Photo credits: freepik.com
Τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά των γονέων επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ανατρέφουν τα παιδιά τους, τα οποία με τη σειρά τους ενδέχεται να εμφανίσουν επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία. Πώς θα καταλάβουμε ένα νάρκισσο γονιό και ποιες είναι οι επιπτώσεις στο παιδί;
Ο ναρκισσισμός αποτελεί μία διαταραχή προσωπικότητας που μπορεί να κάνει ένα άτομο να εμφανίζεται με μια μεγαλειώδη εικόνα του εαυτού ή να έχει μια τάση χειραγώγησης για προσωπικό όφελος και υποτίμησης των άλλων προκειμένου να ασκεί έλεγχο. Τα άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά μπορεί συχνά να έχουν χαμηλή ενσυναίσθηση, να είναι υπερευαίσθητοι στην κριτική και υπερβολικά εξαρτώμενοι από τους άλλους.
Οι γονείς με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
- έλλειψη κατανόησης των συναισθημάτων των παιδιών τους
- μπορεί να γίνουν συναισθηματικά ή σωματικά κακοποιητικοί προς τα παιδιά τους
- είναι χειριστικοί, υπερευαίσθητοι και απρόβλεπτοι
- έχουν τη νοοτροπία του θύματος απέναντι στα παιδιά τους
Παιδιά γονέων με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν:
- αγχώδεις διαταραχές
- κατάθλιψη
- διαταραχή μετατραυματικού στρες (PSTD)
- ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα σημάδια ναρκισσισμού στους γονείς;
- Ζουν μέσω του παιδιού τους και το αντιμετωπίζουν ως προέκταση του εαυτού τους, επιβάλλοντας -κεκαλυμμένα ή όχι- τα θέλω τους. Χρησιμοποιούν φράσεις όπως: "εσύ θα γίνεις γιατρός", "τα λάθη δεν επιτρέπονται, πρέπει να είσαι τέλειος".
- Δεν εκδηλώνουν αγάπη, συμπόνια, ενσυναίσθηση, κατανόηση στα παιδιά, αλλά ζητούν από αυτά ένδειξη αγάπης (π.χ. "γιατί δεν με παίρνεις αγκαλιά;").
- Απαιτούν σεβασμό αλλά οι ίδιοι δεν σέβονται τα παιδιά τους, δεν έχουν ποτέ χρόνο για να τα ακούσουν διότι πάντα το δικό τους πρόγραμμα είναι πολυάσχολο και πιο σημαντικό από εκείνα (π.χ. "όλα περνάνε από εμένα, εσείς τι προσφέρετε;").
- Γίνονται κτητικοί και ζηλιάρηδες όταν το ενδιαφέρον ή η προσοχή του παιδιού είναι αλλού. Μπορεί να χρησιμοποιούν φράσεις όπως: "μόνο εγώ σε αγαπάω πραγματικά", "μόνο εγώ ξέρω τι είναι καλό για σένα", "ο κόσμος είναι κακός και μας ζηλεύουν", "δεν υπάρχουν φίλοι", "μην έρθεις να μου ζητήσεις κάτι, να πας σε στον θείο σου που τόσο λατρεύεις".
- Ενοχοποιούν και χρησιμοποιούν τεχνικές εκφοβισμού για τη διατήρηση του ελέγχου μέσω πειράγματος, κριτικής, χειραγώγησης και φωνών, όπως: "από τη στεναχώρια μου θα πάω", "θα με πεθάνεις", "αν πάθω κάτι εσύ θα φταις", "με ντροπιάζεις", "πως έχει γίνει έτσι;".
- Είναι συναισθηματικά απόντες καθλως και άκαμπτοι, και δεν επιτρέπουν στο παιδί τους να εκδηλώνει τα συναισθήματά του, λέγοντας π.χ.: "οι άντρες δεν κλαίνε", "το κλάμα είναι για τους αδύναμους", "τα καλά παιδιά δεν φέρονται έτσι".
- Αρνούνται να βάλουν όρια ή να σεβαστούν τα όρια που προσπαθεί να βάλει το παιδί τους. Συνήθεις φράσεις: "κάνε ό,τι νομίζεις", "η πόρτα του δωματίου σου πρέπει να είναι ανοιχτή", "όταν γίνεις μάνα θα με καταλάβεις", "εγώ θα αποφασίσω με ποιους θα κάνεις παρέα", "μόνο εγώ ξέρω το καλό σου".
- Κατηγορούν τα παιδιά ή τα μέλη της οικογένειάς τους όταν τα πράγματα πάνε στραβά και αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη (π.χ. «εγώ στα έλεγα, κοίταξε τώρα τα αποτελέσματα", "έτσι όπως τα έκανες να τα λουστείς μόνος σου", "ήθελες και τα έπαθες").
