Η γονική αποξένωση, που συχνά έρχεται ως αποτέλεσμα ενός κακού διαζυγίου, κάνει το παιδί να νιώθει συναισθηματικό βιασμό, από τους γονείς που το κατευθύνουν προς τη μία ή την άλλη πλευρά.
Γονείς που θέλουν να εκδικηθούν τον/την πρώην σύζυγο και χρησιμοποιούν τα παιδιά ως όπλο εναντίον του/της, είναι περιπτώσεις που λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε. Στην Ελλάδα η γονική αποξένωση παρατηρείται σε υψηλό ποσοστό, ως αποτέλεσμα της αποκλειστικής επιμέλειας, που συνήθως δίνεται μόνο στη μητέρα, ενώ ο πατέρας περιορίζεται σε ελάχιστες ημέρες ή και ώρες επικοινωνίας το μήνα με το παιδί.
Το διαζύγιο επηρέαζει βαθιά την ψυχολογία του παιδιού, καθώς σημαίνει απώλεια σταθερότητας οικογενειακού περιβάλλοντος, συχνά αλλαγή τόπου διαμονής, αισθήματα εγκατάλειψης, απόρριψης και ενοχής, αφού αποδίδει στον εαυτό του την ευθύνη της αποχώρησης του γονέα.
Παιδί και απομακρυσμένος γονέας στερούνται εμπειρίες οικειότητας, εγγύτητας, θαλπωρής, επικοινωνιακής αλληλεπίδρασης, φροντίδας και δέσμευσης. Για να αντέξει ο παιδικός ψυχισμός αυτό τον ψυχικό πόνο, από-επενδύει τα συναισθήματα που έτρεφε για τον απομακρυσμένο γονέα και δομεί ένα είδος «συναισθηματικού τείχους» ως προς την εσωτερίκευσή του.
Η διαδικασία αποξένωσης αρχίζει με την σταδιακή ενστάλαξη αρνητικών απόψεων και συναισθημάτων στο παιδί από τους γονείς. Απόρροια της συκοφάντησης του ενός από τον άλλο γονέα, είναι το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης, που αναφέρεται στο πώς επηρεάζεται και συμπεριφέρεται το παιδί λόγω αυτής της κατάστασης. Το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης χαρακτηρίζεται από συμπεριφορές, όπως:
- Ξαφνικές δικαιολογίες του παιδιού με σκοπό να μη συναντήσει τον άλλο γονέα.
- Άρνηση να λάβει δώρα ή χρήματα από τον άλλο γονέα.
- Απροθυμία να δει πρόσωπα της οικογένειας του πατέρα ή της μητέρας.
- Συμπτώματα όπως άγχος, νευρικότητα, κατάθλιψη, αδιαφορία προς τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια.
- Εχθρότητα, απέχθεια, άρνηση για τηλεφωνική ή άλλη επαφή με τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια.
- Φόβο να εκδηλώσει τα συναισθήματά του μπροστά στον γονέα από τον οποίο εξαρτάται με δικαστική απόφαση.
Σε κάθε περίπτωση η απώλεια του παιδιού από το γονέα που χάνει την κηδεμονία αποτελεί περίοδο πένθους και συναισθηματικά μπορεί να αντιστοιχεί στο συμβολικό θάνατο του παιδιού. Το να στρέφει ένας γονέας το παιδί εναντίον του άλλου γονέα είναι σαν να το στρέφει κατά του ίδιου του εαυτού. Τα παιδιά που εκτίθενται σε τέτοιες τοξικές γονεϊκές συμπεριφορές παρουσιάζουν περισσότερα συναισθηματικά προβλήματα.
