Θέλεις να δημιουργήσεις μηνύματα για ένα παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού, να πεις ένα μυστικό σε κάποιο φίλο/η σου ή μια απλή καλημέρα στη μαμά ή τον μπαμπά με ένα μυστικό και πιο παιχνιδιάρικο τρόπο; Αν ναι, θα πρέπει να μάθεις να γράφεις με κρυπτογραφημένο τρόπο. Όταν λέμε ότι μια φράση είναι γραμμένη με "κρυπτογραφικά", εννοούμε ότι είναι γραμμένη σε μια μυστική γλώσσα που μπορεί να την καταλάβει μόνο όποιος έχει το "κλειδί" για να την αποκρυπτογραφήσει.
Σύμφωνα με την ομάδα του blog "Παιδιά, μένουμε σπίτι", η κρυπτογραφία προέρχεται από τις λέξεις “κρυπτός” και “γράφω”, δηλαδή γράφω με έναν τρόπο ώστε να κρύβεται το μήνυμά μου. Ο βασικός της στόχος είναι να δώσει τη δυνατότητα σε κάποια άτομα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους μέσω ενός μηνύματος που δεν μπορεί να το καταλάβει κανένας άλλος πέρα από εκείνους.
Πώς γίνεται αυτό; Κάποιος δημιουργεί μια γλώσσα ή ένα αλφάβητο διαφορετικό από το συνηθισμένο και γράφει το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει σε κάποιον άλλον. Συγχρόνως δημιουργεί ένα "κλειδί" που βασίζεται στη λογική και με τη βοήθεια του οποίου μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί το συγκεκριμένο μήνυμα, ώστε να μπορεί να το διαβάσει μόνο ο παραλήπτης του. Υπάρχουν πάρα πολλά είδη κρυπτογραφικών. Αυτό που πρέπει να θυμάσαι είναι ότι ο γρίφος που δίνεται από το "κλειδί", πρέπει να έχει μια λογική εξήγηση. Όλα τα άλλα είναι θέμα μυαλού, γρηγοράδας και αντίληψης!
Το αρχαιότερο βιβλίο κρυπτοκωδικών στον κόσμο θεωρείται μια σφηνοειδής επιγραφή στα Σούσα της Περσίας, η οποία περιλαμβάνει τους αριθμούς 1 έως 8 και από το 32 έως το 35, τοποθετημένους τον ένα κάτω από τον άλλο, ενώ απέναντι τους βρίσκονται τα αντίστοιχα για τον καθένα σφηνοειδή σύμβολα. Επίσης, τον 5ο π.Χ. οι Σπαρτιάτες εφηύραν τη "σκυτάλη", την πρώτη κρυπτογραφική συσκευή στρατιωτικής χρήσης. Ήταν μια ξύλινη ράβδος, γύρω από την οποία ήταν τυλιγμένη ελικοειδώς μια λωρίδα περγαμηνής. Το κείμενο ήταν γραμμένο σε στήλες. Όταν ξετύλιγαν τη λωρίδα, το κείμενο δεν ήταν κατανοητό εξαιτίας της αναδιάταξης των γραμμάτων. Το "κλειδί" ήταν η διάμετρος της σκυτάλης.
Για να γράψεις το κρυπτογραφημένο μήνυμα χρειάζεσαι:
Βήμα 1: Το αρχικό κείμενο.
Βήμα 2: Να αποφασίσεις τι είδους κρυπτογραφικού θα χρησιμοποιήσεις και ποιο είναι το κλειδί αποκρυπτογράφησης του.
Βήμα 3: Να γράψεις την αλφάβητο με τον κρυπτογραφημένο τρόπο που έχεις επιλέξει.
Βήμα 4: Να γράψεις το κρυπτογραφημένο μήνυμα, χρησιμοποιώντας το κρυπτογραφημένο αλφάβητο στο βασικό χαρτί ή υλικό πάνω στο οποίο θα δώσεις το μήνυμα στον παραλήπτη.
Για να δούμε ένα παράδειγμα:
Βήμα 1
Αρχικό κείμενο: “Χαμόγελο”
Βήμα 2
Είδος κρυπτογραφικού: Αντικαθιστώ το αλφάβητο με αριθμούς. Κλειδί αποκρυπτογράφησης - Α=1
Βήμα 3
Αυτό σημαίνει ότι αν Α=1, τότε Β=2, Γ=3, Δ=4, …, Ω=24
Βήμα 4
Η λέξη “Χαμόγελο” κρυπτογραφημένα γράφεται: 20/1/12/15/3/5/11/15
Κατάλαβες πώς λειτουργεί; Αν ναι, μόλις έμαθες ένα κρυπτογραφικό!
