Με τη Δέσποινα Σακελλαρίου
Αναπτυξιακή Ψυχολόγος, M.A., Columbia University, New York NY
Εκπαιδευόμενη Ειδικός στο θεραπευτικό παιχνίδι, PTGR-PTI
Τι είναι η Παιγνιοθεραπεία;
Η Παιγνιοθεραπεία (Play Therapy) είναι μια ψυχοθεραπευτική παρέμβαση που απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 3-12 χρονών, ανεξάρτητα από το φύλο και το πολιτιστικό υπόβαθρο τους. Το βασικό εργαλείο επικοινωνίας μεταξύ του παιδιού και του θεραπευτή στην Παιγνιοθεραπεία είναι το παιχνίδι. Κι αυτό γιατί το παιχνίδι θεωρείται ότι είναι η φυσικός τρόπος επικοινωνίας του παιδιού και το πεδίο που το παιδί μπορεί να διευρύνει την επαφή του με τον έξω κόσμο. Στην Παιγνιοθεραπεία τόσο το παιχνίδι του παιδιού παρουσία ενός εκπαιδευμένου θεραπευτή όσο και η σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ τους βοηθάει το παιδί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες στη ζωή του.
Υπάρχουν διάφορες σχολές και προσεγγίσεις Παιγνιοθεραπείας, κάποιες είναι κατευθυντικές, κάποιες μη-κατευθυντικές και κάποιες έχουν στοιχεία και από τα δύο.
Τι είναι το θεραπευτικό παιχνίδι;
Το Θεραπευτικό παιχνίδι με βάση το μοντέλο της APAC (The Academy of Play and Child Psychotherapy) είναι μη-κατευθυντικό και βασίζεται στις θεωρίες των Virginia Aixline, Carl Rogers, Margaret Lowenfeld και Rachel Pinney και υποστηρίζει ότι τα παιδιά είναι σε θέση από πολύ μικρή ηλικία να παίρνουν αποφάσεις και να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητες τους. Αν αυτές οι ικανότητες καλλιεργηθούν, το παιδί γίνεται πιο ευτυχισμένο, ολοκληρωμένο και με αυτοπεποίθηση. Επίσης, αποδέχεται την αυθεντία των φροντιστών του διατηρώντας τη δυνατότητα του να παίρνει πρωτοβουλίες.
Πού πραγματοποιείται το θεραπευτικό παιχνίδι;
Το θεραπευτικό παιχνίδι πραγματοποιείται στο playroom, που είναι ένα ασφαλές περιβάλλον και επιτρέπει στο παιδί να ξεδιπλωθεί και να δοκιμάσει να παίξει με μια μεγάλη γκάμα παιχνιδιών και δημιουργικών μέσων, μέσω των οποίων επικοινωνεί με τον θεραπευτή. Ο χρόνος στο playroom είναι μια Special ώρα (σχεδόν 40 λεπτά) στην οποία ο θεραπευτής είναι εκεί μαζί του και εκείνο μπορεί να επιλέξει τι θα κάνει.
Τι καταφέρνει το παιδί μέσα από το θεραπευτικό παιχνίδι;
Μέσα από το παιχνίδι και την επικοινωνία με τον θεραπευτή το παιδί αναγνωρίζει τα συναισθήματα του και αποκτά δεξιότητες για να τα εκφράσει με εποικοδομητικό τρόπο και να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που έχει και που δεν μπορούσε μόνο του να τις επιλύσει. Ταυτόχρονα αποκτά ψυχική ανθεκτικότητα και μια πιο θετική άποψη για τη ζωή του στο μέλλον.
Ποια είναι η αποτελεσματικότητα της Παιγνιοθεραπείας και του θεραπευτικού παιχνιδιού;
Η αποτελεσματικότητα τους ανέρχεται σε ποσοστό 74% των περιπτώσεων ύστερα από έρευνες που έκανε η PTUK (Play Therapy UK) σε δείγμα 10.000 περιστατικών. Όσο πιο σοβαρό είναι το θέμα του παιδιού τόσο πιο αποτελεσματική είναι η θεραπεία.
Για ποια θέματα είναι κατάλληλο το Θεραπευτικό παιχνίδι;
Το θεραπευτικό παιχνίδι είναι κατάλληλο για παιδιά με ήπιες ως μέτριες ψυχολογικές και συναισθηματικές δυσκολίες, όπως προβλήματα συμπεριφοράς, δυσκολίες συγκέντρωσης και μάθησης, δυσκολίες στην κοινωνική προσαρμογή, δυσκολίες στην απόκτηση φίλων ή στο παιχνίδι, δυσκολίες μετά από χωρισμό ή διαζύγιο γονιών, εφιάλτες ή διαταραχές ύπνου, άγχος ή ανησυχία, πένθος και ανασφάλεια και ανησυχία λόγω της πανδημίας του ιού COVID-19.
