στους εφήβους, αλλά οι υπάρχουσες έρευνες μας δίνουν ορισμένα στοιχεία για τους κύριους κινδύνους και τα οφέλη.
Από τις μέχρι τώρα μελέτες δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η κατοχή τηλεφώνου ή η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι επιβλαβείς για την ευημερία των παιδιών. Οι περισσότερες ωστόσο, επικεντρώνονται σε εφήβους και όχι σε μικρότερες ηλικιακές ομάδες και τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχουν συγκεκριμένες αναπτυξιακές φάσεις όπου τα παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από αρνητικές επιπτώσεις.
Επιπλέον, οι ειδικοί συμφωνούν σε διάφορους βασικούς παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη σας όταν αποφασίζετε αν το παιδί σας είναι έτοιμο για ένα smartphone και τι πρέπει να κάνετε μόλις το αποκτήσει.
Στοιχεία από την Ofcom, τη ρυθμιστική αρχή επικοινωνιών του Ηνωμένου Βασιλείου, δείχνουν ότι η πλειονότητα των παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέχουν smartphone στην ηλικία των 11 ετών, με την ιδιοκτησία να αυξάνεται από 44% στην ηλικία των εννέα ετών, σε 91% στην ηλικία των 11 ετών. Στις ΗΠΑ, το 37% των γονέων παιδιών ηλικίας 9 έως 11 ετών δηλώνουν ότι το παιδί τους έχει το δικό του smartphone. Και σε μια μελέτη σε 19 χώρες της Ευρώπης, το 80% των παιδιών ηλικίας 9 έως 16 ετών ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν ένα smartphone για να μπαίνουν στο διαδίκτυο καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά.
Μία ευρωπαϊκή έκθεση σχετικά με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας από παιδιά έως 8 ετών, διαπίστωσε ότι αυτή η ηλικιακή ομάδα είχε "περιορισμένη ή καθόλου αντίληψη των διαδικτυακών κινδύνων", όταν πρόκειται για τις επιζήμιες επιπτώσεις της χρήσης των smartphones -και των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης στις οποίες έχουν πρόσβαση μέσω αυτών- στα μεγαλύτερα παιδιά δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία.
Σε μια μελέτη σε 19 χώρες της Ευρώπης, το 80% των παιδιών ηλικίας 9 έως 16 ετών ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν ένα smartphone για να μπαίνουν στο διαδίκτυο καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά.
Μια άλλη ανασκόπηση, από την Amy Orben, πειραματική ψυχολόγο στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρήκε επίσης τα στοιχεία ασαφή. Ενώ υπήρχε μια μικρή αρνητική συσχέτιση, κατά μέσο όρο, στις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, η Orben κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατο να γνωρίζουμε αν η τεχνολογία προκαλεί την πτώση της ευημερίας ή το αντίστροφο - ή αν άλλοι παράγοντες επηρεάζουν και τα δύο. Μεγάλο μέρος των ερευνών σε αυτόν τον τομέα δεν είναι αρκετά υψηλής ποιότητας ώστε να δώσει ουσιαστικά αποτελέσματα.
Ανεξάρτητα από το τι λένε τα ευρύτερα στοιχεία, μπορεί να υπάρχουν παιδιά που όντως δυσκολεύονται ως αποτέλεσμα της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή ορισμένων εφαρμογών και είναι σημαντικό οι γονείς να είναι ευαισθητοποιημένοι σε αυτό και να προσφέρουν υποστήριξη.
Από την άλλη πλευρά, για ορισμένους νέους ανθρώπους το τηλέφωνο μπορεί να γίνει σανίδα σωτηρίας, κάπου όπου μπορεί κανείς να βρει μια νέα μορφή πρόσβασης και κοινωνικής δικτύωσης ως άτομο με αναπηρία ή ένα μέρος για να αναζητήσει απαντήσεις σε ερωτήματα που τον απασχολούν.