5 είδη κρυπτογραφικών με διάφορους βαθμούς δυσκολίας
Κρυπτογραφικό Νο 1
Το αλφάβητο μπορεί να αντικατασταθεί από αριθμούς με πολλούς τρόπους. Ο ένας είναι με το Α=1 που έμαθες ήδη. Ένας άλλος τρόπος είναι με κλειδί το Α=2. Αν Α=2, λοιπόν, τότε Β=; Για να το λύσεις αντικαθιστάς την αλφάβητο με την προπαίδεια του 2. Άρα Α=2, Β=4,Γ=6, ..., Ω=48. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις και την προπαίδεια του 3 ή του 4, αν θες κάτι πιο δύσκολο. Και αν θες να το κάνεις ακόμα πιο δύσκολο… Δίνεται το κλειδί Α=2+1 και Ω=48+24. Παρατήρησε τις εικόνες και προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσεις τα μηνύματα. Τα κατάφερες;
Κρυπτογραφικό Νο 2
Το κλειδί είναι: Α=Ω. Εδώ θα αντικαταστήσεις τα γράμματα με άλλα γράμματα. Αν Α=Ω, τότε Β=; Για να το λύσεις γράφεις το αλφάβητο ανάποδα. Δηλαδή Α=Ω και Ω=Α. Αν θες μπορείς να το κάνεις ακόμα πιο δύσκολο… Δίνεται το κλειδί Α=Χ. Παρατήρησε τις εικόνες και προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσεις τα μηνύματα. Τα κατάφερες;
Για περισσότερη βοήθεια, δες το παρακάτω βίντεο.
Κρυπτογραφικό Νο 3
Το κλειδί είναι: “Το αγαπημένο μου χρώμα είναι το κόκκινο” ή “Είναι οι φράουλες και η καρδιά”. Εδώ η λύση βρίσκεται στο χρώμα των γραμμάτων. Για να το λύσεις υπογραμμίζεις στο κείμενο μόνο τα γράμματα που έχουν κόκκινο χρώμα! Παρατήρησε την εικόνα και προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσεις το μήνυμα. Τα κατάφερες;
Κρυπτογραφικό Νο 4
Το κλειδί είναι: “Δεν θέλω ου”. Εδώ η λύση βρίσκεται σε ό,τι λέει η φράση. Τι δεν θέλω; “ου”! Άρα διαβάζεις τις λέξεις του κειμένου και σβήνεις τα “ου”. Παρατήρησε την παρακάτω εικόνα και προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσεις το μήνυμα. Τα κατάφερες;
Κρυπτογραφικό Νο 5
Το κλειδί είναι: “Κράτα ένα, πήδα δύο”. Εδώ η λύση βρίσκεται σε ό,τι λέει η φράση. Κρατάω ένα γράμμα και πηδάω δύο. Για να το λύσεις υπογραμμίζεις το πρώτο γράμμα, πηδάς δύο, υπογραμμίζεις ένα, πηδάς δύο κ.ο.κ. Παρατήρησε την παρακάτω εικόνα και προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσεις το μήνυμα. Τα κατάφερες;
Μηχανή αποκρυπτογράφησης
Πώς θα σου φαινόταν να φτιάξεις τη δική σου μηχανή αποκρυπτογράφησης που θα την έχεις πάντα μαζί σου, για να λύνεις γρίφους στο λεπτό; Θα χρειαστείς:
- Χοντρό χαρτόνι
- Μαρκαδόρους
- Κορδέλα - σχοινί
- Ψαλίδι
Πώς φτιάχνεται:
1. Κόψε δύο κύκλους, τον ένα με μεγαλύτερη διάμετρο από τον άλλον.
2. Τράβηξε και στους δύο κύκλους με τον χάρακά σου 24 διαγώνιες διαμέτρους, δηλαδή γραμμές που περνάνε από το κέντρο, ώστε να δημιουργήσεις 24 τρίγωνα σαν ακτίνες ποδηλάτου.
3. Αν θες μπορείς να βάλεις διαφορετικά χρώματα για να ξεχωρίζεις εύκολα τα τρίγωνα.
4. Στον κύκλο με τη μεγάλη διάμετρο, γράψε στο επάνω μέρος στην άκρη τα γράμματα του αλφαβήτου, ένα σε κάθε τρίγωνο.
5. Στον κύκλο με τη μικρή διάμετρο γράψε σε κάθε τρίγωνο στο επάνω μέρος στην άκρη του, όποιο κλειδί αποκρυπτογράφησης αποφασίσεις. Α=2; Τότε γράφεις την προπαίδεια του 2. Α=Χ; Εδώ είναι πιο εύκολο, απλώς ξαναγράψε την αλφάβητο όπως έκανες και στο μεγάλο κύκλο.
6. Ένωσε τους δύο κύκλους με ένα σχοινάκι.
7. Κούνα το μικρό κύκλο γύρω γύρω μέχρι να βρεις το κλειδί. Δηλαδή το Α (μεγάλος κύκλος) να βρίσκεται πάνω από το 2 (μικρός κύκλος) ή το Α (μεγάλο κύκλος) πάνω από το Χ (μικρός κύκλος).
8. Όποιο γράμμα και αν κοιτάξεις θα έχει το σωστό κωδικοποιημένο αριθμό από κάτω του και αντίστροφα. Έτσι μπορείς γρήγορα και εύκολα είτε να γράψεις ένα κωδικοποιημένο μήνυμα, είτε να αποκωδικοποιήσεις κάποιο άλλο.
Με αυτό τον τρόπο μπορείς να δημιουργήσεις μια μηχανή αποκωδικοποίησης (λυσάρι) για οποιονδήποτε κώδικα αποφασίσεις!
Ακόνισε το μυαλό σου και παίξε με όσα περισσότερα κρυπτογραφικά μπορείς. Φτιάξε μυστικές λέξεις, δικά σου κρυπτογραφικά και γίνε ο μυστικότερος κρυπτογράφος του πλανήτη!
