Photo credits: freepik.com
Η δυσλεξία και η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι δύο διαταραχές που απασχολούν συχνά γονείς, εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες υγείας. Αν και διαφέρουν στις εκδηλώσεις τους, μια πρόσφατη έρευνα έρχεται να μας δείξει ότι αυτές οι δύο μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να μοιράζονται κοινές γενετικές ρίζες.
Τι είναι η δυσλεξία
Η δυσλεξία εντάσσεται στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και είναι μία νευρολογική κατάσταση, κατά την οποία το δικτύωμα του εγκεφάλου είναι λίγο διαφορετικό σε σχέση με τα τυπικά άτομα, με αποτέλεσμα, κυρίως τη δυσκολία στην ανάγνωση, τη γραφή, τη βραχυπρόθεσμη μνήμη και την οργάνωση. Η δυσλεξία συναντάται στο 10-15% των παιδιών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με αναλογία ανάμεσα στα αγόρια και τα κορίτσια, 4:1. Δεν θεραπεύεται, μπορεί όμως να βελτιωθεί σημαντικά, εκπαιδεύοντας το παιδί να λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο και να χρησιμοποιεί άλλες δεξιότητες του εγκεφάλου του.
Τι είναι η ΔΕΠΥ
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) αποτελεί μια από τις συχνότερες διαταραχές της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Εμφανίζεται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού, όμως, παρόλο που πρόκειται για μια τόσο συχνή κατάσταση, συνεχίζει να είναι ελάχιστα κατανοητή. Χαρακτηρίζεται από δυσκολία συγκέντρωσης, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα. Άτομα με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να μείνουν συγκεντρωμένα σε μία δραστηριότητα, ενώ συχνά έχουν έντονη ανάγκη να κινούνται συνεχώς ή να ενεργούν απερίσκεπτα. Η ακριβής αιτιολογία της ΔΕΠΥ δεν είναι γνωστή, αλλά ως ένα βαθμό συνδέεται με την κληρονομικότητα.
Photo credits: freepik.com
Τι λέει η νέα έρευνα
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, που δημοσιεύτηκε στο Molecular Psychiatry, οι δύο αυτές διαταραχές συνδέονται σε γενετικό επίπεδο.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από μεγάλες βάσεις γενετικών πληροφοριών, όπως το Psychiatric Genomics Consortium και τη γνωστή εταιρεία γενετικών αναλύσεων 23andMe. Αναλύοντας γενετικά δεδομένα από περίπου ένα εκατομμύριο ανθρώπους, οι επιστήμονες εντόπισαν γενετικές περιοχές που σχετίζονται με τη δυσλεξία και τη ΔΕΠΥ. Στη μελέτη τους, διαπίστωσαν ότι οι δύο διαταραχές μοιράζονται 49 κοινές γενετικές περιοχές, ενώ 40 από αυτές τις περιοχές δεν είχαν αναγνωριστεί προηγουμένως.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι δύο διαταραχές συνδέονται περισσότερο μέσω ενός γενετικού παράγοντα που σχετίζεται με δυσκολίες προσοχής και μάθησης. Αυτός ο παράγοντας ήταν πιο ισχυρά συνδεδεμένος με τη ΔΕΠΥ, παρά με άλλες ψυχιατρικές και νευροαναπτυξιακές καταστάσεις, όπως ο αυτισμός και το σύνδρομο Tourette. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, αναγνωρίστηκαν επίσης 174 γονίδια, που φαίνεται να εμπλέκονται και στις δύο διαταραχές, από τα οποία τα 121 δεν είχαν εντοπιστεί ξανά σε σχετικές έρευνες.
Η ανακάλυψη αυτών των κοινών γενετικών παραγόντων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αν ένα άτομο έχει δυσλεξία θα έχει σίγουρα και ΔΕΠΥ ή το αντίστροφο. Ωστόσο, δείχνει ότι υπάρχουν κοινές βιολογικές βάσεις, που μπορεί να εξηγούν γιατί μερικά άτομα εμφανίζουν και τις δύο διαταραχές ταυτόχρονα. Όπως εξηγεί η Austėja Čiulkinytė, επικεφαλής της έρευνας και υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, «αυτή είναι η πρώτη φορά που η γενετική της δυσλεξίας μελετάται σε σχέση με ψυχιατρικές καταστάσεις, και στο μέλλον θα πρέπει να εξεταστούν και άλλες μαθησιακές δυσκολίες όπως η δυσαριθμησία και η δυσπραξία».
Η κατανόηση αυτής της γενετικής σύνδεσης μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον τρόπο που προσεγγίζουμε την εκπαίδευση και την υποστήριξη των ατόμων με δυσλεξία και ΔΕΠΥ.
Η καθηγήτρια Michelle Luciano, μια εκ των συντακτών της μελέτης, αναφέρει ότι «κατανοώντας τη γενετική βάση της δυσλεξίας και της ΔΕΠΥ, μπορούμε να δημιουργήσουμε πιο στοχευμένες παρεμβάσεις για αυτά τα άτομα, είτε στο εκπαιδευτικό πλαίσιο είτε στον εργασιακό χώρο».
Αυτή η νέα γνώση θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξατομικευμένες στρατηγικές μάθησης και υποστήριξης, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τις συγκεκριμένες ανάγκες των ατόμων με δυσλεξία και ΔΕΠΥ. Αντί, δηλαδή, να αντιμετωπίζονται οι διαταραχές ξεχωριστά, μια πιο ολιστική προσέγγιση που αναγνωρίζει τις κοινές ρίζες τους θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική.
Πηγή: ygeiamou.gr
Διαβάστε ακόμη:
Μαθησιακές δυσκολίες: τι και ποιες είναι
Μαθησιακές δυσκολίες: η σημασία της έγκαιρης και έγκυρης διάγνωσης
ΔΕΠΥ σε παιδιά και εφήβους: Συμπτώματα και αντιμετώπιση
Πώς θα βοηθήσετε το παιδί με δυσλεξία στη μελέτη των μαθημάτων
