Η "Ειρήνη", μία διαχρονική κωμωδία του Αριστοφάνη που γράφτηκε για να σατιρίσει τον Πελοποννησιακό πόλεμο, διασκευάζεται από τη θεατρική σκηνή Μαγικό Καραβάνι και την εταιρεία παραγωγής Stage Tales, και παρουσιάζεται στο θέατρο Μικρός Κεραμεικός, για λίγες μόνο παραστάσεις.
Μια παράσταση φτιαγμένη με χιούμορ, που μοιράζεται με μικρούς και μεγάλους τις θεμελιώδεις αξίες της Ειρήνης, μέσα από φαντασμαγορικές εναλλασσόμενες προβολές σκηνικού (projection mapping), ευφάνταστες χορογραφίες, ερμηνείες και τραγούδια που συνθέτουν ένα θεαματικό αποτέλεσμα.
Ο ηθοποιός Γιώργος Τάτσης, που υποδύεται τον "Πόλεμο", μιλάει στο CKG για όσα θα παρακολουθήσουμε να εκτυλίσσονται στη σκηνή και για τα μηνύματα που η παράσταση θέλει να περάσει στα παιδιά.
Είναι για εσάς πρόκληση η ερμηνεία σε ένα από τα πιο γνωστά έργα του Αριστοφάνη, που έχει διασκευαστεί για τα παιδιά;
Πάντα αποτελεί πρόκληση η αναμέτρηση με ένα κλασικό κείμενο, διότι απαιτεί έναν συνδυασμό σεβασμού προς το πρωτότυπο κείμενο και ερμηνευτικής προσαρμογής στις απαιτήσεις του σύγχρονου παιδικού κοινού. Η ερμηνευτική προσέγγιση είναι καλό, στο μέτρο του δυνατού, να διατηρήσει την ατμόσφαιρα και τη σατιρική διάθεση του Αριστοφάνη και ταυτόχρονα να μπορεί να συνδεθεί με το παρόν. Η Ειρήνη περιλαμβάνει αλληγορικές μορφές όπως η προσωποποιημένη Ειρήνη, ο Πόλεμος και οι άλλες θεότητες. Αυτές οι μορφές είναι σύμβολα. Ο ρόλος του Πολέμου, για παράδειγμα, που ερμηνεύω στην παράσταση, καθώς δεν είναι μια ανθρώπινη μορφή αλλά μια αφηρημένη έννοια, απαιτεί από τον ηθοποιό να βρει τα εργαλεία, για να το αποδώσει με ανθρώπινα μέσα, ώστε να γίνει κατανοητό από το παιδί. Μια διαδικασία που ήταν πολύ απαιτητική, κατά τη διάρκεια των προβών. Καθώς τα παιδιά έχουν διαφορετικό ρυθμό συγκέντρωσης από τους ενήλικες, ο ηθοποιός καλείται να προσπαθήσει περισσότερο να διατηρήσει το ενδιαφέρον τους ζωντανό, κρατώντας όμως παράλληλα την ισορροπία με το ύφος του έργου του Αριστοφάνη.
Τι θα δουν οι θεατές να εξελίσσεται στη σκηνή;
Η παράσταση μας είναι μια πολυδιάστατη εμπειρία γεμάτη δράση, ζωντανά χρώματα, μουσική, τραγούδια και συνεχή κίνηση, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών. Τα παιδιά, αλλά και οι γονείς, θα απολαύσουν ένα φρέσκο και σύγχρονο θέαμα. Η διασκευή του κειμένου έχει πετύχει μια ισορροπία ανάμεσα στο χιούμορ και τη σοβαρότητα, όπου αυτή απαιτείται, και έχει εύληπτη μορφή, ώστε να γίνει κατανοητή η ιστορία και το μήνυμα από τα παιδιά. Επιπλέον, για το έργο μας έχει γραφτεί πρωτότυπη μουσική και τραγούδια, τα οποία ερμηνεύονται ζωντανά από τους ηθοποιούς. Οι χορογραφίες μας, αλλά και γενικότερα η κινησιολογία , είναι έτσι ενταγμένη στην παράσταση, ώστε να προχωρά τη δράση του έργου, αλλά ταυτόχρονα να του δίνει και μια μαγεία.
Στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, μάς βοήθησε πολύ η χρήση της τεχνολογίας, με 3D προβολές, γιατί με αυτόν τον τρόπο ζωντανεύει το σκηνικό περιβάλλον μπροστά στα μάτια των παιδιών. Μάλιστα, η συμβολική μορφή της Ειρήνης, που αναπαρίσταται μέσω ενός avatar-animation, προσδίδει έναν εξωπραγματικό και γοητευτικό χαρακτήρα στην ηρωίδα. Τέλος, θα ήθελα να προσθέσω και αυτό, γιατί το θεωρώ πολύ σημαντικό και συγκινητικό. Κατά την καλοκαιρινή μας περιοδεία με το έργο αυτό, είχαμε τη χαρά να διαπιστώσουμε ότι τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες διασκέδασαν και προβληματίστηκαν εξίσου. Το καταλάβαμε από τις αντιδράσεις των γονέων την ώρα της παράστασης, τα όμορφα σχόλια τους μετά τις παραστάσεις και από τις κριτικές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το έργο μας νομίζω πως πέτυχε να ισορροπήσει ανάμεσα στην παιδική και ενήλικη ψυχαγωγία, κάτι που σπάνια έχω συναντήσει σε παιδικές θεατρικές παραγωγές. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί κατά τη γνώμη μου, μια παιδική θεατρική παράσταση, θα πρέπει, τηρουμένων των αναλογιών, να αντιμετωπίζει τα παιδιά ως ενήλικες.
Ποιος είναι ο στόχος της παράστασης;
Όπως ανέφερα και παραπάνω, όταν κάποιος αναλάβει το εγχείρημα μιας παιδικής παράστασης, θεωρώ πως πρέπει να αντιμετωπίσει τα παιδιά σαν μικρούς ενήλικες. Επομένως, είναι καλό πιστεύω, τα παιδιά, μέσω του θεάτρου, να έρχονται σε επαφή με ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο και την κοινωνία, μέσα στην οποία ζούνε. Ο Αριστοφάνης παρουσίασε την Ειρήνη το 421π.Χ., με απώτερο σκοπό να καταδείξει τις ολέθριες συνέπειες του δεκαετούς Πελοποννησιακού Πολέμου στη φιλοπόλεμη ηγεσία της Αθήνας, που επικράτησε μετά τον Περικλή, αλλά και στους Αθηναίους πολίτες. Σήμερα, όπως έχει διαμορφωθεί η γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, αλλά και στη Μέση Ανατολή, είναι, δυστυχώς, επιτακτική η ανάγκη να παρουσιάζονται αντιπολεμικά θεατρικά έργα, ειδικά σε αυτές τις ηλικίες. Βασικός στόχος της παράστασης μας είναι η ευαισθητοποίηση των παιδιών, που θα είναι οι αυριανοί πολίτες, πάνω σε αυτό το θέμα. Σε αυτή την τρυφερή ηλικία κάποια μηνύματα εγγράφονται πιο ανεξίτηλα στη συνείδηση απ´ ό,τι σε μεγαλύτερη. Το θέατρο, εξάλλου, πέραν της ψυχαγωγίας, έχει και μια εκπαιδευτική πτυχή. Η άποψη μου είναι πως το θέατρο είναι ένα μέσο, που μπορεί, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες φυσικά, να διαμορφώσει την προσωπικότητα του ατόμου.
