Photo credits: protothema.gr
Τις τελευταίες ημέρες και για μία ακόμη χρονιά, γινόμαστε μάρτυρες των τεράστιων καταστροφικών πυρκαγιών, που πέρα από τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις υλικές ζημιές, έχουν αντίκτυπο και στην ψυχική υγεία μας.
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες, τα μεγαλύτερα σε διάρκεια καλοκαίρια και τα κύματα καύσωνα είναι όλα συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της συχνότητας των πυρκαγιών.
Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν από τις φωτιές ή βλέπουν τις περιουσίες τους να καίγονται, υποφέρουν από οδυνηρά συμπτώματα και έχουν ανάγκη από φροντίδα και ψυχολογική υποστήριξη. Απόγνωση, λύπη, φόβος, θυμός, ντροπή, ακόμη και ενοχές, είναι μερικά από τα συναισθήματα που αισθάνονται, μαζί με ανησυχία, πιθανή σύγχυση, δυσκολία συγκέντρωσης, ακόμη και δυσκολίες ύπνου ή εφιάλτες.
Οι πυρκαγιές προκαλούν τεράστιο άγχος, καθώς τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα, είναι απρόβλεπτες και μπορούν να προκαλέσουν τρομακτικές καταστροφές. Η επιβεβλημένη εκκένωση οικισμών αναγκάζει τους ανθρώπους να πάρουν σημαντικές αποφάσεις μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Οι αντιδράσεις των πληγέντων ποικίλουν ανάλογα με τη φύση της απώλειας, το μέγεθος των επιπτώσεων στη ζωή τους, την ηλικία και την προσαρμοστικότητά τους. Οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν καλά τις απώλειες και μπορούν να συνεχίσουν τη ζωή τους παρόλα τα συναισθήματα άγχους και κατάθλιψης, που συνοδεύουν πάντα την απώλεια αγαπημένων πραγμάτων ή ανθρώπων.
Οι πυρκαγιές βιώνονται συλλογικά, καθώς οι άνθρωποι βοηθούν ο ένας τον άλλο και συνδέονται. Όμως, όσοι ζούν μία τέτοια εμπειρία, δεν μπορούν να σταματήσουν να σκέφτονται αυτό που συνέβη, το ξαναζούν με τρομακτικά flash back, δυσκολεύονται να κοιμηθούν, κ.λπ. Εκτός από την τρομακτική εμπειρία την ώρα της πυρκαγιάς, έχουν στη συνέχεια να αντιμετωπίσουν και άλλους στρεσογόνους παράγοντες, όπως πού θα περάσουν τις επόμενες μέρες ή και εβδομάδες, πώς θα αποκαταστήσουν τις ζημιές.
Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν από τις φωτιές ή βλέπουν τις περιουσίες τους να καίγονται, υποφέρουν από οδυνηρά συμπτώματα και έχουν ανάγκη από φροντίδα και ψυχολογική υποστήριξη.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, οι πιο συνηθισμένες επισπτώσεις είναι οι εξής:
Διαταραχή μετατραυματικού στρες
Στους ενήλικες, 6 μήνες μετά από μια πυρκαγιά, το ποσοστό μετατραυματικού στρες κυμαίνεται 12-26%. Μετά από 3 έως 10 χρόνια, το ποσοστό μειώνεται από 16% σε 8%.
Ο αριθμός των παιδιών με σημαντικά συμπτώματα μετατραυματικού στρες μπορεί να φτάσει το 92%. Μελέτες που αξιολόγησαν το ποσοστό πιθανού μετατραυματικού στρες 6 μήνες μετά την πυρκαγιά βρήκαν παρόμοια αποτελέσματα με το 9-12% των παιδιών και των εφήβων να εμφανίζουν μέτριο έως σοβαρό ποσοστό μετατραυματικού στρες, το οποίο οφείλεται στην προσωπική μαρτυρία για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, απώλεια σπιτιού, φόβο για τη ζωή ή τη ζωή των αγαπημένων προσώπων, σημαντική υλική ζημιά ή αίσθημα έλλειψης υποστήριξης από την οικογένεια, τους φίλους ή/και την Πολιτεία. Για τα παιδιά, ένας μεγαλύτερος παράγοντας της αυξημένης συναισθηματικής δυσφορίας μετά την πυρκαγιά ήταν ο φόβος για τη ζωή των γονιών τους, ακόμη περισσότερο από τον φόβο για την ίδια τους τη ζωή.
Κατάθλιψη
Η καταθλιπτική διαταραχή είναι μια από τις πιο κοινές ψυχιατρικές ασθένειες που παρουσιάζεται μετά από φυσικές καταστροφές. Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης μετά από πυρκαγιά σε ενήλικες, τα οποία μπορεί να επιμείνουν έως και 10 χρόνια. Περίπου 3 μήνες μετά την πυρκαγιά, το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 25 - 33%. Για τα παιδιά και τους εφήβους, 6 μήνες μετά την πυρκαγιά, το ποσοστό κατάθλιψης είναι στο 20%.
