Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως, μία στις οκτώ γυναίκες θα εκδηλώσει καρκίνο του μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Παρά τη συχνότητα της νόσου, αν διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να θεραπευτεί. Για αυτό και η ενημέρωση επιβάλλεται.
Ο ρόλος της σημερινής ημέρας είναι μία υπενθύμιση προς κάθε γυναίκα, για να κλείσει ραντεβού για την ετήσια μαστογραφία, την κλινική εξέταση από ειδικό γιατρό και τη μηνιαία αυτοεξέταση, συμβάλλοντας καθοριστικά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
Στην Ελλάδα έχουμε περίπου 1.500 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο. Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πρώτος σε συχνότητα καρκίνος για τις γυναίκες και αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις Δυτικές κοινωνίες.
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού
Ο κίνδυνος να αναπτύξει μια γυναίκα καρκίνο στον μαστό αυξάνει με την ηλικία. Έτσι, ενώ μέχρι την ηλικία των 39 ετών ο κίνδυνος είναι μόλις 0,5%, στις ηλικίες 40-59 ετών, φτάνει το 4% και από την ηλικία των 60 και άνω, φτάνει το 7%.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι:
- η κληρονομικότητα (οι κόρες, οι αδερφές ή οι μητέρες γυναικών που ανέπτυξαν καρκίνο μαστού και ιδιαιτέρως σε νεαρή ηλικία (<50 ετών), έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν)
- η πρώιμη έναρξη εμμήνου ρύσης
- η καθυστερημένη εμμηνόπαυση
- η έκθεση σε ακτινοβολία
- το υψηλό ανάστημα και η μεγάλη μάζα του αδένα του μαστού
- η ηλικία γέννησης του πρώτου παιδιού, καθώς η τεκνοποίηση σε μεγαλύτερες ηλικίες συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο
- η θεραπευτική λήψη ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης για διάστημα μεγαλύτερο των 4 ετών
- η ινοκυστική μαστοπάθεια
- η αυξημένη κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και το κάπνισμα
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού αυξάνει 40% στις παχύσαρκες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, λόγω αυξημένων επιπέδων οιστρογόνων. Τα οιστρογόνα παράγονται κυρίως από τις ωοθήκες πριν την εμμηνόπαυση, ενώ μετά παράγονται και από το λιπώδη ιστό, ο οποίος είναι αυξημένος στις παχύσαρκες γυναίκες. Ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο μάλιστα, παρουσιάζουν οι γυναίκες που έχουν κεντρική κατανομή του λίπους (το λίπος συσσωρεύεται στο κορμό και ενδοκοιλιακά παρά στη περιφέρεια, στους γλουτούς και τους μηρούς). Είναι σημαντική, λοιπόν, η απώλεια σωματικού βάρους στις παχύσαρκες γυναίκες και η διατήρηση του δείκτη μάζας σώματος στα φυσιολογικά επίπεδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν και δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο πώς συγκεκριμένα τρόφιμα μπορούν να επηρεάσουν την πιθανότητα εμφάνισης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου, πληθυσμιακές ομάδες που ακολουθούν μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, χαμηλή σε ζωικό λίπος και κρέας ή και χαμηλή σε θερμίδες, έχουν μειωμένο κίνδυνο.
Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης
Κάθε γυναίκα από την ηλικία των 20 ετών, πρέπει να κάνει αυτοεξέταση των μαστών τουλάχιστον μία φορά το μήνα, ενώ θα πρέπει να επισκέπτεται τον ιατρό της για κλινική εξέταση των μαστών κάθε τρία χρόνια. Στατιστικά έχει διαπιστωθεί σε μεγάλες ομάδες γυναικών που κάνουν τακτικά και σωστά την αυτοεξέτασή τους, ότι μπορούν να ανακαλύπτουν μόνες τους ανωμαλίες ή όγκους που έχουν διάμετρο μικρότερη από 1εκ. Είναι γνωστό ότι κάθε ανωμαλία ή κάθε διόγκωση πρέπει να διαπιστώνεται και να ελέγχεται όταν βρίσκεται στη μικρότερη διάμετρο. H αυτοεξέταση μαστού είναι μια ανάγκη.
Από την ηλικία των 40 και μετά, πρέπει να πραγματοποιείται κλινική εξέταση από τον ιατρό και μαστογραφικός έλεγχος κάθε χρόνο, καθώς σύμφωνα με μελέτες, μειώνει τη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού κατά 24%. Πρέπει, δε, να αρχίζει ακόμη νωρίτερα σε γυναίκες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού. Η μαστογραφία έχει τη δυνατότητα αποκάλυψης του καρκίνου του μαστού σε στάδιο που κλινικά δεν ανιχνεύεται. Στατιστικές μελέτες δείχνουν ότι σε γυναίκες 50-59 ετών ελαττώθηκε κατά 25-35% η θνησιμότητα από τον καρκίνο του μαστού, λόγω αυτού του ετήσιου προληπτικού ελέγχου.