- Παραμελούν ή κακοποιούν το παιδί τους, συναισθηματικά, λεκτικά ή σωματικά, μερικές φορές σκόπιμα, λέγοντας π.χ.: "εσύ φταις που σε χτύπησα, με έβγαλες εκτός εαυτού", "σε χτυπάω για να γίνεις άνθρωπος, μόνο έτσι θα μάθεις", "είσαι αχάριστος", "είσαι κακό παιδί", "μην κάνεις σαν χαζό".
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στα παιδιά;
Οι γονείς που έχουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά ακολουθούν μία ανατροφή που συχνά έχει ως αποτέλεσμα:
- την απαγόρευση του διαχωρισμού και της ανεξαρτοποίησης του παιδιού (π.χ. "εγώ αποφασίζω για εσένα γιατί ξέρω ποιο είναι το καλύτερο")
- την αιώνια υποταγή του παιδιού προς τους γονείς (π.χ. "εγώ σε μεγάλωσα, άρα τώρα θα με φροντίσεις εσύ και θα καλύψεις όλες μου τις ανάγκες")
- αγωνία για την κατάκτηση της συμπάθειας (με συμπαθείς;), αγάπης (με αγαπάς;), επάρκειας (είμαι επαρκής, καλός για εσένα;) και σημαντικότητας (είμαι σημαντικός για εσένα;) από τους γονείς και τους άλλους.
Πώς θα καταλάβετε ότι έχετε λάβει ναρκισσιστική ανατροφή;
- Δυσκολεύεστε να φροντίσετε τις ανάγκες σας, καθώς οι γονείς σας ασχολούνταν κυρίως με τον εαυτό τους και έχετε μάθει ότι οι δικές σας ανάγκες δεν είναι σημαντικές.
- Έχετε έντονο άγχος, ενοχές, διαρκή αμφιβολία για τον εαυτό σας, χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολία να πάρετε αποφάσεις. Αυτά οφείλονται στη χειριστική συμπεριφορά των γονιών σας, της άσκησης ελέγχου και της υποτίμησης κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
- Δυσκολεύεστε να θέσετε υγιή όρια.
- Προσπαθείτε συνεχώς να ευχαριστήσετε τους άλλους, αφού έχετε μεγαλώσει μαθαίνοντας ότι ο μόνος τρόπος για να κερδίσετε την αγάπη και στοργή των γονιών, είναι να τους ευχαριστήσετε. Στην ενήλικη ζωή, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προσκόλληση, εξάρτηση από τους συντρόφους και επιβλαβείς συμπεριφορές στις συντροφικές σχέσεις.
- Μπορεί να εκδηλώνετε ναρκισσιστική συμπεριφορά σε άλλους, καθώς αυτό είναι το πρότυπο που έχετε λάβει από τους γονείς σας.
Πώς θα αντιμετωπίσετε τους νάρκισσους γονείς
Αποδεχτείτε την κατάσταση: Η αποδοχή θα οδηγήσει στο να μην έχουν πλέον τόσο μεγάλη αξία οι λέξεις και πράξεις του νάρκισσου γονέα για εσάς, ώστε να ανακτήσετε τη χαμένη σας αυτοεκτίμηση
Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό σύστημα: Φίλοι, σύντροφος ή άλλα άτομα του περιβάλλοντός σας μπορούν να σας προσφέρουν την προσοχή και την αγάπη που δεν έχετε λάβει από τους γονείς σας, καθώς και να απαλύνουν την ένταση που δημιουργείται ακόμα από το γονιό.
Καλλιεργείστε την αυτοπεποίθησή σας: Μερικοί τρόποι για να το πετύχετε, είναι οι εξής: Σημειώστε τις θετικές σας πτυχές, τις επιτυχίες σας και τα προσόντα σας. Θέστε στόχους με σκοπό να τους επιτύχετε. Αντιμετωπίστε τους φόβους σας. Αναπτύξτε νέες δεξιότητες
Κρατήστε ό,τι συμβαίνει για εσάς: Δεν χρειάζεται να λέτε τα πάντα σε ένα νάρκισσο γονέα. Κρατήστε τον μακριά από τα σχέδια και την καθημερινότητά σας, γιατί αλλιώς θα προσπαθήσει να παρέμβει.
Θέστε όρια: Μην αφήνετε να σας επηρεάζουν τα λόγια και οι πράξεις τους. Επίσης, μην κάνετε πίσω σε αυτά που έχετε θέσει ως όρια, γιατί ο νάρκισσος γονέας θα θελήσει να τα παραβιάσει.
Μείνετε μακριά: Το να κρατάμε αποστάσεις από ένα άτομο που μας φθείρει, ακόμα και αν πρόκειται για τους γονείς μας, είναι απαραίτητο για την ψυχική μας υγεία.
Πηγή: ygeiamou.gr
Διαβάστε ακόμη:
Πώς θα μεγαλώσετε χαρούμενα παιδιά και εφήβους
Τι είναι το eggshell parenting και ποιες είναι οι επιπτώσεις στα παιδιά
Τι είναι το lazy parenting και πώς θα το εφαρμόσετε;