Ο «Πόλεμος», ο χαρακτήρας που υποδύεστε, είναι δυστυχώς μία επίκαιρη κατάσταση στον κόσμο γύρω μας. Τι μηνύματα περνάτε στα παιδιά σχετικά με τον πόλεμο μέσα από την παράσταση;
Ο Πόλεμος ως ρόλος είναι μεγάλη πρόκληση. Δεν είναι άνθρωπος. Είναι σύμβολο! Καλείσαι να ενσαρκώσεις τη σκοτεινή πλευρά των ανθρώπων. Αυτήν την πλευρά, που ευθύνεται για όλα τα δεινά, που βασανίζουν την ανθρωπότητα. Ο Πόλεμος για μένα συμβολίζει, σε πρώτο επίπεδο τα κέντρα αποφάσεων, τα οποία, στο βωμό του κέρδους, της υπεροχής και της αλαζονείας, δεν υπολογίζουν την αξία της ανθρώπινης ζωής ούτε τον πόνο που προκαλούν στον κόσμο. Γεγονός, που δυστυχώς δεν αλλάζει όσα χρόνια και αν περάσουν, γιατί η ανάγκη της επιβολής είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ανθρώπινης φύσης. Και ακριβώς εδώ είναι το δεύτερο και πιο επικίνδυνο επίπεδο: Eν δυνάμει, όλοι οι άνθρωποι, αν βρεθούμε σε μια θέση εξουσίας, μπορεί να χάσουμε την ευαισθησία και την ενσυναίσθηση μας. Αυτή η απώλεια, που οδηγεί στην αποκτήνωση είναι το πιο επικίνδυνο πρόσωπο του Πολέμου. Επομένως επιλέξαμε μια μορφή ξύλινη, σκληρή, χωρίς ψυχή. Ένα ον, χωρίς συναισθήματα, με μόνο σκοπό την επιβίωση και την κυριαρχία σε βάρος των άλλων! Αυτός ο πόλεμος φωλιάζει στις ψυχές μας και τις μαυρίζει. Όταν αποκτήσουμε δύναμη ή εξουσία, είμαστε ικανοί για το «χειρότερο»! Η παράστασή μας έχει ως στόχο να ωθήσει τα παιδιά, όσο πιο μακριά γίνεται από αυτό το «χειρότερο», δηλαδή την σκοτεινή πλευρά του εαυτού τους.
Υπάρχει κάποιο στοιχείο στην παράσταση που ξεχωρίζετε;
Το πρώτο πράγμα που ξεχώρισα σε αυτήν την παράσταση ήταν η διασκευή του κειμένου. Θεωρώ πως η Δανάη Μιχοπούλου έχει κάνει πολύ καλή δουλειά πάνω σε αυτό. Διότι το κείμενο είναι η βάση, πάνω στην οποία θα χτιστούν οι ερμηνείες, τα τραγούδια, οι χορογραφίες κτλ. Κατά τη γνώμη μου, η διασκευή έχει κρατήσει το «κουκούτσι» της κωμωδίας, το βασικό νόημα δηλαδή, χωρίς να πλατειάζει με λεπτομέρειες, που αφορούν στην ιστορική περίοδο του Αριστοφάνη και ίσως δε γίνονταν καν κατανοητές, ειδικά από το παιδικό κοινό. Έχει κρατήσει τη βασική δομή της ιστορίας και των επεισοδίων του έργου και έχει προσαρμόσει τα μονολογικά και διαλογικά μέρη στη σύγχρονη εποχή, προσθέτοντας ένα φρέσκο και έξυπνο χιούμορ. Εγώ όταν το διάβασα πρώτη φορά, γελούσα μόνος μου!
Σε ένα γενικό πλαίσιο, το κείμενο επιτυγχάνει έναν πολύ γόνιμο συνδυασμό. Αρχικά, παράγει ένα χιούμορ που δεν είναι επιφανειακό, αλλά αντλεί τη δύναμή του από τα γεγονότα, που ήθελε να καυτηριάσει ο ίδιος ο Αριστοφάνης. Παράλληλα, παρουσιάζει την ιστορία ως μια συναρπαστική περιπέτεια για τα παιδιά, με στόχο να «σώσουν» την Ειρήνη, ώστε να κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον τους. Μέσω αυτών των εργαλείων, θίγει εύστοχα και εύληπτα το ζήτημα του πολέμου, το οποίο παραμένει διαχρονικό.