Άλλες μέθοδοι διάγνωσης αποτελούν το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία των μαστών. Τέλος τα πιο πρόσφατα δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο συνηγορούν στη σημασία της γενετικής ανάλυσης οικογενειακών μορφών καρκίνου μαστού.
Ενδείξεις και συμπτώματα
Το πιο σύνηθες προειδοποιητικό σημείο του καρκίνου του μαστού είναι ένα συμπαγές ογκίδιο που συνήθως δεν μπορεί να μετακινηθεί και μπορεί να πονάει ή όχι. Άλλα σημεία μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
- έκκριση ορώδους ή αιμορραγικού υγρού από τη θηλή
- εισολκή στη θηλή (να είναι στραμμένη προς τα μέσα) ή έκκριση σκουρόχρωμου υγρού
- όψη φλούδας πορτοκαλιούς ή εσοχές (κοιλότητες) στις περιοχές όπου έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος
- αλλαγή στο σχήμα ή στην εξωτερική καμπύλη του μαστού
Βέβαια, η αλλαγή στο μέγεθος ή στην υφή του μαστού μπορεί να οφείλεται σε πληθώρα άλλων καταστάσεων, όπως οι αλλαγές στον ιστό του μαστού που συμβαίνουν φυσιολογικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του καταμήνιου κύκλου, οι κύστες, τα αδενώματα κ.α.
Τι πρέπει να κάνετε
- Απευθυνθείτε στον γιατρό σας σε περίπτωση που ανακαλύψετε κάποιο συμπαγές ογκίδιο ή κάποιο άλλο προειδοποιητικά σημείο, ειδικά αν οι αλλοιώσεις επιμένουν μετά από έναν εμμηνορροϊκό κύκλο ή αλλάζουν την εμφάνιση του μαστού.
- Διατηρήστε ένα υγιές βάρος, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ σε λιγότερο από δύο ποτά την ημέρα.
- Αποφύγετε την μακρόχρονη ορμονοθεραπεία, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού.
- Παραμείνετε σωματικά δραστήριες, για τουλάχιστον 30’ την ημέρα.
- Καταναλώνετε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες, όπως φρέσκα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά.
- Χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο, γιατί το ελαϊκό οξύ φαίνεται ότι καταστέλλει τη δράση του σημαντικότερου ογκογονιδίου του μαστού.
- Μην αμελείτε τη μηνιαία αυτοεξέταση των μαστών, η οποία γίνεται στη 10η μέρα του κύκλου με 1η την ημέρα έναρξης της περιόδου.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία διαθέτει Κινητή Μονάδα Μαστογράφου για ετήσιο προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο γυναικών ηλικίας 50-69 ετών στις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, όπου η πρόσβαση σε οργανωμένα κρατικά νοσοκομεία είναι δύσκολη ή δεν υπάρχει μαστογράφος. Ο σκοπός είναι η ευαισθητοποίηση των γυναικών στον προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο που σώζει τη ζωή τους και όχι σε μαζικό έλεγχο (screening) που είναι ευθύνη της Πολιτείας.
Δράσεις με αφορμή τη σημερινή ημέρα
Με το σύνθημα "Γιατί ο καρκίνος του μαστού μας αφορά όλους", την Κυριακή 27 Οκτωβρίου στις 19:00, οι εθελόντριες του συλλόγου γυναικών Γλυφάδας με καρκίνο του μαστού "Μαζί για τη ζωή", υποδέχονται τους φίλους και τις φίλες τους στο Κινηματοθέατρο "ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ", για να υπογραμμίσουν τα μηνύματα της ευαισθητοποίησης, της ενημέρωσης, της πρόληψης.
Οι εθελοντές του ενιαίου παραρτήματος Νέας Ιωνίας-Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας-Ηρακλείου-Μεταμόρφωσης (Ν.Ι.Φ.Η.Μ.) της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, σε συνεργασία με την 2η ΤΟΜΥ Νέα Ιωνίας, θα συγκεντρωθούν σήμερα στις 10.00 στον Πεζόδρομο Μικράς Ασίας (πλησίον Σταθμού ΗΣΑΠ Νέας Ιωνίας), για να ενημερώσουν σχετικά με την "Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού".
Επίσης, στο πλαίσιο προγραμμάτων αγωγής και προαγωγής της υγείας, ο δήμος Αθηναίων μέσω ΕΔΥΠΠΥ, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Φίλων Ογκολογικού Νοσοκομείου Οι Αγ. Ανάργυροι, πραγματοποιεί ψηφιακές μαστογραφίες με σειρά προτεραιότητας, στις 7, 8 και 14 Νοεμβρίου. H εξέταση αφορά σε γυναίκες δημότες ή κατοίκους του δήμου Αθηναίων, 40-69 ετών, που δεν έχουν νοσήσει στο παρελθόν από καρκίνο μαστού και έχουν περάσει 12-18 μήνες από την προηγούμενη εξέταση. Πληροφορίες και ραντεβού στο τηλέφωνο: 2102015510, ώρες 8:00-14:00.