Το θεραπευτικό παιχνίδι μπορεί να βοηθήσει τους γονείς και τα παιδιά την περίοδο αυτή της πανδημίας;
Η περίοδος αυτή είναι εξαιρετικά δύσκολη τόσο για τα παιδιά όσο και τους γονείς. Έννοιες όπως κανονικότητα, ρουτίνα και ασφάλεια βάλλονται και οι άνθρωποι έχουν χάσει τις σταθερές τους. Αυτό κάνει να βγαίνουν πιο έντονα τα προβλήματα που υπάρχουν σε κάθε οικογένεια, όπως οικονομικά, συναισθηματικά ή και οργάνωσης. Τα παιδιά γίνονται οι καθρέφτες των εντάσεων και των αγωνιών των γονιών τους (και των υπόλοιπων ανθρώπων που ασχολούνται με την ανατροφή τους) εκδηλώνοντας θέματα στη συμπεριφορά (υπερκινητικότητα), τον ύπνο (εφιάλτες, άτακτο ωράριο ύπνου), τη συγκέντρωση και τα συναισθήματα (ευερεθιστότητα, κλάματα, εκρήξεις θυμών). Το θεραπευτικό παιχνίδι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να εκφράσουν τις ανησυχίες τους αυτές μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον και με τον τρόπο που μπορούν που είναι το παιχνίδι. Μέσα από τη θεραπευτική διαδικασία τα παιδιά βρίσκουν τρόπους να αντιμετωπίσουν τις τωρινές τους δυσκολίες. Παράλληλα, είναι σημαντικό οι γονείς να υποστηρίζονται αυτή την κρίσιμη στιγμή στον γονεϊκό τους ρόλο μέσα από συμβουλευτικές συνεδρίες ώστε να επιτευχθεί πιο αποτελεσματικά η θεραπευτική αλλαγή.
Είναι κάτι που θέλετε να συμβουλέψετε τους γονείς αυτή την περίοδο της πανδημίας και του lock down;
Τους τελευταίους μήνες έχω ακούσει και διαβάσει πολλούς ειδικούς να αναφέρονται στο θέμα αυτό. Τα στοιχεία που πιστεύω ότι είναι σημαντικά και που έχω δει ότι έχουν εφαρμογή και αποτελεσματικότητα στις οικογένειες είναι τα εξής: η ύπαρξη μιας καθημερινής ρουτίνας, ένα καλό πρόγραμμα ύπνου, η σωματική άσκηση, οι μικροί στόχοι (ακόμα και το πιο μικρό πράγμα που επιτυγχάνουμε είναι σημαντικό) και η επικοινωνία μέσα στην οικογένεια (τόσο ανάμεσα στο ζευγάρι όσο και ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά). Θα ήθελα να προσθέσω αυτό που άκουσα την Dr. Kelly Fradin να λέει: «Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είμαστε οι γονείς, επαγγελματίες, γιατροί, θεραπευτές κτλ. που ήμασταν πριν». Τόσο απλά διατυπωμένο και τόσο αληθινό. Η κατάσταση που βιώνουμε αυτή την περίοδο δεν έχει προηγούμενο. Είναι παρ’ όλ’ αυτά, κάτι που θα περάσει και αυτό είναι καλό να το υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας τις δύσκολες μέρες.
Λίγα λόγια για εσάς και τις σπουδές σας:
Είμαι Αναπτυξιακή Ψυχολόγος και Εκπαιδευόμενη Ειδικός στο Θεραπευτικό Παιχνίδι. Αποφοίτησα από το Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και έκανα μεταπτυχιακές σπουδές στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία στο Teachers College του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης, όπου και απέκτησα την εξειδίκευση μου στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας των παιδιών ως παράγοντα ψυχικής ανθεκτικότητας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνεργάστηκα με ποικίλους οργανισμούς, όπως το EG Lab του Πανεπιστημίου του Yale, το Μουσείο Solomon R.Guggenheim, το Covenant House NY και το Free Arts NY. Στην Ελλάδα συνεργάζομαι από το 2010 με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, καθώς και με άλλους φορείς, όπως παιδικούς σταθμούς, Δημοτικά σχολεία και Νηπιαγωγεία (Σχολή Μωραΐτη), χώρους τέχνης, βιβλιοπωλεία κ.α., σχεδιάζοντας και υλοποιώντας προγράμματα δημιουργικότητας για παιδιά. Τα τελευταία χρόνια εκπαιδεύομαι στην Play Therapy Greece (μέλος της Play Therapy International) για τον τίτλο της Παιγνιοθεραπεύτριας σε παιδιά.
Πού μπορεί κάποιος που σας χρειάζεται να σας βρει;
Πραγματοποιώ συνεδρίες Θεραπευτικού Παιχνιδιού με παιδιά στο γραφείο μου στο Παλαιό Φάληρο και συνεργάζομαι με την Αγγελική Σακελλαρίου, Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας και Οικογενειακή Θεραπεύτρια.
Διεύθυνση: Ναϊάδων 74 & Νηρηίδων, 17561 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 6938 899585, 210 9848293
e-mail: [email protected]
Facebook Page: d.sakellariou.psy
