Photo credits: freepik.com
Τον τελευταίο καιρό γινόμαστε μάρτυρες σοβαρών περιστατικών, που μπορούν να αφήσουν ψυχικά τραύματα σε όλους μας, πόσο μάλλον στις ευαίσθητες παιδικές ψυχές. Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν αυτές τις κρίσεις;
Καταστροφικές πυρκαγιές, φονικές πλημμύρες, πολύνεκρα δυστυχήματα και τόσα άλλα συμβαίνουν καθημερινά, επιβαρύνοντας την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και το συλλογικό τραύμα, κάνοντας τη διαχείριση της ψυχολογίας των παιδιών κάθε ηλικίας μία δύσκολη υπόθεση.
Όλα αυτά που ζούμε τον τελευταίο καιρό υπονομεύουν την αίσθηση ασφάλειας, που όλοι έχουμε ανάγκη να νιώσουμε και επιδρούν με καταιγιστικό τρόπο στον ψυχισμό μας. Υπάρχει μία τεράστια θλίψη σε όλους, μια αγωνία, ένα άγχος για το τι άλλο μπορεί να μας περιμένει. Οι καταστάσεις που βιώνουμε είναι πιθανό να δημιουργήσουν ένα τραυματικό γεγονός για τους περισσότερους, ειδικά αν έχουν χάσει κάποιο δικό τους άνθρωπο, την περιουσία τους, κ.λπ.
Τι γίνεται, όμως, με τα παιδιά που βιώνουν αυτές τις εμπειρίες ή που έστω μαθαίνουν για όλες αυτές τις καταστροφές;
Τα παιδιά που βιώνουν μία τέτοια κατάσταση χάνουν τις σταθερές τους, δεν έχουν ρουτίνα, δεν υπάρχει τίποτα. Επιπλέον, όταν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς πανικόβλητους να προσπαθούν να σωθούν ή να σώσουν τα σπίτια τους, κ.λπ., αποδομείται ο γονεϊκός ρόλος. Έτσι, νιώθουν έντονο άγχος, έλλειψη σταθερότητας και ασφάλειας.
Ποιες είναι οι συμπεριφορές που μπορεί να παρουσιάζουν τα παιδιά
Ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζονται τα παιδιά εξαρτάται από:
- Αν έχουν βιώσει το τραύμα
- Αν έχουν παρακολουθήσει τα γεγονότα
- Την ηλικία τους
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούν να επηρεαστούν κυρίως σε βασικούς τομείς λειτουργίας. Εκφράζουν την αγωνία και το άγχος τους μέσα από τις συνήθειες του ύπνου, τη διατροφή τους, την εμφάνιση άγχους αποχωρισμού και προσκόλλησης στους γονείς. Μπορεί να παρουσιάζουν ανεξήγητα κλάματα, ξεσπάσματα, θυμό, παλινδρόμηση σε συνήθειες που είχαν κατακτήσει.
Στα παιδιά σχολικής ηλικίας και τα πιο μεγάλα παιδιά, εμφανίζεται αυξημένο επίπεδο άγχους, θυμός και επιθετικότητα. Μπορεί να αρχίσουν να εκφράζουν το θυμό τους ασκώντας εκφοβισμό στα συνομήλικα παιδιά. Αν τα ίδια βιώνουν μία τέτοια κατάσταση, μπορεί να κατηγορήσουν τον εαυτό τους και να αισθάνονται ενοχές για όλα αυτά. Εκδηλώνουν ψυχοσωματικούς πόνους και διαταραχές στον ύπνο, όπως οι εφιάλτες.
Τα παιδιά στην προεφηβεία και την εφηβεία, μπορεί, επίσης, να εκδηλώσουν μετατραυματικό στρες. Έχουν συνέχεια αναδρομές στα τραγικά συμβάντα που έχουν βιώσει, μπορεί να αισθάνονται πανικό, να κλείνονται στον εαυτό τους, να έχουν αρνητικές σκέψεις, αντικοινωνική συμπεριφορά, ακόμη και αυτοκτονικό ιδεασμό, να κάνουν χρήση ουσιών ή αλκοόλ.
Photo credits: freepik.com
Ποια πρέπει να είναι η φροντίδα της ψυχικής υγείας των παιδιών;
Για τα παιδιά που έχουν ζήσει μία καταστροφή, το πρώτο πράγμα είναι να αισθανθούν μία σχετική ασφάλεια. Ανάλογα την περίπτωση, να έχουν στέγη, τροφή, να νιώσουν ότι υπάρχει μία κανονικότητα, να αισθάνονται ότι υπάρχει μία προοπτική στη ζωή τους, γιατί μόνο έτσι μπορούν να βρουν δύναμη. Η επαφή με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη.
Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και όσοι ασχολούνται με την φροντίδα τους, μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες μιας φυσικής καταστροφής παραμένοντας ήρεμοι, διαβεβαιώνοντας και καθησυχάζοντάς τα ότι δεν κινδυνεύουν και ότι όλα θα πάνε καλά. Στο σχολείο, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενημερωθούν εξειδικευμένα από τους ειδικούς ψυχικής υγείας για το πώς θα διαχειριστούν τις αντιδράσεις των μαθητών, να είναι σε θέση να τις διαβλέπουν, γιατί η τάξη είναι το πρόσφορο έδαφος για την εκδήλωση πιθανών προβλημάτων των μαθητών. Ένας ευαισθητοποιημένος εκπαιδευτικός μπορεί να τα παρατηρήσει και σε συνεργασία με τον ψυχολόγο του σχολείου να βοηθήσει αρκετά σε αυτό.
Για τα παιδιά που έχουν ζήσει μία καταστροφή, οι γονείς, όσο είναι εφικτό, θα πρέπει να:
- Παρέχουν ευκαιρίες για να δουν τα παιδιά τους φίλους.
- Μεταφέρουν κατά την διαμονή στην προσωρινή κατοικία προσωπικά αντικείμενα που έχουν συμβολική αξία και το παιδί εκτιμά.
- Καθιερώνουν ρουτίνα για κάποιες καθημερινές δραστηριότητες, ώστε κάθε παιδί να έχει μια αίσθηση του τι να περιμένει (στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η επιστροφή στο σχολείο το συντομότερο δυνατό).
- Παρέχουν την ευκαιρία στα παιδιά να μοιραστούν τις ιδέες τους και να ακουστούν προσεκτικά οι ανησυχίες ή οι φόβοι τους.
- Είναι ευαίσθητοι στην αναστάτωση που μπορεί να προκαλέσει η μετεγκατάσταση και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του παιδιού.
- Λαμβάνουν υπόψη το αναπτυξιακό επίπεδο και τις εμπειρίες κάθε παιδιού.
Ακόμα, όμως, και τα παιδιά που δεν έχουν πληγεί, αλλά μαθαίνουν όσα συμβαίνουν, εύλογα ανησυχούν αν η πυρκαγιά ή η πλημμύρα θα έρθει την επόμενη φορά στο δικό τους σπίτι.
Photo credist: freepik.com
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να καταλάβει τι συμβαίνει και παράλληλα να το κάνετε να αισθανθεί ασφάλεια;
Ακολουθούν 5 τρόποι που θα σας βοηθήσουν σε αυτό.
- Μάθετε τι ξέρει το παιδί σας και πώς νιώθει: Πριν πείτε εσείς οτιδήποτε, προσπαθήστε να μάθετε τι έχει δει και ακούσει το παιδί σας. Επίσης, μερικά παιδιά μπορεί να μη θέλουν να μιλήσουν για κάτι τρομακτικό που σκέφτονται, αλλά μπορεί να είναι πιο εύκολο να το ζωγραφίσουν. Οι παιδικοί σύμβουλοι χρησιμοποιούν συχνά αυτήν την τεχνική, οπότε ζητήστε από το παιδί σας να αποτυπώσει όλα όσα αισθάνεται στο χαρτί.
- Εξηγήστε του όσα συμβαίνουν ανάλογα με την ηλικία του: Χρησιμοποιήστε λέξεις και παραδείγματα που θα το βοηθήσουν να καταλάβει τι συμβαίνει. Δεν χρειάζεται να έχετε όλες τις απαντήσεις. Εάν δεν είστε σίγουροι γιατί συνέβη κάτι, απλά πείτε το αποφεύγοντας τα ψέματα.
- Κάντε το παιδί σας να νιώσει ασφάλεια: Καθησυχάστε το παιδί σας και δείξτε του ότι είστε εκεί μαζί του για να νιώσει ασφάλεια. Μην ωραιοποιείτε μία άσχημη κατάσταση, αλλά αποφύγετε τον πανικό.
- Περιορίστε την έκθεση του παιδιού στα μέσα ενημέρωσης: Τα παιδιά, ειδικά τα μικρότερης ηλικίας, δεν μπορούν να διαχειριστούν τις εικόνες καταστροφής που βλέπουν στην τηλεόραση. Αποφύγετε, λοιπόν, να έχετε ανοιχτή την τηλεόραση όλη την ημέρα, ακόμα και αν λειτοργεί χωρίς ήχο.
- Κρατήστε το παιδί σας απασχολημένο: Μερικές φορές τα παιδιά διαχειρίζονται καλύτερα το φόβο τους όταν είναι απασχολημένα με δημιουργικούς τρόπους, καθώς έτσι εκτονώνονται και εκφράζουν όσα νιώθουν.
Πηγή: marieclaire.gr