Αγχώδης διαταραχή
Σχετικές μελέτες δείχνουν για τους ενήλικες ότι το 27% παρουσιάζει αγχώδη διαταραχή και το 17% συμπτώματα σχετιζόμενα με διαταραχή πανικού. Σε παιδιά και εφήβους, 6 μήνες μετά την πυρκαγιά, το 14% είχε συμπτώματα που υποδήλωναν αγχώδη διαταραχή.
Πρακτικές αντιμετώπισης
Μετά από κάθε καταστροφή, προτεραιότητα έχουν οι εξής ανάγκες:
- Επαναφορά του αισθήματος ασφάλειας
- Ανάκτηση του ελέγχου και της ηρεμίας
- Σύνδεση με αγαπημένους και άλλους ανθρώπους
- Ανάγκη να ξεπεραστεί η κρίση, ελπίδα, αισιοδοξία, πίστη ή πεποίθηση ότι τα πράγματα θα πάνε καλά
Δεν υπάρχει "σωστός" τρόπος για να αντιμετωπίσει κανείς αυτές τις καταστάσεις. Μιλήστε όταν έχετε ανάγκη, ακούστε όταν μπορείτε. Δεν χρειάζεται να μιλάτε αν δεν το νιώθετε. Μερικές φορές, οι πληγέντες τα πάνε καλύτερα ψυχολογικά όταν τους δοθεί χώρος και χρόνος. Οι καταστροφές υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν δυνάμεις στη ζωή πολύ μεγαλύτερες από μας.
Η αλληλεγγύη διαδραματίζει καίριο ρόλο, καθώς βοηθάει τους ανθρώπους να συνέλθουν μετά από τραύματα και αντιξοότητες. Συνδεθείτε με ανθρώπους που αισθάνεστε πιο κοντά σας, απευθυνθείτε σε κάποιους που είχαν παρόμοιες εμπειρίες ή ανθρώπους που είναι φροντιστικοί και σοφοί. Η πρακτική βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν συγγενείς, φίλοι και εθελοντές είναι απαραίτητη, ουσιαστική και καθοριστική μέχρι να νιώσουν ικανοί οι πληγωμένοι συναισθηματικά άνθρωποι να αναλάβουν και πάλι τη ζωή τους.
Η αποκατάσταση μπορεί να πάρει χρόνο και μπορεί να χρειαστεί να μάθετε νέους τρόπους προσαρμογής στη νέα πραγματικότητα. Αν εξακολουθείτε να νιώθετε άγχος, έχετε προβλήματα και δεν μπορείτε να λειτουργήσετε όπως πριν, είναι σημαντικό, κατ΄αρχάς, να συνεχίσετε να φροντίζετε τον εαυτό σας. Μπορείτε, επίσης, να δοκιμάσετε μερικά από τα ακόλουθα:
- Η επανάληψη συγκεκριμένων συνηθειών της καθημερινής ρουτίνας μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το αίσθημα της ανησυχίας.
- Κλείστε την τηλεόραση αν η κάλυψη των γεγονότων σάς κάνει να νιώθετε μεγαλύτερη δυστυχία και θλίψη. Μην αφήνετε τα παιδιά να βλέπουν άσχημες εικόνες και να ακούν τραγικές ειδήσεις. Εξηγήστε τους την κατάσταση με όσο πιο απλά λόγια μπορείτε. Πείτε τους ότι αυτό είναι ένα σπάνιο γεγονός για να τα καθησυχάσετε.
- Δεν μπορούν να λυθούν όλα τα προβλήματα με μιας. Δοκιμάστε να τα "σπάσετε" σε μικρότερα κομμάτια, αναζητήστε λύσεις κουβεντιάζοντας με άλλους διάφορες ιδέες και σχεδιάζοντας απλά και εφικτά βήματα.
- Προσπαθήστε να συμμετέχετε σε θετικές, υγιείς δραστηριότητες, που έχουν νόημα. Κάνοντας πράγματα που είναι ευχάριστα, μπορεί να αισθανθείτε καλύτερα.
- Η εθελοντική εργασία είναι ακόμη ένας τρόπος για να βρείτε νόημα βοηθώντας τους άλλους και οικοδομώντας σχέσεις με ανθρώπους με τους οποίους σας συνδέουν κοινά ενδιαφέροντα και αξίες.
- Η μουσική, η σωματική άσκηση, οι αναπνευστικές ασκήσεις, τα κατοικίδια, οι συζητήσεις, οι βόλτες στη φύση, το γράψιμο (κρατήστε ημερολόγιο) και η ανάγνωση εμπνευσμένων κειμένων είναι μερικοί απλοί τρόποι, που βοηθούν να διαχειριστεί κανείς δυσβάστακτα ή οδυνηρά συναισθήματα.
- Επαναπροσδιορίστε ή στρέψτε αλλού την προσοχή σας με προσευχή ή διαλογισμό, επαναλαμβάνοντας σκέψεις αποδοχής. Το χιούμορ βοηθάει επίσης, όπως και το να προσπαθήσετε να σκεφτείτε το κόστος και τα οφέλη της εμμονής σε αρνητικές σκέψεις ή συμπεριφορές και στη συνέχεια να εξασκηθείτε σε πιο χρήσιμους τρόπους σκέψης ή δράσης.
Πηγή: protagon.gr / ygeiamou.gr