"Φανταστείτε ότι είστε ένας έφηβος που ανησυχεί ότι η εφηβεία πάει στραβά ή ότι η σεξουαλικότητά σας δεν είναι ίδια με αυτήν των φίλων σας ή ανησυχείτε για την κλιματική αλλαγή όταν οι ενήλικοι γύρω σας βαριούνται", λέει η Sonia Livingstone, καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο London School of Economics, στο Ηνωμένο Βασίλειο, και συν-συγγραφέας του βιβλίου Parenting for a Digital Future.
Ως επί το πλείστον, πάντως, τα παιδιά χρησιμοποιούν το τηλέφωνό τους για επικοινωνία με φίλους και συγγενείς. "Αν αναλύσετε πραγματικά με ποιους μιλούν τα παιδιά στο διαδίκτυο, υπάρχει μια πολύ μεγάλη επικάλυψη με το δίκτυο που έχουν εκτός σύνδεσης", επισημαίνει ο Odgers, προσθέτοντας: "Νομίζω πως όλη αυτή η ιδέα ότι χάνουμε ένα παιδί στην απομόνωση από το τηλέφωνο - για ορισμένα παιδιά αυτό μπορεί να είναι ένας πραγματικός κίνδυνος, αλλά η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών συνδέονται, μοιράζονται, συναναστρέφονται".
Ενώ τα smartphones κατηγορούνται συχνά για το ότι τα παιδιά περνούν λιγότερο χρόνο στην ύπαιθρο, μια δανέζικη μελέτη σε παιδιά ηλικίας 11 έως 15 ετών βρήκε κάποιες ενδείξεις ότι τα τηλέφωνα στην πραγματικότητα δίνουν στα παιδιά ανεξάρτητη κινητικότητα, αυξάνοντας το αίσθημα ασφάλειας των γονέων και βοηθώντας στην πλοήγηση σε άγνωστο περιβάλλον. Τα παιδιά δήλωσαν ότι τα τηλέφωνα βελτίωσαν την εμπειρία τους έξω, μέσω της ακρόασης μουσικής και της επικοινωνίας με τους γονείς και τους φίλους τους.
Σε μια εργασία που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος, η Orben και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν "παράθυρα αναπτυξιακής ευαισθησίας", όπου η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνδέεται με μια μεταγενέστερη περίοδο χαμηλότερης ικανοποίησης από τη ζωή, σε συγκεκριμένες ηλικίες κατά την εφηβεία.
Αναλύοντας δεδομένα από περισσότερους από 17.000 συμμετέχοντες ηλικίας μεταξύ 10-21 ετών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μεγαλύτερη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις ηλικίες 11-13 ετών για τα κορίτσια και 14-15 ετών για τα αγόρια, προέβλεπε χαμηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή έναν χρόνο αργότερα. Ισχύει και το αντίστροφο: η χαμηλότερη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε αυτή την ηλικία προέβλεπε υψηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή το επόμενο έτος.
Αυτό ευθυγραμμίζεται με το ότι τα κορίτσια τείνουν να περνούν την εφηβεία νωρίτερα από τα αγόρια, λένε οι ερευνητές, αν και δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να πούμε ότι αυτή είναι η αιτία της διαφοράς στο χρονοδιάγραμμα. Ένα άλλο παράθυρο εμφανίστηκε στην ηλικία των 19 ετών τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα, περίπου την εποχή που πολλοί έφηβοι φεύγουν από το σπίτι.
Οι γονείς θα πρέπει να λάβουν αυτά τα ηλικιακά διαστήματα, με επιφύλαξη όταν λαμβάνουν αποφάσεις για τις δικές τους οικογένειες, αλλά αξίζει να γνωρίζουν ότι οι αναπτυξιακές αλλαγές θα μπορούσαν να κάνουν τα παιδιά πιο ευαίσθητα στην αρνητική πλευρά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, για παράδειγμα, ο εγκέφαλος αλλάζει άρδην και αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι άνθρωποι ενεργούν και αισθάνονται, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών που τους καθιστούν πιο ευαίσθητους στις κοινωνικές σχέσεις και την κατάσταση.
Εκτός από την ηλικία, και άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον αντίκτυπο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα παιδιά και στους εφήβους, αλλά οι ερευνητές μόλις τώρα αρχίζουν να διερευνούν αυτές τις ατομικές διαφορές.
