Ως ενδοοικογενειακή ορίζεται η βία μεταξύ νυν ή πρώην συντρόφων ή των μελών μιας οικογένειας και περιλαμβάνει οποιοδήποτε τύπο συμπεριφοράς ελέγχου, εκφοβισμού, απειλής ή βίαιης συμπεριφοράς μεταξύ αυτών. Πέρα από τη σωματική βία, περιλαμβάνει τη συναισθηματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή οικονομική καταχρηστική συμπεριφορά. Η ενδοοικογενειακή βία έχει ως αποτέλεσμα πολλαπλές αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογία του παιδιού.
Πολλά από τα παιδιά που εκτίθενται σε βία στο σπίτι είναι, επίσης, θύματα σωματικής κακοποίησης. Τα παιδιά που είναι μάρτυρες ενδοοικογενειακή βίας ή θύματα κακοποίησης, διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο για μακροχρόνια προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, καθώς επίσης, έχουν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν θύματα βίας στις μελλοντικές τους σχέσεις. Θύμα βίας μέσα στην οικογένεια θεωρείται το παιδί που κακοποιείται με οποιονδήποτε από τους παρακάτω τρόπους από τον ένα και/ή τους δύο γονείς ή άλλο μέλος της οικογένειας.
- Σωματική βία: η συμπεριφορά κατά την οποία ένα άτομο προκαλεί εσκεμμένα πόνο ή τραυματισμό σε ένα άλλο, π.χ. σπρώξιμο, χτύπημα, κλωτσιά, τράβηγμα μαλλιών, δάγκωμα, ρίψη αντικειμένων κλπ.
- Ψυχολογική βία: προσβολές, απειλές, ταπείνωση, έλεγχος ή απομόνωση του ατόμου. Παρουσιάζεται σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις βίας, μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες μορφές.
- Παραμέληση: η αδυναμία ενός γονέα να παρέχει στο παιδί την απαραίτητη φροντίδα η οποία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξή του, από βασικές ανάγκες (τροφή, νερό, ρούχα, κ.α.), μέχρι δευτερεύουσες (αγάπη, τρυφερότητα, ασφάλεια, κ.α.).
- Σεξουαλική βία ή παρενόχληση: μπορεί να περιλαμβάνει βιασμό, έκθεση του θύματος σε πορνογραφικό υλικό και επιβολή συμπεριφορών που καθιστούν το θύμα αντικείμενο σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
- Σύνδρομο του αμέτοχου θεατή: αναφέρεται στις περιπτώσεις όπου ένα παιδί γίνεται μάρτυρας ενδοοικογενειακής βίας βλέποντας ή ακούγοντας όσα συμβαίνουν ανάμεσα στα άλλα μέλη της οικογένειας.
Σύμφωνα με μελέτες, η ενδοοικογενειακή βία παρεμποδίζει την ελευθερία, προκαλεί φόβο και επιφέρει σοβαρές συνέπειες στη σωματική, νοητική, ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξή του παιδιού, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και στην κοινωνική προσαρμογή του. Κάθε είδος κακοποίησης στην παιδική και εφηβική ηλικία αποτελεί για το παιδί ισχυρό σωματικό και ψυχικό τραύμα που αφήνει το στίγμα του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, όπως π.χ. η χαμηλή αυτοεκτίμηση, που έχει διαπιστωθεί ότι αποτελεί τροχοπέδη στη δημιουργία υγιών διαπροσωπικών σχέσεων στην ενήλικη ζωή.
Είναι υποχρέωση κάθε γονέα, συγγενή, φίλου, γείτονα, δασκάλου και εν γένει ενήλικα να διαφυλάσσει ένα ασφαλές περιβάλλον για όλα τα παιδιά, απαλλαγμένο από κάθε μορφή βίας.
