Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας με σκοπό να δώσει έμφαση στους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με το κάπνισμα, το οποίο αποτελεί την υπ’ αριθμόν ένα επιδημία που μπορεί να αποφευχθεί. Το κάπνισμα είναι η σημαντικότερη αιτία θανάτου στην Ε.Ε.
Το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος είναι "Ο καπνός και η υγεία των πνευμόνων". Η εκστρατεία έχει στόχο να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον αρνητικό αντίκτυπο που έχει ο καπνός στην υγεία των πνευμόνων, προκαλώντας από καρκίνο μέχρι χρόνια αναπνευστική νόσο, καθώς και το θεμελιώδη ρόλο που διαδραματίζουν οι πνεύμονες για την υγεία και την ευημερία κάθε ανθρώπου.
Το κάπνισμα σκοτώνει παγκοσμίως σχεδόν έξι εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, από τους οποίους πάνω από 600.000 είναι παθητικοί καπνιστές. Στην Ευρώπη το 2018, περίπου 430.000 άτομα πέθαναν από καρκίνο των πνευμόνων, ενώ διαγνώστηκαν περισσότερες από 500.000 νέες περιπτώσεις. Στην Ελλάδα πάνω από 7.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο λόγω της νόσου. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ, οι καπνιστές στην Ελλάδα μειώνονται σημαντικά με το πέρασμα των χρόνων. Για την περίοδο 2009-2014, φαίνεται πως οι καθημερινοί καπνιστές μειώθηκαν κατά 14,2% και ανέρχονται πλέον στο 27,3% του συνολικού πληθυσμού. Ωστόσο, με τον αντικαπνιστικό νόμο σε αδράνεια εδώ και χρόνια, σε πολλούς κλειστούς δημόσιους χώρους εξακολουθεί να επιτρέπεται το κάπνισμα.
Στοιχεία που πρέπει να θυμόμαστε
- Περίπου 13,5-18 χρόνια ζωής κόβει το κάπνισμα σε έναν καπνιστή.
- Τριπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν πριν τα 60 έτη έχουν οι καπνιστές.
- Πενταπλάσιο κίνδυνο για έμφραγμα έχουν οι καπνιστές κάτω των 40 ετών, σε σύγκριση με τους μη καπνιστές ίδιας ηλικίας.
- Το κάπνισμα είναι και η κύρια αιτία της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, ενώ επιδεινώνει το άσθμα στους καπνιστές και τους παθητικούς καπνιστές.
- Τα παιδιά που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης του αναπνευστικού, πνευμονίας και βρογχίτιδας.
Έρευνες έδειξαν πως οι καπνιστές παρουσιάζουν έως και 20% μικρότερη λειτουργία του εγκεφάλου και απώλεια ευφυΐας κατά το ίδιο ποσοστό! Αυτό πιθανότατα οφείλεται στην αύξηση της πίεσης που προκαλεί το κάπνισμα. Η αύξηση της πίεσης αλλοιώνει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο. Το γεγονός αυτό μπορεί να συμβάλλει σε μειωμένη προσφορά προς στον εγκέφαλο θρεπτικών ουσιών που με τη σειρά τους να προκαλούν μακροχρόνια προβλήματα στη μνήμη. Ο εγκέφαλος των καπνιστών παρουσιάζει αλλαγές στο μεταβολισμό του, λόγω της χρόνιας στέρησης οξυγόνου που επιφέρει το κάπνισμα. Άλλες επιπτώσεις είναι η κόπωση, η πρόωρη γήρανση, η υπογονιμότητα, η σεξουαλική ανικανότητα των ανδρών.
Η ζημιά που προκαλεί ο καπνός είναι αναστρέψιμη
Οι πρώτες επιδράσεις από την διακοπή του καπνίσματος θα φανούν αμέσως.
- Είκοσι λεπτά μετά το τελευταίο τσιγάρο, ο καρδιακός ρυθμός επιστρέφει στα φυσιολογικά επίπεδα.
- Δύο ώρες μετά, ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση φτάνουν σε σχεδόν φυσιολογικά επίπεδα. Η περιφερική κυκλοφορία του αίματος μπορεί επίσης να βελτιωθεί. Τα πρώτα συμπτώματα στερητικού συνδρόμου από την έλλειψη νικοτίνης συνήθως ξεκινούν περίπου δύο ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο και είναι: ακατάσχετη επιθυμία για κάπνισμα, άγχος, ένταση, απογοήτευση, υπνηλία ή δυσκολία στον ύπνο, αυξημένη όρεξη.
- Δώδεκα ώρες μετά, το μονοξείδιο του άνθρακα στο σώμα σας μειώνεται σε αρκετά πιο χαμηλά επίπεδα και τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα σας θα αυξηθούν σε κανονικά επίπεδα.
- Σαράντα οκτώ ώρες μετά, οι νευρικές απολήξεις αυξάνονται εκ νέου και η ικανότητά οσμής και γεύσης ενισχύεται.
- Τρεις μέρες μετά, η νικοτίνη φεύγει εντελώς από τον οργανισμό, όμως τα συμπτώματα στέρησης κορυφώνονται. Ενδέχεται να αντιμετωπίσετε συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, ναυτία και κράμπες.
- Δύο-τρεις εβδομάδες μετά, θα μπορείτε να ασκήστε και να κάνετε σωματικές δραστηριότητες χωρίς να αισθάνεστε πολύ άβολα και δυσάρεστα, αφού η κυκλοφορία του αίματος και η λειτουργία των πνευμόνων βελτιώνονται σημαντικά και αναπνέετε πιο εύκολα.
- Ένα χρόνο μετά, ο κίνδυνος για καρδιακή νόσο μειώνεται κατά 50%.
- Πέντε-δεκαπέντε χρόνια μετά, ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου είναι ο ίδιος με κάποιον που δεν καπνίζει.
