Τις τελευταίες μέρες έρχεται ξανά στην επικαιρότητα το θέμα της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων, κάτι που δυστυχώς μας απασχολεί όλο και πιο συχνά. Ως σεξουαλική κακοποίηση ορίζεται οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενηλίκου με ένα παιδί, με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του πρώτου, ο οποίος έχει σε κάθε περίπτωση την αποκλειστική ευθύνη μιας τέτοιας πράξης.
Η ασέλγεια σε βάρος ανηλίκων είναι από τα πιο ειδεχθή αδικήματα στα μάτια της κοινής γνώμης και δικαιολογημένα, καθώς τα παιδιά αποτελούν κατεξοχήν θύματα ανυπεράσπιστα και με μειωμένη ικανότητα αντίδρασης.
Το προφίλ των παιδοβιαστών
Η παιδοφιλία-παιδεραστία αποτελεί διαστροφή, καθώς τα άτομα αυτά έχουν έντονες φαντασιώσεις για σεξουαλική δραστηριότητα με παιδιά, τις οποίες συχνά πραγματοποιούν.
Το παιδί μπορεί να είναι και των δύο φύλων, ενώ η σχέση μαζί του μπορεί να περιοριστεί σε οπτική επαφή, συνοδευόμενη από αυνανιστική δραστηριότητα, μπορεί όμως να επέλθει βιασμός.
Συνήθως οι παιδοβιαστές είναι σε ηλικία μεταξύ των 32-45 ετών. Στις περισσότερες περιπτώσεις το άτομο ανήκει στο φιλικό ή/και οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού. Πιο σπάνια είναι άγνωστο στο θύμα και υπάρχει συνεργός. Σε κάθε περίπτωση ο βιαστής συνήθως προσχεδιάζει την πράξη του.
Ο συνηθέστερος τρόπος κακοποίησης του παιδιού είναι αρχικά η ψυχολογική βία, με σκοπό το παιδί να νιώσει ενοχές και φόβο, ώστε να ακολουθήσει με μεγαλύτερη ευκολία η σωματική βία ή/και ο βιασμός.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι εκείνος που διαπράττει μία τέτοια πράξη, έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική του ηλικία, από άτομο του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος. Στις περιπτώσεις που ο βιαστής δεν ήταν ο ίδιος θύμα, η ηλικία της πρώτης φυσιολογικής σεξουαλικής επαφής του είναι περίπου 14-16 χρονών και γίνεται συνήθως με ιερόδουλη. Ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των παιδοβιαστών, είχαν κάποιου τύπου ομοφυλοφιλική εμπειρία.
Πώς θα προστατεύσουμε τα παιδιά μας
Είναι πολύ σημαντικό είναι να μάθουμε στα παιδιά μας να προφυλάσσουν τον εαυτό τους, μέσα από τη σωστή ενημέρωση και τη σεξουαλική αγωγή. Η γνώση είναι ένα ισχυρό αποτρεπτικό μέσο, ειδικά για τα μικρά παιδιά που γίνονται στόχος λόγω της αθωότητας και της άγνοιάς τους σε αυτόν τον τομέα.
Κάθε παιδί θα πρέπει να γνωρίζει το σώμα του, να το σέβεται, να μην ντρέπεται για αυτό, να το οριοθετεί σε περίπτωση παρενόχλησης, να κατανοήσει ότι το σώμα του του ανήκει και ότι κανένας δεν έχει δικαίωμα να το αγγίξει, ειδικά όταν το ίδιο δεν το επιθυμεί.
Ως γονείς, οφείλουμε να βοηθήσουμε και να προστατεύσουμε τα παιδιά μας.
- Κερδίζουμε την εμπιστοσύνη του παιδιού, δείχνοντάς του έμπρακτα ότι είμαστε πάντα εκεί για να μοιραστεί μαζί μας ό,τι του συμβαίνει, να εκφράσει άφοβα τις σκέψεις, τις ανησυχίες, τα συναισθήματά του.
- Του εξηγούμε ότι δεν θα πρέπει να έχει μυστικά από εσάς, ακόμη και αν κάποιος του το ζητήσει.
- Μαθαίνουμε στο παιδί να λέει “όχι” σε συμπεριφορές ή προτάσεις που του προκαλούν δυσφορία, όταν νιώσει ότι ένα άγγιγμα είναι “κακό”, από οποιονδήποτε και αν προέρχεται. Το “κακό” άγγιγμα είναι συνήθως σε μέρη του σώματος που καλύπτονται από τα εσώρουχα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά μας τον "κανόνα των εσωρούχων".
- Ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση του παιδιού και το βοηθάμε να αναπτύξει μια δυνατή αυτοεικόνα για το σώμα του.
- Είμαστε ενήμεροι για τις σχέσεις του παιδιού μας με τους άλλους, ακόμη και με άτομα του φιλικού ή συγγενικού σας περιβάλλοντος.
- Αναφερόμαστε στα μέρη του σώματος χωρίς ντροπή, χρησιμοποιώντας τα ορθά όνόματά τους (π.χ. πέος).
- Διδάσκουμε στο παιδί ότι κανείς δεν πρέπει να αγγίζει τα ιδιωτικά του μέρη και ότι κανείς δεν θα πρέπει να του ζητήσει να αγγίξει τα ιδιωτικά μέρη κάποιου άλλου.
- Του εξηγούμε ότι κανείς δεν πρέπει να τραβήξει φωτογραφίες από τα ιδιωτικά μέρη του σώματός του.
- Λέμε στο παιδί ότι δεν θα βρει ποτέ τον μπελά του αν σας πει ένα μυστικό που αφορά στο σώμα του.
- Απαντάμε στις απορίες του παιδιού για τις ανθρώπινες σχέσεις και το σεξ.
- Μαθαίνουμε στο παιδί τα όρια και ότι κανείς δεν πρέπει να τα παραβιάζει.
- Του διδάσκουμε τις συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους ενηλίκους, αλλά και απέναντι στα συνομήλικα παιδιά.
- Συνοδεύουμε τα παιδιά στις δραστηριότητές τους και γνωρίζουμε όλους τους ενηλίκους και μεγαλύτερους εφήβους που ενδεχομένως έχουν επαφή με το παιδί σας.
Να θυμάστε ότι είναι σκόπιμο να βρίσκετε αφορμές για να επαναλαμβάνετε αυτά τα μηνύματα συχνά στα παιδιά σας
Σε περίπτωση που θεωρείτε ότι κάτι ύποπτο μπορεί να συμβαίνει, εφαρμόστε τα εξής:
1) Παρατηρήστε τη συμπεριφορά του ατόμου που υποψιάζεστε:
• Ενδιαφέρεται περισσότερο για τα παιδιά απ’ ό,τι για τους ενήλικες;
• Προσφέρεται να κρατήσει τα παιδιά σας για να κάνετε τις δουλειές σας ή για να βγείτε έξω;
• Εργάζεται με παιδιά;
• Είναι ιδιαίτερα εκδηλωτικός με τα παιδιά;
• Εμπλέκεται σε δραστηριότητες με παιδιά, όταν δεν είναι παρόντες οι γονείς;
2) Παρατηρήστε τις ερωτικές σχέσεις του:
• Είναι ελεύθερος, δεν ενδιαφέρεται να έχει ένα σύντροφο της ηλικίας του ή έναν οποιονδήποτε σύντροφο;
• Ενδιαφέρεται περισσότερο για τα παιδιά της συντρόφου του απ’ ό,τι για την ίδια; (σε μονογονεϊκές οικογένειες)
• Είναι παντρεμένος, αλλά πιο εκδηλωτικός με τα παιδιά του απ’ ό,τι με τη σύζυγό του;
• Είναι παντρεμένος με κάποια που δεν έχει σεξουαλικές προσδοκίες;
3) Παρατηρήστε τις κοινωνικές του σχέσεις:
• Ταυτίζεται περισσότερο με τα παιδιά απ’ ό,τι με άτομα της ηλικίας του;
• Έχει περισσότερες φιλικές σχέσεις με παιδιά απ’ ό,τι με ενήλικες;
• Οι φίλοι του (που είναι παιδιά) είναι συγκεκριμένης ηλικιακής κατηγορίας ή/και φύλου;
4) Παρατηρήστε το παιδί σας:
• Βλέπετε κάποια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του;
• Υπάρχει μία ανεξήγητη κάμψη στη σχολική του επίδοση;
• Μήπως εμφανίζει ξαφνικά προβλήματα στον ύπνο ή βλέπει πιο συχνά εφιάλτες;
• Ζωγραφίζει θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο;
• Έχει σεξουαλική συμπεριφορά που δεν ταιριάζει με την ηλικία του ή σεξουαλική συμπεριφορά προς άλλα παιδιά;
• Φοβάται πρόσωπα ή μέρη που δεν φοβόταν παλιότερα;
• Έρχεται σπίτι με σκισμένα ρούχα ή λερωμένα εσώρουχα;
• Εμφανίζει δυσκολία να περπατήσει ή να καθίσει;
Τι κάνουμε όταν υποψιαζόμαστε ότι ένα παιδί κακοποιείται:
- Διατηρούμε την ψυχραιμία μας και επιλέγουμε έναν ιδιωτικό και ασφαλή χώρο για να μιλήσουμε μαζί του.