Πότε να δώσω στο παιδί μου κινητό;
Για πολλούς γονείς, η αγορά ενός τηλεφώνου στο παιδί είναι μια πρακτική απόφαση. Οι ίδιοι οι γονείς θέλουν τα μικρότερα παιδιά να έχουν τηλέφωνα, ώστε να μπορούν να κρατούν επαφή κατά τη διάρκεια της ημέρας, να συντονίζουν το πρόγραμμα, κ.λπ.
Μπορεί, επίσης, να θεωρηθεί ορόσημο στον δρόμο προς την ενηλικίωση. Η χρήση κινητού τηλεφώνου δίνει μια αίσθηση ανεξαρτησίας και υπευθυνότητας. Αυτό που σίγουρα πρέπει να εξετάσουν οι γονείς, είναι αν τα παιδιά βρίσκονται σε ένα στάδιο όπου είναι αρκετά υπεύθυνα για να έχουν τη δική τους συσκευή.
Ένας παράγοντας που δεν πρέπει να παραβλέπουν οι γονείς είναι το πόσο άνετα αισθάνονται με το παιδί τους να έχει smartphone. Σε σχετική μελέτη, όταν οι γονείς ένιωθαν έλλειψη ελέγχου στη χρήση του smartphone από τα παιδιά τους, τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά ανέφεραν περισσότερες συγκρούσεις σχετικά με τη συσκευή.
Αξίζει να θυμόμαστε, ωστόσο, ότι η κατοχή ενός smartphone δεν χρειάζεται να ανοίγει τις πύλες σε κάθε διαθέσιμη εφαρμογή ή παιχνίδι. Οι γονείς θα μπορούσαν να περνούν χρόνο παίζοντας παιχνίδια με τα παιδιά για να βεβαιωθούν ότι είναι ευχαριστημένα με το περιεχόμενο ή να εξετάζουν μαζί με το παιδί τι υπάρχει στο τηλέφωνο.
Όταν θέτουν κανόνες στο σπίτι για τη χρήση του smartphone, όπως το να μη βρίσκεται το τηλέφωνο στο υπνοδωμάτιο του παιδιού κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι γονείς πρέπει επίσης να εξετάσουν με ειλικρίνεια τη δική τους χρήση του smartphone.
Ακόμη και τα πολύ μικρά παιδιά μαθαίνουν από τη χρήση του τηλεφώνου των γονιών τους. Μια ευρωπαϊκή έκθεση σχετικά με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας από παιδιά ηλικίας έως 8 ετών, διαπίστωσε ότι αυτή η ηλικιακή ομάδα είχε ελάχιστη ή καθόλου επίγνωση των κινδύνων, αλλά ότι τα παιδιά συχνά αντικατοπτρίζουν τη χρήση της τεχνολογίας από τους γονείς τους. Ορισμένοι γονείς ανακάλυψαν μάλιστα κατά τη διάρκεια της μελέτης ότι τα παιδιά γνώριζαν τους κωδικούς πρόσβασης των συσκευών τους και μπορούσαν να έχουν ανεξάρτητη πρόσβαση σε αυτές.
Όμως, οι γονείς μπορούν να το χρησιμοποιήσουν αυτό προς όφελός τους, εμπλέκοντας τα μικρότερα παιδιά κατά τη διάρκεια εργασιών που βασίζονται σε smartphone και διαμορφώνοντας καλές πρακτικές.
Τελικά, το πότε να αγοράσει κάποιος ένα smartphone για ένα παιδί είναι μια απόφαση αξίας για τους γονείς. Για κάποιους, η σωστή απόφαση θα είναι να μην αγοράσουν και με λίγη δημιουργικότητα, τα παιδιά χωρίς smartphone δεν χάνουν.
Το να μάθουν να αντιμετωπίζουν τον φόβο ότι χάνουν κάτι επειδή δεν έχουν τηλέφωνο θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο μάθημα για τους μεγαλύτερους εφήβους όταν, χωρίς πλέον να περιορίζονται από τους γονείς τους, αναπόφευκτα αγοράσουν ένα για τον εαυτό τους και πρέπει να μάθουν πώς να θέτουν όρια.
Πηγή: iefimerida.gr