- Πιστεύουμε ό,τι μας λέει και δεν προσπαθούμε να διερευνήσουμε την αλήθεια ή μη των λεγομένων του.
- Κάνουμε μόνο ανοιχτές ερωτήσεις και δεν καθοδηγούμε το παιδί. Αποφεύγουμε οποιαδήποτε ερώτηση μπορεί να απαντηθεί με ένα σκέτο «ναι» ή «όχι».
- Δεν εκφράζουμε οποιαδήποτε κρίση για το δράστη και τις πράξεις του.
- Δεν κάνουμε καμία ερώτηση που να ξεκινάει με τη λέξη «γιατί;» ή «για ποιο λόγο...», κλπ.
- Τονίζουμε ότι υπάρχουν και άλλα παιδιά που τους έχει συμβεί κάτι παρόμοιο, αλλά και ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν, ωστόσο αποφεύγουμε τις υποσχέσεις.
- Εξηγούμε στο παιδί ότι θα πρέπει να απευθυνθούμε στις αρμόδιες Αρχές για να το βοηθήσουν και το ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε με το να μας μιλήσει.
- Αναφέρουμε οποιοδήποτε περιστατικό κακοποίησης ανήλικου αμέσως. Έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε και καμία δικαιολογία να το αποκρύψουμε.
Οδηγίες προστασίας προς τους ανήλικους
- Το σώμα σου είναι δικό σου και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να σε αγγίζει με τρόπο που δε θέλεις ή που σε κάνει να νιώθεις άβολα.
- Δεν υπάρχει κανένα καλό άγγιγμα που να είναι ταυτόχρονα και «μυστικό».
- Ξεχώρισε το «δώρο» από τη «δωροδοκία»: Δώρο είναι κάτι που σου δίνει κάποιος γιατί σε αγαπάει, δωροδοκία είναι όταν κάποιος σου δίνει κάτι ή σε αφήνει να κάνεις κάτι και ζητάει αντάλλαγμα για αυτό.
- Αν σε προβληματίζει ο τρόπος που σε προσεγγίζει ένας ενήλικος, μίλησε σε κάποιον άνθρωπο που εμπιστεύεσαι. Μίλα και μη σταματήσεις να μιλάς μέχρι κάποιος να σε ακούσει.
Πες «όχι» όταν κάποιος:
- σου ζητά να κάνεις κάτι που ξέρεις ότι είναι λάθος.
- θέλει να σε αγγίξει κάπου που δεν θέλεις εσύ.
- κάνει κάτι στο σώμα σου, που σε κάνει να νιώθεις περίεργα ή και να πονάς.
- σου ζητά να κάνεις κάτι και να μην το πεις στους γονείς σου.
- σου ζητάει να κάνεις κάτι που αφορά το σώμα σου και θέλει να το κρατήσεις μυστικό.
Σε περίπτωση που υποψιάζεστε ή έχετε ενδείξεις ότι κάποιος ενήλικος ασελγεί σε βάρος ανηλίκων, απευθυνθείτε:
- στην Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφαλείας Αττικής - Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής (ΓΑΔΑ): Λεωφ. Αλεξάνδρας 173, 3ος όροφος, τηλ. 210 6476370.
- στο Τμήμα Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης: Μοναστηρίου 326, τηλ. 2310 388456, 2310 388457, 2310 388458.
- στις κατά τόπους Υπηρεσίες Ασφαλείας των Νομών των υπόλοιπων Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Για αναφορές περιστατικών διαδικτυακής παρενόχλησης - παιδοφιλίας ή παιδικής πορνογραφίας, επικοινωνείστε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στο τηλ: 11188, με e-mail στο: [email protected] ή μέσω της εφαρμογής CYBERKID για smart phones με λειτουργικό σύστημα ios ή android.
